Doanh nghiệp vẫn “khổ” vì thủ tục xuất nhập khẩu

KHÔI NGUYÊN• 19/04/2021 04:40

Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính cho rằng, những vướng mắc liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu đang là rào cản, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp…

hihhi

Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính vừa kiến nghị tân Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan quản lý nhà nước tăng cường đối thoại với các nhóm doanh nghiệp, hiệp hội liên quan nhằm giải quyết thấu đáo, triệt để vấn đề cho doanh nghiệp. Một trong những vấn đề nổi bật nhất là vướng mắc trong hoạt động xuất nhập khẩu. Ảnh minh họa

Mới đây, Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính vừa kiến nghị tân Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan quản lý nhà nước tăng cường đối thoại với các nhóm doanh nghiệp, hiệp hội liên quan nhằm giải quyết thấu đáo, triệt để vấn đề cho doanh nghiệp. Một trong những vấn đề nổi bật nhất là vướng mắc trong hoạt động xuất nhập khẩu.

Theo Báo cáo tổng hợp phản ánh, kiến nghị của các doanh nghiệp, hiệp hội tháng 3/2021 của Ban IV, một số phản ánh kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp gửi tới Chính phủ từ cuối năm 2020 tới nay, dù Thủ tướng Chính phủ đã giao các các bộ, ngành, địa phương tiếp nhận, xử lý hoặc tham mưu xử lý đối với các trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo lại Thủ tướng trong tháng 3/2021, tuy nhiên, quá trình xử lý này dường như còn chậm, hoặc các biện pháp, giải pháp, hồi đáp do các Bộ, địa phương đưa ra chưa tháo gỡ được bất cập, vướng mắc cốt lõi của doanh nghiệp.

Do đó, doanh nghiệp vẫn tiếp tục gửi nhiều phản ánh về các vấn đề đang là rào cản, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nổi bật trong số đó vẫn là các vấn đề liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu.

Cụ thể, trong triển khai hệ thống thuế (xuất, nhập khẩu) điện tử và quy trình xét duyệt hoàn thuế xuất, nhập khẩu, theo Công văn số 7373/TCHQ-TXNK ngày 19/11/2020 của Cục Thuế xuất nhập khẩu về việc triển khai Hệ thống miễn, giảm, hoàn, không thu thuế, xử lý tiền thuế nộp thừa điện tử (gọi tắt là hệ thống MGH), Tổng cục Hải quan yêu cầu các cục hải quan tỉnh, thành phố chính thức triển khai trên phạm vi toàn quốc việc xử lý miễn thuế, giảm thuế, hoàn thuế, không thu thuế và xử lý tiền thuế nộp thừa trên Hệ thống MGH kể từ ngày 23/11/2020.

Tới nay, hầu hết các Cục, Chi cục Hải quan đều đã áp dụng quy trình điện tử nêu trên. Tuy nhiên, vẫn còn một số Cục, Chi cục Hải quan như doanh nghiệp phản ánh là chưa áp dụng MGH, lại ở các khu vực có hoạt động xuất, nhập khẩu diễn ra với tần suất lớn, nên doanh nghiệp vẫn còn mất nhiều thời gian chuẩn bị hồ sơ giấy trong khâu thực thi.

Từ đó, Ban IV cho rằng, Tổng cục Hải quan cần rà soát, đôn đốc tất cả các Cục, Chi cục Hải quan trên toàn quốc triển khai đồng bộ MGH để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Trường hợp do kĩ thuật của phía các Cục, Chi cục Hải quan chưa đáp ứng hoàn toàn, thì có thể cân nhắc áp dụng song song cả hình thức bản giấy cũng như hệ thống điện tử, kèm theo đó là quá trình hướng dẫn, tập huấn chi tiết để cả lực lượng hải quan và doanh nghiệp dần chuyển tiếp được sang phương thức mới một cách hiệu quả.

hihi

Bên cạnh đó, liên quan đến quy trình xét duyệt hồ sơ hoàn thuế XNK, nhiều doanh nghiệp trên phạm vi toàn quốc phản ánh, không ít Cục, Chi cục Hải quan đang gộp diện nợ trong hạn (lệ phí) vào trường hợp “còn nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt và các khoản phải nộp khác” khiến doanh nghiệp không thể đáp ứng điều kiện hoàn thuế dù đã đóng thuế đầy đủ và đang được nợ lệ phí một cách hợp pháp. Việc thực thi này trái với quy định tại chính Thông tư số 38 và 39 của Bộ Tài chính hướng dẫn về quy trình quản lý đối với thuế xuất khẩu, nhập khẩu, gây bất cập cho doanh nghiệp.

Do đó, Ban IV kiến nghị Thủ tướng yêu cầu Tổng cục Hải quan rà soát, chỉ đạo các Cục, Chi cục Hải quan trên toàn quốc thực hiện đúng theo quy định của pháp luật hiện hành, không tính gộp trường hợp “nợ lệ phí trong hạn” vào diện “còn nợ” để tạo điều kiện cho quá trình hoàn thuế của doanh nghiệp.

Không chỉ có vậy, nhiều doanh nghiệp còn phản ánh những khó khăn, vướng mắc trong việc hướng dẫn chưa nhất quán về chính sách thuế, hồ sơ thủ tục hải quan đối với doanh nghiệp chế xuất (DNCX). Các vướng mắc chủ yếu liên quan đến hồ sơ, thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu để xây dựng nhà xưởng, văn phòng làm việc cho DNCX; việc áp dụng chính sách thuế đối với hàng hóa nhập khẩu để xây dựng nhà xưởng, văn phòng làm việc cho DNCX.

Đơn cử như trường hợp của Công ty TNHH Samsung Display Vietnam liên quan đến sự bất nhất giữa các cơ quan quản lý nhà nước khi hướng dẫn quy định về thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng và thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài để sử dụng vào mục đích xây dựng nhà xưởng, văn phòng, lắp đặt thiết bị theo kết quả đấu thầu. Liệu doanh nghiệp có thuộc đối tượng chịu thuế hay không? Sự bất nhất và không được giải quyết dứt điểm, tồn đọng trong một thời gian dài có thể gây ra hậu quả rất lớn cho doanh nghiệp như: có thể bị truy thu thuế, bị xử phạt và tính lãi suất chậm nộp với số tiền nhiều tỷ đồng.

Trước những vướng mắc này của cộng đồng doanh nghiệp, Ban IV kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan rà soát các văn bản pháp luật để áp dụng thực hiện đúng các quy định phù hợp với từng thời điểm có hiệu lực nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng cho doanh nghiệp.

Trong tình huống có nhiều sửa đổi, điều chỉnh trên một vấn đề ở khoảng thời gian ngắn, đề nghị có những tài liệu làm rõ các thay đổi để hướng dẫn công khai, minh bạch cho doanh nghiệp.

Đối với các trường hợp doanh nghiệp gặp tổn thất trong sản xuất, kinh doanh do sự hướng dẫn thiếu nhất quán từ phía cơ quan nhà nước, đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ liên quan xem xét, thực hiện cơ chế “áp dụng theo hướng dẫn đầu tiên”, vì doanh nghiệp đã căn cứ theo đó để thực hiện sản xuất, kinh doanh và tuân thủ pháp luật.

Trong tình huống hướng dẫn đầu tiên chưa chính xác so với quy định của pháp luật, cần điều chỉnh/thay đổi, thì cũng vẫn phải tính tới bài toán “chia sẻ trách nhiệm” giữa cơ quan nhà nước với doanh nghiệp, tránh tình trạng đẩy hết rủi ro về phía các doanh nghiệp.