Tại cuộc tọa đàm vừa qua với Thủ tướng Phạm Minh Chính, các doanh nghiệp hàng đầu Nhật Bản đã đề xuất nhiều biện pháp cải thiện môi trường đầu tư của Việt Nam.
Diễn đàn Doanh nghiệp đã có cuộc trao đổi với ông Muto Shiro, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI) xung quanh vấn đề này.
Nhờ có sự ổn định của các điều kiện cơ bản, nền kinh tế Việt Nam đã thể hiện khả năng phục hồi ấn tượng ngay cả trong khủng hoảng. Bất chấp những gián đoạn tạm thời do cơn bão Yagi, sự phục hồi nhu cầu xuất khẩu và dòng vốn FDI đã giúp sức cho nền kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng 7,09% trong năm 2024. JCCI tin rằng mục tiêu tăng trưởng kinh tế Việt Nam trên 8% mà Chính phủ đề ra trong năm nay là hoàn toàn khả thi.
Theo một khảo sát gần đây của JETRO, các doanh nghiệp Nhật Bản đánh giá Việt Nam là điểm đến mở rộng kinh doanh được kỳ vọng nhất trong khối ASEAN. Doanh nghiệp Nhật Bản đánh giá cao các lợi thế môi trường kinh doanh của Việt Nam, bao gồm quy mô thị trường lớn, tốc độ tăng trưởng cao, lực lượng lao động siêng năng, chính trị ổn định và an ninh tốt.
Gần đây, do căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, xu hướng tái cấu trúc chuỗi cung ứng trong ngành sản xuất ngày càng rõ rệt. Từ năm 2019, khi dịch chuyển nhà máy ở Nhật Bản và Trung Quốc, các doanh nghiệp Nhật Bản đã coi Việt Nam là điểm đến hàng đầu.
Tuy nhiên, môi trường đầu tư của Việt Nam vẫn tồn tại những bất cập, như thủ tục hành chính phức tạp, việc cấp phép đầu tư và giấy phép lao động nước ngoài còn chậm trễ, hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, không đồng nhất trong áp dụng luật tại các địa phương, hệ thống hạ tầng điện chưa đầy đủ...
Trong bối cảnh đó, quá trình tái cơ cấu bộ máy hành chính được kỳ vọng sẽ loại bỏ sự chồng chéo và lãng phí trong bộ máy quản lý, nâng cao hiệu quả hành chính, giúp đơn giản hóa thủ tục cấp phép và cải thiện môi trường đầu tư về lâu dài.
Nhật Bản đã và đang hợp tác với Việt Nam thông qua Sáng kiến chung Nhật Bản - Việt Nam trong hơn 20 năm qua để giải quyết các vấn đề xã hội, phát triển công nghiệp… Trên nguyên tắc hợp tác bình đẳng, hai nước đã chuyển đổi sang một khung hợp tác mới nhằm đối phó với những thách thức mới.
Chính phủ và doanh nghiệp hai nước đang tập trung vào các chủ đề chung, như Nền tảng Cộng đồng Không phát thải châu Á (AZEC)/ Chuyển đổi xanh (GX); Đổi mới sáng tạo/Chuyển đổi số (DX); tăng cường chuỗi cung ứng, bao gồm phát triển công nghiệp hỗ trợ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Hai bên đang hợp tác để thúc đẩy đầu tư và tạo ra những kết quả cụ thể trong từng lĩnh vực.
Ví dụ, trong lĩnh vực điện năng, Nhật Bản đang phối hợp với Việt Nam để xây dựng lộ trình ưu tiên nhằm đạt được 3 mục tiêu: khử carbon, tăng trưởng kinh tế và đảm bảo an ninh năng lượng. Trong lĩnh vực bán dẫn, các trường đại học và doanh nghiệp Nhật Bản đang làm việc với các tổ chức của Việt Nam để đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao. Ngoài ra, Chính phủ Nhật Bản cũng đang cung cấp khoản viện trợ không hoàn lại cho Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) của Việt Nam để hỗ trợ các startup Việt Nam.
Nhật Bản đã đưa ra những đề xuất cụ thể nhằm giúp Chính phủ Việt Nam đạt được các mục tiêu đề ra, như phát triển hạ tầng năng lượng, đào tạo 50.000 nhân lực ngành bán dẫn, thúc đẩy công nghiệp giá trị gia tăng cao như DX, đổi mới sáng tạo… Chúng tôi tin rằng những nỗ lực này sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế của Việt Nam.
Tôi cho rằng, biện pháp ưu tiên hàng đầu là tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh bằng cách giảm thiểu sự chậm trễ trong việc cấp phép đầu tư, giấy phép lao động…, cũng như đảm bảo các địa phương áp dụng luật một cách thống nhất. Đồng thời, cần làm rõ các hướng dẫn thực thi Luật Đầu tư và các Luật thuế. Nếu Việt Nam tạo dựng được một môi trường kinh doanh thuận lợi, dòng vốn đầu tư sẽ tự nhiên đổ về, góp phần thúc đẩy các ngành công nghiệp có giá trị cao.
Ngoài ra, để đảm bảo nguồn cung điện ổn định tại khu vực phía Bắc, cần đơn giản hóa và đẩy nhanh quá trình cấp phép cho các dự án phát triển điện và truyền tải điện. Cung cấp điện năng đầy đủ là điều kiện tiên quyết để hỗ trợ chuyển đổi số và nâng cao trình độ công nghiệp.
Chính phủ Việt Nam đang triển khai chương trình cải cách thủ tục hành chính, trong đó các hiệp hội ngành nghề và phòng thương mại nước ngoài có thể đóng góp ý kiến về các vấn đề thủ tục hành chính, từ đó kiến nghị các bộ, ngành liên quan nhanh chóng giải quyết. Điều này giúp đơn giản hóa các thủ tục cấp phép và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh.
Chúng tôi hy vọng rằng Việt Nam sẽ tiếp tục lắng nghe ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp thông qua nhiều kênh khác nhau và phản ánh vào chính sách một cách hiệu quả.
- Trân trọng cảm ơn ông!