Mặc dù đã đạt được những tín hiệu tích cực về cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền, tuy nhiên, Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp vẫn để lại những băn khoăn.
Theo đó, sau tiếp thu, chỉnh lý, Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp gồm có 8 Chương, 59 Điều, giảm 3 Điều so với Dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8.
Đáng nói, Dự thảo Luật sau chỉnh lý đã cắt giảm 7/24 (khoảng 30%) thủ tục hành chính, bao gồm: Phê duyệt chiến lược kinh doanh 5 năm; Phê duyệt kế hoạch sản xuất - kinh doanh hàng năm; Phê duyệt phương án huy động vốn lớn hơn 50% vốn chủ sở hữu trên báo cáo tài chính; trường hợp huy động vốn có hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu lớn hơn 3 lần; khoản vay nước ngoài;
Phê duyệt quỹ tiền lương, thù lao của người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên; Ban hành quy chế quản lý tài chính; Ban hành Điều lệ của doanh nghiệp (trừ doanh nghiệp thuộc thẩm quyền ban hành của Thủ tướng Chính phủ); Phê duyệt Báo cáo tài chính.
Đồng thời, khoảng 50% số thủ tục trình lên Thủ tướng Chính phủ được cắt giảm hoặc phân cấp cho cơ quan đại diện chủ sở hữu, tăng cường phân cấp cho doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, về đối tượng áp dụng, Dự thảo Luật cũng bảo đảm bao quát cả việc quản lý và đầu tư vốn Nhà nước theo phần vốn đầu tư tại doanh nghiệp có từ 50% vốn Nhà nước trở lên và 50% vốn Nhà nước xuống; theo nguyên tắc ở đâu có vốn của Nhà nước thì ở đó phải có quản lý của Nhà nước với biện pháp, mức độ phù hợp, kể cả ở các doanh nghiệp vốn Nhà nước chiếm tỷ lệ dưới 50%.
Đặc biệt, trên cơ sở bám sát nguyên tắc Nhà nước chỉ thực hiện quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm tương ứng với tỷ lệ sở hữu vốn góp tại doanh nghiệp có vốn Nhà nước (doanh nghiệp F1), không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và hoạt động quản lý điều hành của người quản lý doanh nghiệp, Dự thảo Luật kế thừa quy định của Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp (Luật số 69/2014/QH13), theo đó doanh nghiệp F1 thực hiện quản lý doanh nghiệp F2 có vốn đầu tư của doanh nghiệp F1 thông qua Người đại diện phần vốn của doanh nghiệp.
Mặc dù đã đạt được những tín hiệu tích cực về cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền, tuy nhiên, Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp vẫn để lại những băn khoăn.
Tham gia góp ý Dự thảo Luật, đại biểu Phan Đức Hiếu – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình cho rằng, theo luật pháp Việt Nam, khi nhà đầu tư đã góp tiền và tài sản vào trong doanh nghiệp thì phải chuyển quyền sở hữu tiền và tài sản đó thành sở hữu của doanh nghiệp nhưng theo Dự thảo Luật, không còn sở hữu của nhà đầu tư thì nhà đầu tư sở hữu gì?
Do vậy, đại biểu đề nghị, Dự thảo Luật lần này cần trở lại khái niệm “vốn Nhà nước đã đầu tư vào doanh nghiệp” và xác định rõ đó là phần vốn góp, cổ phần trong tỷ lệ sở hữu Nhà nước tại doanh nghiệp.
Trong khi đó, quan tâm về chuyển nhượng vốn của Nhà nước tại doanh nghiệp, cổ phần vốn Nhà nước, tham gia góp ý, đại biểu Lê Thị Thanh Lam – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang cũng đề nghị, Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể về bảo vệ quyền tài sản của bên mua khi tham gia mua vốn của Nhà nước tại doanh nghiệp.
Theo đại biểu, trong trường hợp bên mua trung thực, tình ngay, không biết và không có nghĩa vụ phải biết trước những sai phạm của bên bán trong quá trình giao dịch thì quyền tài sản của bên mua đối với phần vốn đã được mua xem như được pháp luật bảo vệ trong các trường hợp đấu giá công khai, minh bạch, đúng trình tự, thủ tục, không có gian lận, có nhiều người tham gia đấu giá độc lập thì kết quả đấu giá phải được pháp luật bảo vệ.
Còn theo đại biểu Nguyễn Thị Xuân - Đoàn đại biểu Quốc hội Đắk Lắk, cần rà soát quy định Dự thảo Luật về giám sát, thanh tra theo hướng dẫn, theo hướng cần phân định rõ người, rõ công việc thực hiện.
Đồng thời, về công khai thông tin hoạt động của doanh doanh nghiệp, theo đại biểu, trên thực tế, việc công bố thông tin của các doanh nghiệp Nhà nước vẫn chưa được thực hiện đồng bộ, có những doanh nghiệp tuân thủ rất tốt các quy định công bố thông tin, nhưng cũng không ít doanh nghiệp chưa thực hiện nghiêm túc như là không công bố hoặc công bố rất chậm. Điều này có thể sẽ làm giảm về hiệu quả giám sát của xã hội đối với các doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp Nhà nước, đặc biệt là các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ công thiết yếu cho người dân.
Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung thêm các quy định về biện pháp để bảo đảm việc thi hành nghĩa vụ công bố thông tin này và có thể cân nhắc một số cơ chế như nêu tên hoặc xử phạt hành chính hay đối với các trường hợp các doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp Nhà nước thực hiện không đầy đủ, nghiêm túc các quy định về công bố thông tin.
Được biết, nội dung Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp sẽ tiếp tục được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 46 và theo Chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dự kiến Dự thảo Luật sẽ được Quốc hội biểu quyết thông qua tại phiên họp ngày 14/6 tới đây.