Ghi âm, ghi hình khi tiếp dân: Đảm bảo quyền công dân!

Ngày 8/1, tại Hội nghị toàn quốc triển khai công tác tư pháp năm 2019, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có một phát biểu đáng chú ý: “Tiếp dân cũng phải ghi âm, ghi hình, hỏi cung cũng vậy, quy định như thế để đảm bảo quyền con người”. Phát biểu này của Thủ tướng đã và đang nhận được nhiều sự đồng tình, ủng hộ từ dư luận.

Về mặt lý luận, nó quan điểm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoàn toàn phù hợp với Hiến pháp năm 2013, Luật Tiếp công dân năm 2013, Nghị định 64/2014/NĐ-CP hướng dẫn Luật Tiếp công dân. Cụ thể:

Hiến pháp năm 2013 quy định công dân có quyền giám sát hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước, hoạt động của cán bộ, công chức trong quá trình thi hành công vụ. Như vậy, trên tinh thần của Hiến pháp, công dân được làm những gì pháp luật không cấm.

Điều 3 khoản 2, Luật Tiếp công dân năm 2013 cũng quy định: Tiếp công dân là việc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đón tiếp để lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân; Giải thích, hướng dẫn cho công dân về việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo đúng quy định của pháp luật; Việc tiếp công dân phải bảo đảm công khai, dân chủ, kịp thời; Thủ tục đơn giản, thuận tiện; giữ bí mật và bảo đảm an toàn cho người tố cáo theo quy định của pháp luật; Bảo đảm khách quan, bình đẳng, không phân biệt đối xử trong khi tiếp công dân.

Hơn nữa, Luật An ninh mạng ra đời chính là khung pháp lý, cũng như cơ chế xử lý những trường hợp sử dụng mạng xã hội để vu khống, bịa đặt cơ quan Nhà nước bằng video, hình ảnh cắt ghép, không đúng sự thật. Vậy thì, có nhất thiết phải sợ những kẻ xấu làm sai sự thật quay phim, ghi hình bí mật?

Nhìn từ thực tiễn, vẫn còn nhiều cán bộ, công chức có tư tưởng xa dân, quan liêu, vô cảm, nhũng nhiễu… trong thực thi công vụ làm ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân. Những điều đó có khi cán bộ tưởng chừng nó đơn giản, nhưng chính nó lại gây bức xúc trong nhân dân. Những biểu hiện đó cho thấy thái độ không đúng mực, sự non yếu về kỹ năng giao tiếp với nhân dân và dư luận xã hội. Sâu xa hơn, nó phản ánh tư cách đạo đức, trình độ của một bộ phận cán bộ, công chức.

Trong khi, cán bộ, công chức, sinh ra từ dân, là chủ thể đại diện nhân dân nắm quyền lực xã hội để phục vụ nhân dân, làm việc, lao động vì mục đích toàn dân. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc thực hiện bảo đảm quyền dân chủ của người dân. Bác đã chỉ rõ: “Bao nhiêu lợi ích đều vì dân, bao nhiêu quyền hạn đều của dân… Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì có hại cho dân, ta phải hết sức tránh”.

Thế nhưng, chúng ta thử đặt vân đề rằng: Tại sao trụ sở tiếp dân tại các tỉnh, thành phố đã từng lắp đặt camera từ lâu nhưng vẫn có những cán bộ hách dịch, không thân thiện khi tiếp công dân? Chẳng thiếu trường hợp người dân từng tố cáo cán bộ có thái độ không đúng chuẩn mực khi tiếp công nhân, nhưng khi trích xuất camera thì lại nhận được câu trả lời là camera hỏng, trục trặc,… Liệu có phải những sự việc đó cùng tình cờ xảy ra cùng một thời điểm?

Mấu chốt của vấn đề nằm ở chỗ quay phim công khai hay bí mật sẽ quyết định khá nhiều đến thái độ tiếp công dân của đội ngũ cán bộ. Nếu cán bộ nào biết mình đang bị ghi âm, chụp hình thì sẽ chẳng bao giờ họ dám có những hành động, lời nói không đúng chuẩn mực với công dân. Ngược lại, nếu cán bộ không biết mình đang bị ghi âm, chụp hình thì có thể “bản chất thật” của họ dễ bị bộc lộ, dễ có hành vi không đúng chuẩn.

Điều này cũng có nghĩa, điều người dân quan tâm nhất vẫn là thái độ của cán bộ, công chức khi làm việc. Theo đó, việc người dân quay phim, chụp hình để phản ánh về chính sách, về cán bộ mà không cần phải xin phép không những là quyền hợp pháp của công dân, mà còn là cơ hội để lãnh đạo xem lại công tác cán bộ, hoàn thiện chất lượng cán bộ.