Giải pháp giảm thiểu rủi ro trên thị trường chứng khoán

>> Hai kịch bản thị trường chứng khoán

Trong ngày 15/4, thị trường chứng khoán Việt Nam đã lao dốc mạnh khi chỉ số VN-Index chứng kiến mức giảm sâu 59,99 điểm (4,7%) về còn 1.216,61 điểm. Thanh khoản tăng vọt đạt hơn 33.500 tỷ đồng, cho thấy lực bán ra là vô cùng lớn. Khối nhà đầu tư nước ngoài bán ròng nhiều khi mua ròng gần 1.850 tỷ đồng và bán trên 3.079 tỷ đồng.

Theo ông Lưu Chí Kháng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Công ty Chứng khoán Kiến Thiết CSI, phiên giao dịch vừa qua là một trong những phiên giảm điểm sâu nhất trên thị trường chứng khoán. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này như lo ngại về khả năng xảy ra chiến tranh, sự biến động mạnh của tỷ giá và giá vàng.

Giới phân tích cũng nhìn nhận, hiện tại vàng và đồng USD đang là những lựa chọn ưu tiên của nhiều nhà đầu tư, mặc dù đồng USD đã chịu áp lực giảm sức mua từ các quốc gia lớn như Nga và Trung Quốc. Đặc biệt, với việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giữ nguyên lãi suất ở mức cao nhất trong nhiều thập kỷ là 5,25-5,5%/năm và có dấu hiệu hoãn việc cắt giảm lãi suất, thì đồng USD vẫn duy trì sự hấp dẫn.

Tỷ giá USD/VND đã liên tục tăng từ đầu năm và hiện cao hơn 3,5% so với cuối năm 2023, tương tự giá vàng liên tục biến động mạnh. Sự tăng giá của các tài sản này không chỉ gây áp lực đến lạm phát mà còn khiến rủi ro kinh tế tại nhiều quốc gia tăng lên.

>> Khó tránh kịch bản điều chỉnh ngắn hạn

Trong bối cảnh đó, nhiều nhà đầu tư đã phải gánh chịu rủi ro khi thị trường chìm trong sắc đỏ. Ông Đặng Trần Phục, Chủ tịch HĐQT AzFin Việt Nam cho biết, theo một nghiên cứu của Đại học California đối với thị trường chứng khoán Đài Loan từ năm 1992 - 2006 cho thấy, chỉ 5% những người giao dịch có lãi hàng năm và sau 15 năm, về cơ bản chỉ có 1% có lãi và 99% còn lại là thua lỗ. Thực tế này không những đúng ở Đài Loan mà cũng tương đối đúng ở Việt Nam.

Nguyên nhân là do: Thứ nhất, các nhà đầu tư giao dịch quá nhiều trên thị trường chứng khoán, họ mất nhiều phí, thuế khi giao dịch và đặc biệt là chi phí lãi margin.

Thứ hai, những người tham gia giao dịch đầu cơ trên thị trường đa phần là những “tay mơ” từ nhiều ngành nghề khác như giáo viên, nhân viên ngân hàng, nhân viên bất động sản hay công chức... Họ không chuyên về đầu tư “lướt sóng”, nhưng rất thích lướt sóng trên thị trường chứng khoán, vì vậy, việc thua lỗ gần như là điều tất yếu.

Thứ ba, các nhà đầu tư phải đối mặt với những ông lớn trên thị trường, trong đó có nhiều doanh nghiệp kinh doanh trên cổ phiếu của chính mình. Họ không chỉ hiểu rõ những cổ phiếu đó, mà còn biết cách tạo ra những động thái trên thị trường để lợi dụng tâm lý nhà đầu tư.

Đơn cử như khi giá cổ phiếu giảm sâu, thậm chí còn tung thêm nhiều tin đồn khiến nhà đầu tư cá nhân hoảng loạn và bán tháo với giá rẻ. Sau khi thu gom đủ lượng cổ phiếu lớn, các doanh nghiệp này lại thúc đẩy giá cổ phiếu đi lên bằng các thông tin tích cực để thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư và bán ra với số lượng lớn. Đáng chú ý, các chủ doanh nghiệp này thường không sử dụng tài khoản cá nhân để thực hiện giao dịch, từ đó tránh sự kiểm soát và phát hiện của các cơ quan quản lý.

“Chúng tôi cho rằng, nhà đầu tư cần tập trung nâng cao kỹ năng phân tích tài chính để tiếp cận hiệu quả hơn với phương pháp đầu tư giá trị, một chiến lược đặc biệt quan trọng với những người ngoài ngành tham gia thị trường chứng khoán”, ông Phục khuyến nghị.

Theo vị chuyên gia, việc đầu tư vào các công ty có nền tảng vững chắc và tiềm năng tăng trưởng dài hạn, nhà đầu tư có thể hưởng lợi từ sự tăng giá bền vững của cổ phiếu chứ không chỉ dựa vào biến động thị trường ngắn hạn. Điều này không chỉ giảm thiểu nguy cơ mất vốn mà còn đảm bảo khả năng sinh lời ổn định qua các giai đoạn khác nhau của chu kỳ kinh tế.

Để thực hiện được điều này, nhà đầu tư cần trang bị cho mình các kiến thức về đọc hiểu báo cáo tài chính, đánh giá các chỉ số kinh tế vĩ mô và nhận diện được các doanh nghiệp có vị thế cạnh tranh bền vững, từ đó có thể đưa ra quyết định đầu tư thông minh và có cơ sở.