.jpg "“Mở khóa” thị trường Halal: Đúc kết từ 27 năm kinh nghiệm xuất khẩu của Vinamilk")
Gửi bình luận
Thị trường Halal có quy mô 2.000 tỷ USD và 2,2 tỷ người. Việt Nam đang có nhiều nhóm hàng có lợi thế cạnh tranh để xâm nhập thị trường này.
Ngành công nghiệp Halal (tiêu chuẩn phù hợp với đạo Hồi) đang trở thành một lĩnh vực kinh tế đầy tiềm năng, với thị trường ước tính vượt khoảng 2.000 tỷ USD và khoảng 2,2 tỷ người tiêu dùng trên toàn cầu, như bà Hồ Thị Quyên - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại và đầu tư TP Hồ Chí Minh - đã nhận định. Các sản phẩm và dịch vụ Halal ngày càng được người tiêu dùng toàn cầu ưa chuộng không chỉ giới hạn trong cộng đồng người Hồi giáo, mà còn như một loại sản phẩm có giá trị chất lượng cao, mở ra không gian tăng trưởng vượt ra ngoài các thị trường truyền thống.
Ngành công nghiệp Halal được dự báo sẽ tiếp tục phát triển mạnh tại thị trường Châu Á, Trung Đông và Châu Phi vào năm 2025. Đặc biệt, hai thị trường lớn bậc nhất thế giới là Ả rập Xê út và Indonesia được coi là rất có tiềm năng với thế mạnh của Việt Nam.
Indonesia là thị trường Hồi giáo lớn nhất thế giới và là một thị trường rất quan trọng đối với các sản phẩm Halal, theo ông Phạm Thế Cường – Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Indonesia. Nước này có tới 87% dân số theo đạo Hồi, với GDP hộ gia đình chiếm 54% GDP. Indonesia thể hiện nhu cầu tiêu dùng rất lớn.
Giá trị tiêu dùng các sản phẩm và dịch vụ thực phẩm và đồ uống Halal của nước này lớn nhất toàn cầu là 155 tỷ USD, chiếm 11% tổng quy mô thị trường thực phẩm Halal toàn cầu. Người tiêu dùng Indonesia có nhận thức rất cao về các sản phẩm thực phẩm và đồ uống Halal, với 96,8% đối tượng khảo sát ưu tiên lựa chọn yếu tố Halal khi tiêu dùng. Họ cũng đòi hỏi sự minh bạch về nguồn gốc thành phần và chú trọng chất lượng, sự sạch sẽ, an toàn.
Một thông tin đặc biệt quan trọng được ông Afriansyah Noor – Phó Chủ tịch Cơ quan Chính phủ bảm đảm Halal Indonesia (BPJPH) - đưa ra, là tất cả sản phẩm nhập khẩu vào Indonesia sẽ bắt buộc phải có chứng nhận Halal. Ông Phạm Thế Cường cũng xác nhận rằng quy định về chứng nhận Halal ở Indonesia rất nghiêm ngặt và đòi hỏi sự đầu tư bài bản, công sức lớn để đạt được chứng nhận do BPJPH cấp. Ông Cường tin rằng bất kỳ doanh nghiệp nào đạt được chứng nhận từ BPJPH đều có thể hoàn toàn tự tin với các chứng nhận khác. Indonesia rất mong muốn hợp tác với Việt Nam về sản phẩm Halal.
Bên cạnh Indonesia, Ả rập Xê út là một thị trường nhập khẩu khổng lồ với 95% hàng hóa tiêu dùng phải nhập khẩu, theo ông Trần Trọng Kim – Bí thư thứ nhất, phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Ả rập Xê út. Nước này có GDP bình quân đầu người cao, đạt 35.000 USD vào năm 2024, và đang thực hiện chương trình Tầm nhìn 2030 để đa dạng hóa kinh tế, giảm phụ thuộc vào dầu mỏ. Tất cả các sản phẩm thực phẩm, đồ uống, mỹ phẩm xuất khẩu sang Ả rập Xê út đều phải có chứng chỉ Halal và đăng ký mã số chứng nhận với Tổng cục Dược phẩm và Thực phẩm (SFDA) của nước này. Việc đăng ký này có thể thực hiện trực tuyến, không phức tạp.
Thị trường Ả rập Xê út có nhu cầu lớn đối với các sản phẩm xanh, lành mạnh, bền vững với môi trường, như các sản phẩm organic và thân thiện môi trường. Nhu cầu sẽ đặc biệt tăng cao vào các mùa cao điểm cho thực phẩm Halal như Ramadan và mùa hành hương, tạo ra cơ hội lớn để xuất khẩu sản phẩm với số lượng lớn.
Việt Nam có lợi thế cạnh tranh đối với các sản phẩm nông sản, thực phẩm chế biến, mỹ phẩm và dược phẩm để tham gia thị trường Halal, như bà Hồ Thị Quyên đã chỉ ra. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tổng kim ngạch thương mại song phương của Việt Nam sang một số quốc gia Hồi giáo đạt 24,7 tỷ USD, tăng 5,7% so với cùng kỳ năm 2024. Trong 7 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các thị trường này đã đạt khoảng 10,9 tỷ USD, tăng nhẹ so với cùng kỳ năm 2024.
Ông Trần Trọng Kim cho biết, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Ả rập Xê út đạt 3,15 tỷ USD vào năm 2024, trong đó Việt Nam đã xuất sang Ả rập Xê út 1,6 tỷ USD và lần đầu tiên xuất siêu 158 triệu USD. Các sản phẩm chính mà Việt Nam có thể xuất khẩu sang Ả rập Xê út bao gồm gạo, thủy sản, cà phê, chè, hạt điều, hạt tiêu, gia vị và hàng may mặc.
Ông Phạm Thế Cường cũng nêu bật các thuận lợi khi xuất khẩu sang Indonesia: khoảng cách địa lý gần giúp giảm chi phí vận chuyển, Việt Nam và Indonesia đều là thành viên ASEAN hưởng ưu đãi thuế quan, và hàng hóa Việt Nam đã từng bước khẳng định vị thế. Đặc biệt, nhiều nhóm hàng Việt Nam có lợi thế so sánh, nhất là nhóm nông thủy sản, và có đường bay thẳng thuận tiện từ TP Hồ Chí Minh và Hà Nội tới Jakarta và Bali.
Mặc dù tiềm năng lớn, các doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức. Bà Hồ Thị Quyên chỉ ra rằng Việt Nam chưa có nhiều tổ chức chứng nhận Halal được công nhận rộng rãi quốc tế, và hoạt động cấp chứng nhận trong nước còn phân tán, thiếu sự phối hợp hiệu quả. Điều này gây trở ngại cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận thị trường xuất khẩu Halal, đặc biệt ở khâu xác minh chứng nhận, kiểm định chất lượng và vận hành tiếp vận chuyên biệt.
Phần lớn doanh nghiệp chế biến thực phẩm và nông sản của Việt Nam có quy mô nhỏ và vừa, hạn chế về tài chính, trình độ quản trị còn yếu và thiếu kiến thức chuyên sâu về tiêu chuẩn Halal. Sự thiếu hụt đội ngũ chuyên gia có kiến thức toàn diện về chuỗi giá trị Halal, từ sản xuất, chế biến, đóng gói đến tiếp thị và phân phối, cũng là một rào cản lớn.
Ông Phạm Thế Cường cũng thừa nhận rằng chứng nhận Halal là một thách thức lớn, đặc biệt đối với các doanh nghiệp nhỏ. Kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm Halal của Việt Nam sang Indonesia vẫn còn rất khiêm tốn, chỉ khoảng 54 triệu USD vào năm 2024, chiếm khoảng 1% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Indonesia. Ông Cường cho biết, số lượng công ty xuất khẩu nội địa của Việt Nam xuất khẩu Halal chưa thực sự nhiều và thương hiệu các sản phẩm Halal chưa rõ nét tại thị trường Indonesia.
Để thành công trong việc khai thác thị trường Halal, các doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược bài bản. Ông Trần Trọng Kim khuyến nghị doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ thị hiếu thị trường, quy định về quản lý chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm tại Ả rập Xê út. Ông cũng khuyên các doanh nghiệp chủ động gửi mẫu sản phẩm, ghi rõ là "hàng mẫu" bằng tiếng Anh để lưu trữ lâu dài, và xây dựng catalog bằng mã QR để thuận tiện quảng bá. Ông Kim còn lưu ý doanh nghiệp nên duy trì email và số điện thoại cố định cho phòng xuất khẩu để tránh mất khách hàng khi có thay đổi nhân sự.
Việc tham gia các hội chợ, triển lãm quốc tế lớn là một cách truyền thống nhưng hiệu quả. Các kênh phân phối cũng rất quan trọng. Ông Phạm Thế Cường khuyên doanh nghiệp nên thông qua nhà phân phối nội địa để đưa hàng vào siêu thị ở Indonesia. Tận dụng cộng đồng kiều bào và Hiệp hội doanh nghiệp Việt Nam đang kinh doanh tại Indonesia cũng là một kênh hiệu quả. Ngoài ra, thương mại điện tử, thị trường lớn nhất Đông Nam Á của Indonesia, cũng là kênh hữu ích cho các doanh nghiệp nhỏ.
Nhìn chung, thị trường Halal quốc tế, đặc biệt là Indonesia và Ả rập Xê út, mang lại cơ hội xuất khẩu lớn cho Việt Nam với các sản phẩm nông sản và thực phẩm chế biến. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần vượt qua thách thức về chứng nhận Halal nghiêm ngặt, nâng cao năng lực quản trị, và chủ động tìm hiểu thị trường để có thể khai thác hiệu quả tiềm năng này.
