Giải pháp nào để "cứu” VIDIFI?

Ông Nguyễn Chí Dũng - Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nói: giải ngân chậm ngày nào ảnh hưởng đến doanh nghiệp ngày đó.

Tại phiên thảo luận về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2020; Việc phân bổ, sử dụng nguồn dự phòng Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, nhiều ĐBQH đã nêu ý kiến giải cứu cho VIDIFI.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Chí Dũng - Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, về khoản tiền hơn  4.000 tỷ của VIDIFI đã xác định là nợ của Trung ương thuộc ngân sách phải trả và Nghị quyết của Bộ Chính trị đã có ý kiến, Nghị quyết của Quốc hội phù hợp, chậm ngày nào sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp ngày đó.

“Nếu Quốc hội thấy tỷ lệ để trả nợ cao quá thì chúng tôi hoàn toàn chấp hành ý kiến của Quốc hội sẽ xem xét, rà soát để giảm bớt tỷ trọng đó giành ưu tiên cho một số công trình cấp bách hay xử lý một số công việc khác, một phần trả cho VIDIFI, cho đường cao tốc Hà Nội - Hải Phòng chứ không sử dụng hết hơn 4.000 tỷ đồng”, ông Dũng nói.

ĐBQH Bùi Thanh Tùng (Hải Phòng) đánh giá, từ khi dự án bắt đầu triển khai đến nay đã được 10 năm, các khoản Nhà nước cam kết hoàn trả cho nhà đầu tư theo Quyết định số 746 của Thủ tướng Chính phủ năm 2015 đến nay vẫn chưa thực hiện. Khoản chi giải phóng mặt bằng VIDIFI đã vay Ngân hàng Phát triển Việt Nam 4.069 tỷ đồng để chuyển toàn bộ cho các địa phương thực hiện giải phóng mặt bằng từ năm 2008 - 2010, trong đó Hà Nội là 892 tỷ đồng, Hưng Yên 788 tỷ đồng, Hải Dương 992 tỷ đồng và Hải Phòng 1397 tỷ đồng.

Do chưa được cấp tiền nên VIDIFI vẫn đang phải tiếp tục vay Ngân hàng Phát triển Việt Nam các khoản vay tham gia hỗ trợ của nhà nước theo cam kết với lãi suất bình quân 10%/năm, riêng tính phí lãi vay phát sinh thêm do khoản hỗ trợ giải phóng mặt bằng khoảng trên 800 tỷ đồng. Từ năm 2015 đến nay, nếu các khoản hỗ trợ của Nhà nước đối với dự án theo quyết định 746/QĐ-TTg không được tạo điều kiện để cấp kịp thời sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy như tiền lãi phát sinh do khoản hỗ trợ giải phóng mặt bằng chưa được cấp lên đến trên 800 tỷ đồng và tiếp tục chậm sẽ dẫn đến phá vỡ phương án tài chính của dự án.

Vẫn theo ông Tùng, không trả được các khoản vay nợ nước ngoài đến hạn đã được Chính phủ bảo lãnh ảnh hưởng đến các cam kết của Chính phủ đối với nhà tài trợ vốn nước ngoài, ảnh hưởng đến uy tín môi trường đầu tư tại Việt Nam. Dự án đã được 6 định chế tài chính và ngân hàng quốc tế cho vay. Bên cạnh ảnh hưởng trực tiếp tới Vidifi, thực tế địa phương, việc chậm trả vốn này ảnh hưởng đến trách nhiệm của VIDIFI cũng như chính quyền các địa phương nơi tuyến đường cao tốc đi qua.

“Đối với các nhà thầu phụ là các doanh nghiệp tham gia các tiểu dự án giải phóng mặt bằng như xây dựng khu tái định cư, công trình hoàn trả tại các khu vực tuyến cao tốc đi qua và ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của người dân. Mặc dù đã triển khai dự án đường cao tốc 3 năm nhưng nhiều kiến nghị của người dân hiện nay đang tiếp tục giải quyết”, ông Tùng nói.

ĐBQH Bùi Văn Xuyền (Thái Bình) cho biết, dự án này đã đi vào hoạt động từ 2015 và cũng là một trong những dự án trọng điểm quốc gia. Nội dung mà đại biểu Tùng nêu rất đầy đủ, rất rõ về Chính phủ cam kết trả nợ trong đầu tư công trung hạn 2016 - 2020. Nội dung này tôi cũng chất vất Thủ tướng Chính phủ tại Hội trường tại kỳ họp thứ 6. Thủ tướng Chính phủ đã cam kết trả lời là sẽ trả, đến nay, Chính phủ đã bố trí được thì rất tốt.

Ông Xuyền hoàn toàn đồng tình với nội dung này. Nếu để kéo dài ra nữa, chắc chắn doanh nghiệp sẽ rất khó khăn, kể cả Chính phủ cũng phải trả nợ, do đó “Tôi tha thiết đề nghị Thường vụ Quốc hội, Quốc hội có thể chấp nhận cho điều chỉnh phương án của Chính phủ về nội dung này”, ông Xuyền bày tỏ.

Đồng quan điểm, ĐBQH Trần Hoàng Ngân (TPHCM) cho rằng, nên dành 4.000 tỷ đó cho dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng vì chúng ta đã kiểm định, giám sát, tính toán và khoanh khoản nợ này mà cứ để khoản nợ thì 1 năm chúng ta phải chi tiền lãi là 400 tỷ nên có khoản nợ 800 tỷ là hợp lý, bởi lãi suất hiện nay là 9,10% nên chúng ta ưu tiên dự án này, ông Ngân nhấn mạnh.