-48c36b9a1740c7c795228fc7efd400a1.jpg "Cơ hội phát triển du lịch đêm tại Hải Phòng")
Gửi bình luận
Muốn kinh tế đêm trở thành động lực tăng trưởng, Việt Nam phải sớm hoàn thiện hành lang pháp lý, mở rộng quyền thí điểm cho địa phương và xây dựng sản phẩm đêm quy mô, bền vững.
Phát triển kinh tế đêm đang trở thành một trong những hướng đi quan trọng nhằm mở rộng không gian tiêu dùng, kéo dài thời gian lưu trú và gia tăng chi tiêu của du khách. Theo nhiều chuyên gia, để du lịch đêm thực sự trở thành động lực tăng trưởng mới, cần một hệ thống chính sách đủ mạnh, đủ linh hoạt và đồng bộ để tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi và bền vững.
Trong bối cảnh đó, các giải pháp về quy hoạch, ưu đãi đầu tư, quản trị mô hình kinh tế đêm, nâng cao năng lực quản lý và kết nối công tư được xem là chìa khóa để địa phương khai thác hiệu quả “mỏ vàng” còn nhiều dư địa này.
Theo ThS Nguyễn Thanh Bình -Phó Trưởng phòng Phòng Lưu trú du lịch, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, một trong những yêu cầu trọng tâm là ban hành hệ thống chính sách ưu đãi về đất đai, thuế và tín dụng cho các khu vực có vai trò động lực phát triển du lịch. Những ưu đãi này có ý nghĩa đặc biệt tại các cụm du lịch, các khu du lịch quốc gia hay các vùng có tiềm năng lớn về hoạt động ban đêm nhưng chưa thu hút được dòng vốn đầu tư. Một cơ chế ưu đãi rõ ràng sẽ khuyến khích doanh nghiệp mạnh dạn tham gia vào các mô hình khai thác mới, đồng thời tạo điều kiện hình thành những doanh nghiệp du lịch đêm có thương hiệu mạnh.
Song hành với đó, việc thúc đẩy các mô hình hợp tác công – tư và tích hợp giữa ba trụ cột: nhà nước – doanh nghiệp – cộng đồng được xem là chìa khóa bảo đảm phát triển bền vững. Khi cơ quan quản lý đóng vai trò kiến tạo, doanh nghiệp đầu tư và khai thác, còn cộng đồng trở thành chủ thể tham gia, hoạt động du lịch đêm vừa tạo sinh kế, vừa nâng cao chất lượng điểm đến.
Đặc biệt, các doanh nghiệp vừa và nhỏ – nhóm chiếm tỷ trọng lớn trong kinh doanh du lịch cần được hỗ trợ tiếp cận công nghệ mới, kỹ năng số và tài chính để triển khai sản phẩm đêm. Việc hỗ trợ này không chỉ tạo ra sự lan tỏa mà còn giúp hình thành hệ sinh thái doanh nghiệp năng động, góp phần định hình thị trường du lịch đêm theo hướng chuyên nghiệp hơn.
Bên cạnh dòng vốn, việc bố trí nguồn lực cho quy hoạch, đào tạo nhân lực, nghiên cứu thị trường và xúc tiến sản phẩm đêm cũng là điều kiện cần. Những dịch vụ đêm ở khu du lịch cộng đồng phải đảm bảo cả yếu tố khai thác kinh tế và bảo tồn môi trường, cảnh quan, để phát triển không ảnh hưởng tới tài nguyên du lịch.
Theo định hướng chung, ThS. Nguyễn Thanh Bình khẳng định, địa phương cần xây dựng chương trình và kế hoạch hành động cụ thể, lựa chọn những khu vực có lợi thế để triển khai mô hình kinh tế đêm phù hợp. Quy hoạch phải tính đến hạ tầng an ninh, giao thông, thoát hiểm, dịch vụ công cộng… nhằm bảo đảm vận hành hiệu quả và an toàn. Chủ trương này càng quan trọng khi nhiều thành phố mong muốn mở rộng không gian kinh tế đêm, song vẫn lo ngại tác động đến đời sống dân cư; vì vậy, phương án di dời hoặc tổ chức lại không gian cư trú phải được tính toán thận trọng, đúng quy định.
Song song với quy hoạch, việc hoàn thiện hệ thống văn bản quản lý là điều bắt buộc. Các quy định liên quan đến hoạt động đêm của chợ, siêu thị, trung tâm thương mại hay cửa hàng tiện lợi cần được cập nhật cho phù hợp với thực tế. Đặc biệt, kéo dài thời gian mở cửa của các điểm du lịch, tăng tần suất giao thông công cộng, giảm giá điện chiếu sáng đêm hoặc nới khung giờ bán hàng ăn uống đều là những điều chỉnh có thể tạo ra động lực lớn cho hoạt động đêm.
Thực tế cho thấy nhiều địa phương chưa có quy định cụ thể về giờ hoạt động dịch vụ ăn uống, gây khó khăn cho doanh nghiệp và hạn chế sự phát triển của dịch vụ đêm. Việc cân nhắc cho phép hoạt động đến 3h sáng trong tuần và 6h sáng dịp cuối tuần tại các khu trung tâm kinh tế đêm là đề xuất nhận được nhiều sự quan tâm, bởi nó có thể trực tiếp tăng doanh thu và kéo dài trải nghiệm của du khách.
Ở chiều ngược lại, các giải pháp giảm thiểu tác động tiêu cực của kinh tế đêm cũng cần được chú trọng, bao gồm bảo đảm an ninh trật tự, hạn chế xung đột giữa dân cư và hoạt động kinh doanh, tránh ô nhiễm tiếng ồn hay rác thải vượt ngưỡng. Việc tổ chức lực lượng phản ứng nhanh, đường dây nóng hỗ trợ du khách và tăng cường năng lực thống kê dữ liệu sẽ giúp nhà quản lý theo dõi sát thực trạng và đưa ra điều chỉnh kịp thời.
Để quản lý hiệu quả mô hình kinh tế đêm, địa phương cũng cần xây dựng bộ phận chuyên trách liên ngành, có thẩm quyền và cơ chế phối hợp rõ ràng. Cơ quan quản lý nhà nước đóng vai trò định hướng, doanh nghiệp đầu tư và khai thác, còn cộng đồng dân cư tham gia thụ hưởng và góp phần giữ gìn môi trường văn hóa – xã hội. Cơ chế này giúp nâng cao tính minh bạch, giảm chồng chéo, đồng thời bảo đảm sự tham gia của toàn bộ hệ thống trong quá trình phát triển dịch vụ đêm.
Hạ tầng luôn là điều kiện tiên quyết nếu muốn kinh tế đêm phát triển mạnh. Các địa phương cần bảo đảm nguồn điện ổn định, đầu tư hệ thống chiếu sáng, đường sá, wifi công cộng, và mở rộng các tuyến giao thông phù hợp với hoạt động ban đêm. Xe buýt đêm, dịch vụ dùng chung xe đạp, tàu điện ngầm hoặc tàu điện trên cao kéo dài giờ chạy là những mô hình đã thành công tại nhiều quốc gia và có thể áp dụng tùy điều kiện từng thành phố.
Trong thương mại dịch vụ, các hoạt động kích cầu mua sắm, phát triển sản phẩm đặc thù, OCOP và hàng truyền thống sẽ giúp tạo bản sắc riêng cho kinh tế đêm địa phương. Các sản phẩm văn hóa – nghệ thuật, trình diễn sáng tạo hay công nghệ ánh sáng hiện đại cũng là yếu tố thu hút giới trẻ và khách quốc tế.
Hoạt động truyền thông, marketing điểm đến cần được đẩy mạnh với trọng tâm là sản phẩm đêm đặc sắc. Ứng dụng công nghệ, kết nối số, khai thác giá trị văn hóa Việt Nam sẽ giúp xây dựng hình ảnh mạnh mẽ và khác biệt cho mỗi địa phương. Cùng với đó, việc đào tạo nhân lực, đặc biệt nhân lực quản lý và lao động làm việc ban đêm, phải được triển khai thường xuyên để bảo đảm chất lượng dịch vụ.
Hệ thống hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế, trợ cấp cho doanh nghiệp và hộ kinh doanh tham gia kinh tế đêm cũng là nhân tố quan trọng. Khi doanh nghiệp được hỗ trợ tiếp cận vốn, đầu tư hạ tầng, cải tạo không gian hoặc thuê mặt bằng, nguồn lực xã hội sẽ được kích hoạt mạnh hơn, giúp hoạt động ban đêm phát triển đồng đều và hiệu quả.
"Dư địa phát triển du lịch đêm ở Việt Nam còn rất lớn nhờ lợi thế văn hóa phong phú, ẩm thực đa dạng và dân số trẻ. Nếu các chính sách đột phá được sớm triển khai, cùng cách tiếp cận quản lý hiện đại, linh hoạt và đồng bộ, du lịch đêm hoàn toàn có thể trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong giai đoạn 2026 – 2030, góp phần đưa du lịch Việt Nam vươn tầm khu vực." - ThS Nguyễn Thanh Bình nhấn mạnh.
