Học viện Quân y liên quan gì tới Công ty Việt Á?

Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã thông tin, Cơ quan Điều tra hình sự Bộ Quốc phòng đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với thượng tá Hồ Anh Sơn, phó giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự - Học viện Quân y. Ông Sơn bị khởi tố để điều tra hai tội danh là tội tham ô tài sản (quy định tại khoản 4 Điều 353) và tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ (quy định tại khoản 3 Điều 356 BLHS 2015).

Ông Sơn cũng chính là chủ nhiệm đề tài nghiên cứu, chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm COVID-19, được chủ trì thực hiện bởi Học viện Quân y và có sự tham gia của Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á.

Ngoài ra, Cơ quan điều tra còn khởi tố, bắt tạm giam đại tá Nguyễn Văn Hiệu, trưởng Phòng Trang bị, vật tư - Học viện Quân y, về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, theo khoản 4 Điều 222 BLHS 2015.

Cả hai bị can được xác định có sai phạm trong việc nghiên cứu, bàn giao đề tài chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và Realtime RT-PCR phát hiện chủng virus Corona mới 2019 (2019-nCoV) và trong việc mua một số sản phẩm vật tư y tế của Công ty Việt Á.

Đây là vụ việc rất nghiêm trọng, xảy ra trong thời gian cả nước đang tập trung phòng chống dịch COVID-19, dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, thuộc diện theo dõi chỉ đạo của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

>>Vụ Việt Á: Giám đốc, Chính ủy Học viện Quân y vi phạm nghiêm trọng

Trước đó, hôm 4/3, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) Trung ương kết luận Ban Thường vụ Đảng ủy Học viện Quân y các nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025 đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để một số cán bộ, lãnh đạo học viện vi phạm nghiêm trọng các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quy định của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, liên quan đến việc thực hiện đề tài nghiên cứu kit test COVID-19.

Những vi phạm này gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm thất thoát, lãng phí lớn ngân sách nhà nước…, đến mức phải xem xét, xử lý kỷ luật.

Ngoài hai bị can vừa bị khởi tố, UBKT Trung ương cho rằng nhiều lãnh đạo của Học viện Quân y cũng có trách nhiệm liên quan, gồm Trung tướng Nguyễn Viết Lượng (Bí thư Đảng ủy, Chính ủy), Trung tướng Đỗ Quyết (Phó Bí thư Đảng ủy, Giám đốc học viện) và Thiếu tướng Hoàng Văn Lương (Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Phó Giám đốc học viện kiêm Giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự).

Quay trở lại thông tin về đề tài nghiên cứu, chế tạo bộ sinh phẩm xét nghiệm COVID-19, theo thông tin từ Bộ KH&CN, bộ kit test COVID-19 do Học viện Quân y phối hợp với Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á nghiên cứu, sản xuất là sản phẩm của một nhiệm vụ khoa học - công nghệ cấp quốc gia. Tổ chức chủ trì nhiệm vụ nghiên cứu là Học viện Quân y, do PGS-TS Hồ Anh Sơn làm chủ nhiệm.

Tổng kinh phí chi từ ngân sách cho nhiệm vụ trên là 18,98 tỉ đồng. Thời gian thực hiện theo hợp đồng đã ký kết từ tháng 2/2020 đến tháng 7/2021. Thời gian thực tế thực hiện từ tháng 2/2020 đến tháng 10/2021 (sau khi được gia hạn thêm đến tháng 10/2021). Tham gia nhiệm vụ có 16 thành viên khác thuộc nhóm nghiên cứu, trong đó có bốn thành viên thuộc Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á.

Đáng chú ý, Phan Quốc Việt, chủ tịch hội đồng quản trị kiêm tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á, người đã bị khởi tố và bắt tạm giam, cũng là một thành viên nghiên cứu chính tham gia thực hiện nhiệm vụ này.

Hồi tháng 12/2021, sau khi vụ án kit test Việt Á bị khởi tố, thượng tá Hồ Anh Sơn từng trả lời với báo chí rằng những sai phạm mà cơ quan điều tra đề cập không liên quan đến quy trình nghiên cứu bộ kit test.

Theo ông Sơn, các nhà khoa học của Học viện Quân y đã thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ là nghiên cứu thành công quy trình chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR sàng lọc và Realtime RT-PCR phát hiện chủng 2019-nCoV tại phòng thí nghiệm, đánh giá hiệu quả bộ sinh phẩm trên thử nghiệm lâm sàng. Học viện Quân y không có chức năng sản xuất cũng như phân phối thương mại sản phẩm.

Về sự tham gia của Công ty Việt Á trong đề tài nêu trên, ông Sơn cho hay thông thường nhiệm vụ khoa học sẽ được tách làm hai giai đoạn. Giai đoạn nghiên cứu ở quy mô phòng thí nghiệm, sau khi nghiệm thu sẽ triển khai sản xuất thử nghiệm. Giai đoạn 1, các nhà khoa học đảm nhiệm chế tạo sản xuất quy mô ở phòng thí nghiệm. Giai đoạn 2 do doanh nghiệp chủ trì.

Công ty Việt Á tham gia cùng nhóm từ những ngày đầu nghiên cứu là bởi tính cấp bách. Hai giai đoạn được tích hợp làm một. Việc chuyển giao gần như đồng thời giữa nhóm nghiên cứu và đơn vị sản xuất để cùng nhau thẩm định kết quả, kịp cho việc sản xuất kit test phục vụ phòng chống dịch. Bởi chuyển giao từ quy mô phòng thí nghiệm sang sản xuất mở rộng cần được nghiên cứu, tối ưu tiếp tại cơ sở sản xuất.

Cơ quan chức năng đang tích cực mở rộng điều tra vụ án tiêu cực liên quan đến bộ kit test COVID-19 của Công ty Việt Á. Đến nay, hơn 20 bị can đã bị khởi tố, bao gồm nhiều lãnh đạo CDC các tỉnh, lãnh đạo cấp vụ của Bộ KH&CN và Bộ Y tế… Kết quả điều tra cho thấy Phan Quốc Việt thông đồng với đối tác để nâng khống giá kit xét nghiệm khoảng 45%. Tính đến thời điểm khởi tố vụ án, Việt Á đã cung ứng kit xét nghiệm cho CDC và các cơ sở y tế khác của 62 tỉnh, TP trên cả nước, với doanh thu khoảng gần 4.000 tỉ đồng. Trong đó, công ty thu về số tiền hơn 500 tỉ đồng, chi “hoa hồng” lên tới gần 800 tỉ đồng. Đại diện Bộ Công an cho biết cơ quan điều tra đã kê biên, thu hồi tài sản của các bị can, người có liên quan với số tiền hơn 1.600 tỉ đồng; đồng thời tiếp tục điều tra, xác minh tại các bộ, ban ngành có liên quan để làm rõ hành vi sai phạm trong việc giao nhiệm vụ nghiên cứu, nghiệm thu, chuyển giao, thông tin quảng cáo, tổ chức sản xuất, đánh giá chất lượng sản phẩm kit test của Công ty Việt Á.