Bộ Công Thương vừa có văn bản gửi Chính phủ bày tỏ lo ngại khả năng xảy ra tranh chấp, khiếu kiện, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư liên quan đến vụ hồi tố giá điện tái tạo.
Ngày 22/4/2025, Bộ Công Thương đã có văn bản số 120/BC-BCT gửi Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình báo cáo về việc giải quyết vướng mắc hưởng giá ưu đãi (FIT) trong việc tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các dự án điện năng lượng tái tạo.
Chưa đạt được sự đồng thuận
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, theo tinh thần của Nghị quyết 233/NQ-CP về việc tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các dự án điện năng lượng tái tạo đã được hưởng giá ưu đãi FIT trước đó, Bộ Công Thương cho biết đã yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam chủ trì làm việc với chủ đầu tư của 172 dự án trong diện vướng mắc, trong đó có 65 dự án có nhà đầu tư nước ngoài tham gia vốn, 27 dự án 100% vốn đầu tư nước ngoài.
Trong các ngày 12,13,17,18 và 19/3/2025, EVN chỉ đạo Công ty mua bán điện (EPTC) họp với Chủ đầu tư các dự án để thông báo về việc sẽ tạm tính và thanh toán cho các Chủ đầu tư theo nguyên tắc:
25 dự án điện mặt trời (tổng công suất 1278 MWp) đang thanh toán theo giá FIT1 sẽ tạm thanh toán theo giá FIT2; 93 dự án điện mặt trời (tổng công suất 7257 MWp) đang thanh toán theo giá FIT (bao gồm FIT1 và FIT2) sẽ tạm thanh toán theo giá trần chuyển tiếp; 14 dự án điện gió (tổng công suất 649 MW) đang thanh toán theo giá FIT sẽ tạm thanh toán theo giá trần chuyển tiếp.
Các dự án còn lại có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu trong thời hạn giá FIT đang thanh toán theo giá FIT quy định trong Hợp đồng mua bán điện.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương cho biết, sau khi họp và thông báo giải pháp này, đa phần các nhà đầu tư phản đối và cho rằng: “Thời điểm các dự án được công nhận ngày vận hành thương mại (COD), các quy định hiện hành không yêu cầu văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền là điều kiện để được COD.
Việc chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu là vi phạm pháp luật về xây dựng và các chủ đầu tư đã khắc phục và chịu phạt vi phạm hành chính.
Một số chủ đầu tư đã thực hiện gửi văn bản/báo cáo đề nghị Bộ Công Thương/Sở Công Thương nghiệm thu công trình trước ngày COD, tuy nhiên vì các lý do khách quan như đại dịch Covid... Bộ Công Thương/Sở Công Thương không thể đi kiểm tra, dẫn đến văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu được ban hành sau ngày COD. Tác động tài chính của việc tạm thanh toán đối với các dự án đã và đang đối mặt với việc phải vi phạm nghĩa vụ trả nợ với các tổ chức cho vay trong nước và quốc tế”.
EVN phải chịu trách nhiệm toàn diện
Theo Bộ Công Thương, qua trao đổi, làm việc với Chủ đầu tư có 65 dự án có nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư vốn, các Hiệp hội nhà đầu tư nước ngoài (Euro Cham, Thai Cham), Bộ Công Thương đánh giá khả năng có thể xảy ra tranh chấp, khiếu kiện, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư.
Bộ Công Thương cho rằng: “Các báo cáo của EVN chưa đảm bảo theo tinh thần của Nghị quyết 233 theo hướng lựa chọn phương án xử lý tối ưu trên cơ sở phân tích, đánh giá, so sánh lợi ích về kinh tế- xã hội và hạn chế tối đa tranh chấp, khiếu kiện, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, đảm bảo an ninh trật tự, an ninh năng lượng quốc gia và hài hòa lợi ích Nhà nước - nhà đầu tư”.
Bộ Công Thương kiến nghị Phó Thủ tướng chỉ đạo EVN khẩn trương giải quyết các khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền, sớm hoàn thành, báo cáo kết quả theo quy định về nội dung hưởng giá FIT các dự án điện năng lượng tái tạo, điện mặt trời mái nhà quy mô lớn xây dựng trên đất nông nghiệp, lâm nghiệp dưới mô hình đầu tư trang trại nuôi trồng.
Đối với các dự án có liên quan đến việc kiểm tra công tác nghiệm thu trong thời điểm xảy ra dịch bệnh dịch COVID-19, yêu cầu EVN rà soát lại hồ sơ, tài liệu, có bằng chứng hợp pháp, đúng quy định, báo cáo Bộ Công Thương phương án đề xuất, xử lý theo đúng quy định của pháp luật.