Khan hiếm cát xây dựng ở ĐBSCL - Bài 1: Nguy cơ nhiều dự án đầu tư công chậm tiến độ

>> Khan hiếm nhiên vật liệu san lấp nhiều doanh nghiệp điêu đứng

Lo ngại các dự án chậm tiến độ…

Theo ông Nguyễn Văn Tấn – Tổng Giám đốc Công ty CP Xây dựng Thương mại & Đầu tư Huy Ngọc Hưng (An Giang) chia sẻ: trước tình trạng khan hiếm cát san lấp và cát xây dựng, các chủ đầu tư dự án và các nhà thầu xây dựng đang tìm mọi cách để giải bài toán khan hiếm cát, hạn chế ảnh hưởng tới tiến độ thi công, giải ngân vốn đầu tư công. Tuy nhiên, vấn đề này đang hết sức khó cho doanh nghiệp khi phải mua từng xe cát với giá khá cao. Bên cạnh đó, một phần giá cát cao cũng xuất phát do biến động giá xăng dầu trong thời gian vừa qua.

"Để ứng phó với tình trạng thiếu hụt nguồn cung và giá cát san lấp tăng, ngoài việc tìm kiếm, đa dạng nguồn cung, tính toán kỹ lưỡng phương án vận chuyển để tối ưu chi phí, doanh nghiệp chúng tôi chọn phương án tự mua sắm, trang bị phương tiện đường thủy vận tải cát để tăng tính chủ động tìm kiếm nguồn cung và giảm giá thành" – ông Tấn nói.

Cũng theo ông Tấn, theo như kế hoạch thì từ nay đến năm 2025, ĐBSCL sẽ triển khai đồng loạt khoảng 400 km đường cao tốc với tổng vốn đầu tư trên 100.000 tỉ đồng. Nhưng trên thực tế, hiện các địa phương vẫn khan hiếm cát, dẫn đến nhiều công trình trọng điểm chậm tiến độ.

Do đó, nếu các địa phương không sớm có giải pháp, nguy cơ thiếu vật liệu cát thi công các tuyến đường cao tốc tại ĐBSCL là khó tránh khỏi.

Tương tự, đại diện Công ty CP Xây lắp Thành An 96 (Nhà thầu Thành An 96), cho biết, đơn vị này vừa trúng Gói thầu số 15 Thi công cầu, nền, mặt đường và cống thoát nước đoạn từ Km9+700 đến Km15+000 thuộc Dự án Xây dựng tuyến ĐT.857 (đoạn Quốc lộ 30 - ĐT.845 tỉnh Đồng Tháp) với giá trị hơn 133 tỷ đồng. Tuy nhiên, tình trạng khan hiếm cát đã khiến doanh nghiệp khá lo lắng về tiến độ hoàn thành, hoặc lỗ.

Lý giải về sự lo lắng nêu trên, đại diện Nhà thầu Thành An 96, cho rằng: “dù đơn vị đã hoàn tất thương thảo hợp đồng nhưng nếu Nhà thầu Thành An 96 ký hợp đồng xây lắp thì ngay lập tức lỗ gần 15 tỷ đồng. Trường hợp, nếu từ chối ký thì mất khoản bảo lãnh dự thầu khoảng 2,5 tỷ đồng và uy tín bị ảnh hưởng rất xấu.

Cũng theo đại diện Nhà thầu Thành An 96, một trong những nguyên nhân lớn là giá cát san lấp trên thị trường đã tăng mạnh so với mức giá dự toán trong hồ sơ mời thầu. Không chỉ vậy, nguồn cung cát san lấp tại Đồng Tháp lại đang trong tình trạng khá khan hiếm, mà phần lớn nhà thầu xây dựng tại Đồng Tháp đang gặp phải.

>> Sàn giao dịch hàng hóa “khắc chế” nguy cơ VLXD tăng giá đột biến

… vì khan hiếm cát?

Đáng chú ý, trong báo báo định kỳ về tiến độ xây dựng và giải ngân các dự án giao thông tại Đồng Tháp, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng (QLDA ĐTXD) công trình giao thông tỉnh Đồng Tháp, cũng khẳng định: “tình trạng thiếu cát san lấp đang ở mức báo động. Hiện tại, tất cả nhà thầu thi công ở 10 dự án do Ban làm chủ đầu tư đều gặp khó khăn về nguồn cung cát”.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Tháp, trong năm 2022, nhu cầu cát phục vụ xây dựng các công trình trên địa bàn tỉnh khoảng 16 triệu m3. Tuy nhiên, theo rà soát của Sở Tài nguyên và Môi trường, trữ lượng khai thác tối đa chỉ hơn 6 triệu m3. Do vậy, tình trạng hiếu cát san lấp càng trở nên trầm trọng.

Liên quan tới tình trạng khan hiếm cát phục vụ cho các dự án tại địa phương, chia sẻ với báo chí, ông Lê Hoàng Bảo - Giám đốc Sở Giao thông Vận tải tỉnh Đồng Tháp cho biết, tình trạng thiếu cát san lấp ảnh hưởng lớn tới các dự án xây dựng giao thông. Chưa kể, sắp tới, khi Đồng Tháp và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long triển khai các dự án đường bộ cao tốc như Cao Lãnh - An Hữu, Cần Thơ - Cà Mau, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng thì nhu cầu cát san lấp sẽ càng lớn. Ước tính sơ bộ, giai đoạn 2022 - 2025, riêng nhu cầu của Đồng Tháp đã lên đến hơn 37 triệu m3 cát san lấp và xây dựng. Những năm gần đây, nguồn cát phục vụ san lấp chủ yếu do các tỉnh Vĩnh Long, Đồng Tháp và An Giang cung cấp. Tình hình khan hiếm nguồn cung cát san lấp sẽ càng trở nên gay gắt và cần tìm ngay lời giải cho bài toán thiếu cát.

Do đó, theo ông Bảo, để bảo đảm tiến độ các dự án giao thông trước tình trạng thiếu nguồn cung và giá cát san lấp tăng cao thì cần có giải pháp căn cơ. Theo đó, ngoài tăng sản lượng khai thác cát thông qua cấp phép mỏ mới, tăng trữ lượng cát khai thác địa phương cần cập nhật nhanh đơn giá cát bám sát thị trường làm cơ sở lập dự toán xây dựng các công trình giao thông. Sự điều chỉnh này sẽ tạo thêm nguồn tài chính khả thi giúp các nhà thầu vượt qua khó khăn.

Chia sẻ về các giải pháp, ông Trần Trí Quang - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp cho biết, để giải quyết tình trạng khan hiếm cát san lấp, Tỉnh chỉ đạo doanh nghiệp khai thác cát tại địa phương ưu tiên cung cấp cho nhà thầu thi công các gói thầu xây lắp trọng điểm trên địa bàn tỉnh và các cao tốc trọng điểm quốc gia.

"Về lâu dài, Đồng Tháp đã khảo sát đánh giá trữ lượng cát trên địa bàn và đang tiến hành tích hợp quy hoạch mỏ khai thác cát vào quy hoạch của tỉnh. Dự kiến, cuối năm 2022, khi quy hoạch được thông qua, Đồng Tháp sẽ cấp phép khai thác mỏ mới, tăng công suất đối với mỏ đang khai thác để giải quyết vấn đề này" – ông Quang thông tin.