Khi doanh nghiệp xuất nhập khẩu có thêm “cánh tay nối dài” với hải quan

NGỌC THÁI• 20/11/2021 04:20

Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu (XNK) sẽ được rút ngắn thời gian, chi phí đi lại…khi lựa chọn đại lý thực hiện các thủ tục thông quan hàng hoá.

>> Doanh nghiệp kỳ vọng tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hải quan

Cơ chế cho doanh nghiệp tư nhân đủ điều kiện thành lập đại lý làm thủ tục hải quan (ĐLLTTHQ) đã được Bộ Tài chính ban hành từ năm 2019, tạo “cánh tay nối dài” cho các đơn vị tham gia hoạt động XNK nhưng lĩnh vực này vẫn ít cá nhân, tổ chức quan tâm biết tới.

“Rộng cửa” khi tiếp cận thủ tục thông quan

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, Việt Nam và nhiều nước trên thế giới đã ký kết hợp tác thương mại như Hiệp định Thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, bao gồm Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA), Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN-Ấn Độ (AITIG), ASEAN – Australia/New Zealand, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam và Liên minh kinh tế Á – Âu (EEUV-FTA)…

Bằng những văn bản ký kết, thống nhất về cơ chế chính sách, điều kiện áp dụng…nói trên giữa Việt Nam và các quốc gia, tổ chức trên thế giới đang thực sự mở ra cánh cửa rộng lớn cho doanh nghiệp trong nước được tiếp cận, hợp tác thương mại qua lại với nhiều đối tác, bạn hàng lớn ở các nước. Xu hướng này cũng nằm trong quy luật tất yếu của sự phát triển chung trong bối cảnh toàn cầu hoá, đa phương hoá về thương mại quốc tế mà nhiều quốc gia đang quan tâm, hướng tới.

Khi uỷ thác cho ĐLLTTHQ kết nối, kê khai tờ khai thông quan với cơ quan Hải quansẽ giú doanh nghiệp XNK cắt giảm chi phí, đơn giản hoá thủ tục thông quan

Khi uỷ thác cho ĐLLTTHQ kết nối, kê khai tờ khai thông quan với cơ quan Hải quan sẽ giúp doanh nghiệp XNK cắt giảm chi phí, đơn giản hoá thủ tục, yên tâm về pháp lý...

Chính vì vậy, khi hợp tác với các đối tác trên thế giới trên lĩnh vực xuất nhập khẩu, doanh nghiệp Việt Nam cũng phải chịu sự chi phối của những thủ tục pháp lý mà pháp luật trong nước và quốc tế quy định. Cùng với đó, yêu cầu về kê khai, thông quan giấy tờ thủ tục liên quan đến Hải quan đang khiến nhiều doanh nghiệp trong nước mất rất nhiều thời gian, chi phí đi lại…để bảo đảm đúng quy định của pháp luật.

Thực tế, việc đơn giản hoá thủ tục, kê khai thông quan hàng hoá điện tử cũng đã được Việt Nam áp dụng rất hiệu quả trong thời gian qua nhưng để phát triển theo hướng chuyên nghiệp vẫn đang là vấn đề đang được cộng đồng doanh nghiệp XNK trong nước quan tâm.

Mặc dù, từ ngày 16/4/2019, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 22/2019/TT-BTC về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 12/2015/TT-BTC có hiệu lực từ ngày 01/7/2019 đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp XNK “rộng cửa” hơn khi làm thủ tục Hải quan qua các ĐLLTTHQ đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ theo quy định nhưng loại hình này vẫn chưa được quan tâm, hướng đến.

Việc Bộ Tài chính ban hành Thông tư 22/2019/TT-BTC cũng tạo cho môi trường thống nhất, đồng bộ theo hướng chuyên nghiệp hoá, giảm thời gian cho doanh nghiệp XNK thông qua các quy định được ban hành, sửa đổi, tạo điều kiện cho ĐLLTTHQ phát triển. Bởi khi đến với ĐLLTTHQ, doanh nghiệp XNK thực sự được chắp thêm “cánh tay nối dài” để tiếp cận với cơ quan Hải quan, đơn giản hoá thủ tục thông quan hàng hoá qua lại giữa các quốc gia với nhau qua biên giới cửa khẩu.

>> Dự thảo Thông tư về thủ tục hải quan: Nhiều quy định thay đổi

Nhiều thuận lợi nhưng ít doanh nghiệp XNK quan tâm

Qua khảo sát, chúng tôi thấy rằng, hoạt động thông quan hàng hoá trong hoạt động logistics những năm qua có nhiều bước đột phá phát triển về số lượng, nhu cầu của doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Cơ chế tạo điều kiện cho phép khối doanh nghiệp tư nhân đủ điều kiện được thành lập ĐLLTTHQ đã tạo rất nhiều thuận lợi để trở thành đầu mối về thủ tục cho doanh nghiệp XNK, rút ngắn khoảng cách kết nối với cơ quan Hải quan cửa khẩu, các cơ quan chức năng khi kê khai, kiểm tra, rà soát… Bên cạnh đó, Luật Hải quan năm 2014 cũng quy định rất rõ, ĐLLTTHQ được thay mặt chủ hàng là các doanh nghiệp thực hiện các hoạt động khai hải quan trên cơ sở ký kết hợp đồng với doanh nghiệp cũng như giải quyết các vấn đề về thuế với cơ quan Hải quan.

Theo đó, quy định của pháp luật cũng nói rõ, ĐLLTTHQ là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics, được Tổng cục Hải quan công nhận đủ điều kiện hoạt động cung cấp dịch vụ bao gồm: Tư vấn về thủ tục hải quan và quản lý thuế cho chủ hàng; thay mặt chủ hàng để làm thay phần việc khai và làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK theo hợp đồng thỏa thuận giữa 2 bên.

Nếu như ở Việt Nam, số doanh nghiệp XNK giải quyết thủ tục qua loại hình dịch vụ ĐLLTTHQ ở mức dưới 10% trong tổng số tờ khai thông quan thì các nước phát triển trên thế giới đã

Nếu như ở Việt Nam, số doanh nghiệp XNK giải quyết thủ tục qua loại hình dịch vụ này ở mức dưới 10% trong tổng số tờ khai thông quan thì các nước phát triển trên thế giới, con số này đã chiếm tới 90% tờ khai do ĐLLTTHQ thực hiện

Vậy nhưng, theo số liệu từ các ngành chức năng cho biết, tỷ lệ doanh nghiệp XNK tiếp cận các ĐLLTTHQ trong thời gian qua chiếm tỷ lệ rất thấp ở mức dưới 10% tổng số tờ khai XKN. Trong khi đó, ở một nước phát triển như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức, Mỹ…thì số tờ khai do ĐLLTTHQ thực hiện chiếm tới 90% tổng số tờ khai hải quan.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng các doanh nghiệp XNK chưa chú trọng tới các ĐLLTTHQ ở Việt Nam trong thời gian qua như: Loại hình dịch vụ mới mẻ, các đại lý chưa hiểu biết, nắm rõ sâu về thủ tục thông quan, quy định pháp luật để tư vấn kịp thời cho doanh nghiệp XNK, chủ hàng… Mặt khác, tình trạng các ĐLLTTHQ vi phạm pháp luật, lợi dụng cơ chế để ký khống, nhân viên móc nối với bên ngoài để khai thuê, khai không đúng cũng sẽ khiến nhiều doanh nghiệp XNK rơi vào tâm lý e ngại.

Ông Phạm Bá Cương – Trưởng phòng Thương mại Quốc tế của Công ty CP VILACONIC cho biết, trước khi được Tổng cục Hải quan công nhận cho VILACONIC được phép hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan, doanh nghiệp chúng tôi đã có sự chuẩn bị về hạ tầng nhân lực rất kỹ, chuyên nghiệp để sẵn sàng hợp tác với đối tác thực hiện phần việc thay họ làm thủ tục kê khai với Hải quan.

“Ở các nước phát triển trên thế giới, loại hình dịch vụ ĐLLTTHQ đã phát triển từ rất sớm và được hầu hết các doanh nghiệp XNK quan tâm, tìm đến để hợp tác. Tuy nhiên, ở Việt Nam mặc dù quy định cho phép doanh nghiệp được hoạt động dịch vụ loại hình này có từ vài năm nay nhưng vẫn chưa được chú trọng. Lợi thế của doanh nghiệp XNK khi đến với ĐLLTTHQ sẽ giúp cho thủ tục thông quan nhanh chóng, giảm thiểu sai sót, tiết kiệm chi phí, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang có nhiều diễn biến phức tạp như hiện nay” – ông Phạm Bá Cương nói.