Khơi mở động lực đầu tư từ xóa bỏ thế độc quyền vàng

Mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về cơ chế, chính sách quản lý hiệu quả thị trường vàng trong thời gian tới.

Tại buổi làm việc, Tổng Bí thư đánh giá, thời gian qua, chính sách quản lý thị trường vàng đã có điều chỉnh theo hướng tích cực nhưng vẫn chậm đổi mới, chưa theo kịp sự phát triển của thực tiễn và thị trường. Theo đó, Tổng Bí thư yêu cầu cần sớm cải cách, hoàn thiện các cơ chế, chính sách để quản lý hiệu quả hơn.

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, thị trường vàng hiện nay đang bị quản lý kém linh hoạt, chưa phản ánh đúng quy luật cung cầu, gây ra nhiều hệ lụy như buôn lậu vàng, chảy máu ngoại tệ và kìm hãm cạnh tranh. Thị trường vẫn tồn tại yếu tố độc quyền, chưa tạo được động lực để thu hút các nguồn lực nhàn rỗi trong dân vào đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội. Trong khi đó, phương thức quản lý còn truyền thống, thiếu hiện đại, chưa tạo điều kiện cho người dân tiếp cận các hình thức đầu tư minh bạch, an toàn.

Tổng Bí thư chỉ rõ, thời gian tới cần quán triệt quan điểm chuyển mạnh từ tư duy hành chính sang tư duy thị trường có kỷ cương; từ "siết để kiểm soát" sang "mở để quản trị"; xóa bỏ tư duy “không quản được thì cấm”. Thị trường vàng cần được vận hành theo nguyên tắc thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, nhưng tránh can thiệp cứng nhắc, đảm bảo tính minh bạch và tôn trọng quyền sở hữu, quyền tài sản và quyền tự do kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.

Việc người dân tích trữ vàng là nhu cầu chính đáng, nên cần tiếp cận theo hướng xây dựng chính sách phù hợp để quản lý hiệu quả mà không triệt tiêu động lực đầu tư, ông nhấn mạnh.

Kết luận tại buổi họp, Tổng Bí thư yêu cầu hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, nhanh chóng sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP theo hướng thị trường hóa có lộ trình và có kiểm soát chặt chẽ; tạo sự kết nối hiệu quả hơn giữa thị trường vàng trong nước và thị trường quốc tế. Xóa bỏ thế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng, nhưng có thể cấp phép cho nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng nhằm tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng. Từ đó giúp đa dạng hóa nguồn cung và ổn định giá cả.

Mở rộng quyền nhập khẩu có kiểm soát để tăng cung vàng, góp phần giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới, đồng thời hạn chế tình trạng buôn lậu vàng qua biên giới.

Tổng Bí thư yêu cầu đẩy mạnh phát triển thị trường vàng trang sức trong nước, hướng đến xây dựng Việt Nam thành trung tâm chế tác và xuất khẩu vàng trang sức chất lượng cao. Đồng thời, cần phát triển các kênh đầu tư thay thế hấp dẫn để chuyển hóa vàng tích trữ trong dân thành nguồn lực cho nền kinh tế.

Tổng Bí thư đặt vấn đề nghiên cứu thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia hoặc tích hợp giao dịch vàng vào Sở giao dịch hàng hóa hay Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Cùng với đó là xem xét áp dụng thuế với giao dịch vàng để nâng cao tính minh bạch, tăng khả năng theo dõi của cơ quan quản lý và hạn chế đầu cơ. Đề xuất xóa bỏ thuế xuất khẩu đối với vàng trang sức mỹ nghệ cũng được nêu ra để thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu và tạo giá trị gia tăng.

Tổng Bí thư giao cho Đảng ủy Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và các cơ quan liên quan báo cáo và có đề xuất cụ thể.

Những chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm đang tạo phấn khích lớn cho thị trường vàng, đặc biệt là thị trường vàng trang sức. Cổ phiếu PNJ của Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận đã có một phiên giao dịch rực rỡ nhắm thẳng mốc 84.300đ/cp, giao dịch vô cùng sôi động.

Tuy nhiên, sự tích cực phấn khởi không chỉ lan tỏa với riêng doanh nghiệp đầu ngành trang sức, hay được thị trường vàng miếng phản ứng tích cực ngay lập tức với giá vàng điều chỉnh mạnh sáng 29/5, còn được giới chuyên môn kỳ vọng sẽ là cú hích lớn khơi vốn đầu tư và tạo thêm động lực cho sản xuất kinh doanh, phát triển thị trường chứng khoán - kênh đầu tư có ý nghĩa tạo vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp, và phát triển lành mạnh thị trường vàng trong dài hạn.

Ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, cho biết với ngành trang sức vàng nói riêng, nếu được mở rộng việc nhập khẩu vàng nguyên liệu, sẽ cởi trói cho thị trường. Đây là điều mà Hiệp hội mong đợi và đã có kiến nghị từ lâu. Theo đó, với năng lực của ngành, có thể đưa ngành trang sức mỹ nghệ vực dậy và phát triển mạnh.

TS Đinh Thế Hiển, Chuyên gia Kinh tế nhấn mạnh cần phải xây dựng cơ chế thu thuế giao dịch, nhập khẩu vàng như chỉ đạo của Tổng Bí thư.

Theo ông Hiển, với đặc điểm kinh tế nước ta hiện nay, thì khá lớn bộ phận người dân thích bỏ tiền vào bất động sản (BĐS) hay vàng. "Hiện nay kệnh BĐS đã tăng giá quá cao, chắc cỡ 10 năm nữa mới bù hết đà tăng giá 10 năm nay. Do vậy người dân đã chọn vàng, dù vàng tăng cao và có lúc chênh lệch với thế giới gần 20 triệu đồng/lượng. Việc người dân thích và sở hữu vàng là quyền tư hữu tài sản trong nền kinh tế thị trường. Nhưng cần hướng nguồn vốn vào sản xuất kinh doanh (SXKD) và thị trường chứng khoán (một hình thức góp vốn gián tiếp vào SXKD). Do vậy thu thuế BĐS thường niên và thu thuế nhập khẩu vàng là phù hợp để chuyển dòng vốn hướng về SXKD", ông Hiển nói.

Cụ thể hơn nữa, theo chuyên gia, nghịch lý giá vàng miếng trong nước chênh lệch ở mức rất cao so với thế giới nhưng nhà nước không được hưởng lợi sẽ chấm dứt khi chúng ta điều tiết bằng chính sách thuế. Chẳng hạn tăng thuế nhập khẩu nhất định trên mỗi lượng vàng nhập về, số tiền thuế thu được sẽ dùng vào phát triển kinh tế, bù đắp cho lượng ngoại tệ chi ra nhập khẩu vàng. Từ đó, thị trường vàng sẽ dần hòa nhập với phương thức hoạt động theo kinh tế thị trường có sự quản lý của nhà nước, đúng như định hướng phát triển của nền kinh tế chung.

Với chính sách thu thuế nhập khẩu vàng khoảng 2-3 triệu đồng/ lượng, sẽ là hợp lý cho người sở hữu vàng; và đó là số tiền đáng kể bổ sung vào Ngân sách để phát triển hạ tầng, phục vụ kinh tế; đồng thời cũng hạn chế tâm lý của người cứ thích mua vàng tích trữ. Do vậy số tiền này sẽ gửi vào ngân hàng hoặc đầu tư vào chứng khoán đều gián tiếp giúp SXKD, chuyên gia lý giải.