Không để doanh nghiệp trốn thuế khi được bù trừ lãi bất động sản

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp sửa đổi (Dự thảo) được xem là một trong những dự luật trọng tâm. Mục tiêu là cập nhật chính sách thuế phù hợp với tình hình phát triển kinh tế, tạo công bằng trong nghĩa vụ thuế giữa các loại hình doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ môi trường đầu tư, sản xuất kinh doanh, nhất là trong giai đoạn cần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ.

Một trong những nội dung đáng chú ý của Dự thảo lần này là quy định cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi từ hoạt động bất động sản, chuyển nhượng dự án với lỗ từ các hoạt động sản xuất kinh doanh khác khi xác định thu nhập tính thuế để tạo thuận lợi, tháo gỡ vướng mắc và bảo đảm sự công bằng cho các doanh nghiệp bất động sản với các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực khác. Đây là điểm thay đổi lớn so với quy định hiện hành - vốn không cho phép bù trừ theo hướng này nhằm đảm bảo doanh nghiệp vẫn phải đóng thuế đối với lợi nhuận từ bất động sản.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến lo ngại về rủi ro của quy định này khi thực hiện vì có thể tạo ra cơ chế cho doanh nghiệp lợi dụng làm giảm nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư thông qua việc được bù trừ với lỗ từ các hoạt động kinh doanh khác có thể chỉ mang tính ngắn hạn và được hạch toán lỗ có chủ đích.

Góp ý về nội dung này của Dự thảo, đại biểu Mai Văn Hải, Đoàn ĐQBH tỉnh Thanh Hoá cho biết, quy định tại khoản 3 Điều 7 trong Dự thảo nêu rõ "trường hợp nếu có hoạt động sản xuất kinh doanh bị lỗ thì được bù trừ số lỗ vào thu nhập chịu thuế của các hoạt động sản xuất kinh doanh có thu nhập do doanh nghiệp tự lựa chọn, trừ thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, không bù trừ với thu nhập của các hoạt động sản xuất kinh doanh đang được ưu đãi thuế”.

Tuy nhiên, với đề xuất sửa đổi cho phép bù trừ cả phần thu nhập từ bất động sản, đại biểu cho rằng cần đánh giá kỹ lưỡng để vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp đa ngành, vừa tránh bị lợi dụng.

“Doanh nghiệp có thể chủ đích tạo ra lỗ từ các mảng khác để hợp pháp hóa việc giảm thuế từ bất động sản. Nếu không có quy định chặt chẽ, đây sẽ là kẽ hở để trục lợi chính sách. Nếu cho phép bù trừ thì cần có cơ chế kiểm soát rõ ràng, cần có quy định để xử lý nghiêm đối với những hành vi gian lận đối với doanh nghiệp được bù trừ lỗ sai quy định nhằm bảo đảm công bằng và minh bạch trong thực hiện chính sách thuế”, ông Hải đề xuất.

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho biết, quy định hiện hành không cho phép việc bù trừ này để bảo đảm đóng góp vào ngân sách đối với các khoản lợi nhuận lớn từ hoạt động kinh doanh bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư của các doanh nghiệp.

“Hoạt động kinh doanh bất động sản và chuyển nhượng dự án hiện nay là miếng mồi béo bở cho nhiều doanh nghiệp”, đại biểu này nhấn mạnh.

Dù đồng tình với quy định này, song theo ông Hòa, thời gian qua đã xuất hiện nhiều trường hợp doanh nghiệp lợi dụng kẽ hở trong chính sách thuế để giảm đóng góp ngân sách, đặc biệt trong bất động sản. Vì vậy, cơ quan thuế phải vào cuộc quyết liệt, khách quan, không để doanh nghiệp dám trốn thuế, đảm bảo công bằng cho các doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc.

Về phía cơ quan thẩm tra, ông Phan Văn Mãi, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho biết, với tinh thần ủng hộ Chính phủ trong việc tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt 8%, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin báo cáo Quốc hội đồng ý với đề xuất nội dung sửa đổi này của Chính phủ.

“Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện đạt mục tiêu, tránh việc bị lợi dụng chính sách”, ông Phan Văn Mãi đề nghị.