Khuyến nghị an toàn phòng cháy chữa cháy cho hệ thống điện mặt trời mái nhà

>>Điện mặt trời mái nhà trong KCN: Nhu cầu và giải pháp cho doanh nghiệp

Đây là chia sẻ của Trung tá Trần Hải Nam - Phó trưởng phòng Thẩm định phòng cháy chữa cháy - Cục Cảnh sát PCCC&CNCH (Bộ Công an) với Diễn đàn Doanh nghiệp.

Thưa ông, với mô hình lắp đặt, sử dụng điện mặt trời mái nhà hiện nay, thực hiện PCCC sẽ được áp dụng theo quy định nào?

Theo quy định của Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ngày 24/11/2020 (trước đây là Nghị định số 79/2014/NĐ-CP), hệ thống điện mặt trời mái nhà không thuộc danh mục đối tượng quản lý về phòng cháy chữa cháy (PCCC), không thuộc diện phải thẩm duyệt thiết kế, nghiệm thu về PCCC. Tuy nhiên, do việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà  (ĐMTMN) làm ảnh hưởng đến các giải pháp về ngăn cháy, chống cháy lan, ảnh hưởng đến lối ra mái của công trình nên phải theo quy định tại Điều 13 và Điều 15 Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ngày 24/11/2020 (trước đây tại Điều 15 và Điều 17 Nghị định số 79/2014/NĐ-CP ngày 31/7/2014).

Các công trình thuộc đối tượng phải thẩm duyệt thiết kế về PCCC khi lắp đặt bổ sung hệ thống điện mặt trời mái nhà phải lập hồ sơ và đề nghị cơ quan Cảnh sát PCCC và CNCH thẩm duyệt thiết kế, nghiệm thu về PCCC. Đồng thời, tại khoản 4 Điều 9 Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg, có quy định “Tổ chức, cá nhân đầu tư lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà phải đảm bảo các yêu cầu về an toàn điện, an toàn công trình xây dựng, môi trường, phòng chống cháy nổ theo quy định hiện hành”. Trên cơ sở các nội dung trên, ngày 08/9/2020, Cục Cảnh sát PCCC và CNCH, Bộ Công an đã có Công văn số 3288/C07-P4 hướng dẫn Công an các địa phương về nội dung thẩm duyệt thiết kế về PCCC đối với nhà máy điện mặt trời và hệ thống ĐMTMN.

Trước tiên, cần phải làm rõ hệ thống điện mặt trời mái nhà không phải là đối tượng thẩm duyệt, không phải là đối tượng để quản lý về PCCC mà đối tượng cần bảo đảm các yêu cầu về PCCC là các công trình có bố trí hệ thống này. Thực tế tại Việt Nam cũng như trên thế giới đã có nhiều vụ cháy hệ thống điện mặt trời mái nhà, dẫn đến cháy lan, gây thiệt hại cho công trình bên dưới. Do đó, chủ đầu tư/chủ sở hữu các công trình lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà ngoài trách nhiệm bảo đảm an toàn PCCC cho công trình, đồng thời phải có trách nhiệm về các giải pháp bảo đảm an toàn PCCC cho hệ thống điện mặt trời.

Việc xác định đối tượng thẩm duyệt đã được quy định rõ tại Phụ lục V Nghị định số 136/2020/NĐ-CP phụ thuộc vào loại hình và quy mô của nhà máy. Đối với các hệ thống điện mặt trời lắp đặt trên mái nhà thuộc diện thẩm duyệt thì chủ đầu tư/chủ sở hữu công trình phải lập hồ sơ đề nghị thẩm duyệt và gửi đến cơ quan Cảnh sát PCCC và CNCH để được thẩm duyệt, nghiệm thu về PCCC theo quy định. Đối với các nhà, công trình không thuộc diện thẩm duyệt thì không yêu cầu thẩm duyệt điều chỉnh, bổ sung khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái, tuy nhiên viêc lắp đặt vẫn phải bảo đảm các yêu cầu kỹ thuật, yêu cầu an toàn cháy theo quy định; đồng thời việc lắp đặt bổ sung này cần thông tin cho cơ quan Cảnh sát PCCC và CNCH trực tiếp quản lý cơ sở để được hướng dẫn, kiểm tra an toàn PCCC theo quy định.

Hiện nay chuyển dịch sang năng lượng xanh đang là nhu cầu tất yếu của doanh nghiệp, với mô hình điện mặt trời mái nhà trong khu công nghiệp, ông có những khuyến nghị nào cần chia sẻ?

Một số nội dung hướng dẫn, khuyến cáo cụ thể theo văn bản 3288/C07-P4 ngày 08/9/2020 gồm: Thứ nhất, cần lựa chọn thiết bị chủng loại phù hợp cho hệ thống điện mặt trời mái nhà. Chẳng hạn đối với inverter chuyển đổi dòng một chiều thành xoay chiều của hệ thống điện mặt trời mái nhà chủ yếu sử dụng 02 loại là micro-inverter và string-inverter. Trong đó, micro-inverter gồm các inverter nhỏ gắn tại mỗi tấm pin còn string-inverter là tủ inverter chung cho một nhóm, dãy tấm pin. Cần khuyến cáo ưu tiên sử dụng loại hệ thống điện mặt trời sử dụng micro-inverter để hạn chế khả năng phát sinh hồ quang điện một chiều trên hệ thống.

Thứ hai, bố trí thiết bị của hệ thống điện mặt trời trên mái: Chúng ta không lắp đặt tấm pin mặt trời phía trên các gian phòng thuộc hạng nguy hiểm cháy nổ, cũng như các gian phòng khác mà trong quá trình hoạt động có khả năng tích tụ khí, bụi cháy; hạn chế việc bố trí tấm pin trên các gian phòng làm kho hoặc các gian phòng lưu trữ khối lượng lớn chất cháy. Đồng thời các tấm pin mặt trời lắp đặt trên mái phải được chia thành các nhóm, dãy với kích thước không quá 40 m x 40 m cho mỗi nhóm, khoảng cách giữa 02 nhóm không được nhỏ hơn 1,5 m; Đối với các mái có bố trí lan can xung quanh theo chu vi mái phải bố trí tấm pin cách lan can một khoảng 2,5 m.

Về khoảng cách, bố trí tấm pin, đường dây và các thiết bị của hệ thống điện mặt trời không được che chắn các quạt tăng áp, hút khói, không làm cản trở lối tiếp cận đến trạm bơm (trường hợp trạm bơm đặt trên mái) và các hệ thống PCCC khác của công trình; Không bố trí tấm pin trong phạm vi 3 m xung quanh lối ra mái qua các buồng thang bộ, thang chữa cháy, các lỗ mở qua cửa sập.

Ngoài ra, khi lắp đặt inverter và các tủ đóng cắt, tủ đấu dây… sắp xếp trong nhà phải bố trí trong một phòng, không gian riêng biệt để giám sát và bảo vệ, không được bố trí chất cháy xung quanh khu vực này và phải có giải pháp ngăn cháy với các khu vực khác của công trình. Các thiết bị của hệ thống phải được nối đất bảo đảm theo quy định.

Thứ ba, Bố trí lối tiếp cận lên mái, công trình phải bố trí các lối ra mái qua các buồng thang bộ, thang chữa cháy hoặc các cửa sập; các tấm pin nên bố trí tại phía mái có đường giao thông cho xe chữa cháy tiếp cận.

Thứ tư, Vận hành và điều khiển, hệ thống điện mặt trời phải được trang bị các thiết bị ngắt khẩn cấp; thiết bị này cần bố trí cả ở vị trí inverter và vị trí tủ đóng cắt, tại các vị trí này phải niêm yết hướng dẫn, quy trình vận hành. Để tiện lợi xử lý, các khu vực gần lối lên mái phải bố trí các sơ đồ bố trí tấm pin trên mái và sơ đồ đấu nối hệ thống để phục vụ việc ngắt kết nối các tấm pin trên mái khi có sự cố và phục vụ công tác chữa cháy.

Trong thực tế rất nhiều mái nhà xưởng sử dụng tôn có lớp cách nhiệt (có thể ép chặt vào tôn như tôn xốp, hoặc độc lập với tôn như bông thủy tinh, tấm cách nhiệt). Vậy theo quy định, mái nhà xưởng là tôn có lắp đặt được ĐMTMN không, thưa ông?

Theo khuyến cáo của Cục Cảnh sát PCCC và CNCH tại Công văn số 3288/C07-P4 ngày 08/9/2020 thì không nên lắp đặt tấm pin trên các mái làm bằng vật liệu cháy hoặc có vật liệu hoàn thiện là chất cháy, còn mái tôn sẽ không gây cháy, như vậy, đối với trường hợp mái nhà xưởng có lợp tôn thì vẫn đảm bảo yêu cầu lắp ĐMTMN.

Tại công văn số 3288/C07-P4 ngày 08/9/2020 của Cục Cảnh sát PCCC và CNCH hướng dẫn Công an các địa phương về nội dung thẩm duyệt thiết kế về PCCC đối với nhà máy điện mặt trời và hệ thống điện mặt trời mái nhà. Các nội dung về bảo đảm an toàn PCCC cho hệ thống điện mặt trời mái nhà đều gắn với các yêu cầu về PCCC chung của nhà và công trình như:

Một là, giải pháp về bố trí lối ra mái: Yêu cầu bố trí các tấm pin, thiết bị của hệ thống điện mặt trời trên mái không cản trở, ảnh hưởng các lối tiếp cận lên mái của công trình.

Hai là, về kết cấu mái: Việc bảo đảm khả năng chịu tải trọng của mái khi lắp đặt các tấm pin do cơ quan về xây dựng kiểm tra, chấp thuận, trong đó cần đảm bảo an toàn chống cháy nổ từ khâu tính toán thiết kế. Đặc biệt là thiết kế phải có giải pháp về ngăn cháy, bố trí các tấm pin tạo khoảng cách với nhau (kích thước nhóm không quá 40 m x 40 m), tạo khoảng cách với các thiết bị kỹ thuật trên mái (tham khảo quy chuẩn Fire code 2018 của Singapore).

Ba là, cần trang bị hệ thống PCCC: không yêu cầu bổ sung hệ thống PCCC trên mái nhà, chỉ yêu cầu tại các gian phòng trong nhà có bố trí thiết bị của hệ thống điện mặt trời. Các yêu cầu lấy tương ứng với yêu cầu về trang bị phương tiện PCCC của nhà.

Trong quá trình lưu trữ của doanh nghiệp, có thể thất lạc hồ sơ PCCC nên không đủ điều kiện nộp vào bộ phận một cửa của Bộ Công an, tuy nhiên các hồ sơ này bên CA PCCC đều lưu giữ, vậy vấn đề này được xử lý như thế nào thưa ông?

Thực hiện Quyết định số 1015/QĐ-TTg ngày 30/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt phương án phân cấp trong giải quyết thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của các bộ, cơ quan ngang bộ, Bộ Công an đã ban hành Kế hoạch số 51/KH-BCA-C07 ngày 14/02/2023 về xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 136/2020/NĐ-CP ngày 24/11/2020 của Chính phủ, Bộ Công an đã hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi trong đó đã đề xuất bãi bỏ thành phần hồ sơ này (giấy chứng nhận thẩm duyệt, văn bản thẩm duyệt, bản vẽ được đóng dấu thẩm duyệt thiết kế về PCCC và các văn bản trả lời trước đây của cơ quan Cảnh sát PCCC; các Giấy chứng nhận kiểm định phương tiện PCCC; các Giấy xác nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ PCCC của đơn vị tư vấn thiết kế, đơn vị thi công, đơn vị tư vấn giám sát về PCCC; cắt giảm giấy tờ đối với trường hợp thẩm duyệt điều chỉnh, cải tạo, giảm các văn bản pháp lý chủ đầu tư đã nộp ở lần thẩm duyệt trước) để cơ quan Cảnh sát PCCC tự thực hiện việc đối chiếu dựa trên khai thác hồ sơ đã lưu hoặc các hồ sơ, tài liệu khác liên quan.

Hiện nay, trên cơ sở tổng hợp ý kiến góp ý của các thành viên Chính phủ, Văn phòng Chính phủ đang thẩm định, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét duyệt ký ban hành.

Trân trọng cảm ơn ông!