Gửi bình luận
Ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số doanh nghiệp góp phần hiện thực mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên trong năm 2025 và phấn đấu đạt mốc tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030.
Năm 2024 ghi nhận tăng trưởng mạnh mẽ của doanh nghiệp khoa học công nghệ, đóng góp hiệu quả cho phát triển kinh tế số tại Việt Nam. Ông Vũ Anh Tú - Giám đốc công nghệ tập đoàn FPT nhìn nhận tăng trưởng đó không chỉ ở khía cạnh thống kê mà là minh chứng thực tế cho thấy: công nghệ trở thành hạ tầng phát triển cốt lõi của quốc gia. Điều này có nghĩa là thảo luận về chuyển đổi số nên tập trung để trả lời cho câu hỏi lớn: cần chuyển đổi nhanh đến đâu để không bị bỏ lại phía sau?
Trong khi các doanh nghiệp, tập đoàn lớn trong nước và FDI đang tăng tốc để chuyển đổi số thì những chuyển động này đang triển khai khá thận trọng tại các doanh nghiệp nhỏ và vừa, nhất là trong việc ứng dụng công nghệ cao. Ông Đoàn Mạnh Hà - Giám đốc điều hành công ty CP Bkav AI chia sẻ: “khi triển khai AI tại các doanh nghiệp, chúng tôi nhận thấy sự đắn đo trong việc đưa ra quyết định bởi đây là công nghệ mới và hiệu quả chưa đánh giá, chưa được thấy ngay”.
Ở khía cạnh khác, ông Nguyễn Quốc Cường - kiến trúc sư giải pháp và chuyên gia AI của công ty Dynamic Software Solutions nhìn nhận một vấn đề nan giải là việc thiếu giải pháp phù hợp xử lý một bộ phận nhân lực dư thừa sau chuyển đổi số trong khi hiệu quả nhận được từ AI chưa thể “cân đong đo đếm” ngay được. Vì vậy, sau khi đánh giá tổng thể các nội dung liên quan, doanh nghiệp đã tạm hoãn triển khai giải pháp số. Thiếu chiến lược chuyển đổi số rõ ràng và phù hợp đang là rào cản với doanh nghiệp nhỏ và vừa vốn hạn chế về năng lực tài chính, công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao. Ngoài ra, rào cản còn đến từ việc thiếu hụt hệ thống dùng chung và hạ tầng kết nối số; chính sách hỗ trợ phân tán, thiếu tính liên kết và hiệu lực thực thi.
Ngoài các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh còn có khối khách hàng lớn của thị trường khoa học công nghệ là khu vực công. Ông Nguyễn Quốc Cường đánh giá: “bộ đôi” Nghị quyết 57 và Nghị quyết 68 với chính sách đột phá đã tạo những chuyển biến tích cực từ khu vực công và mở ra nhiều cơ hội cho các công ty công nghệ tham gia giải các bài toán của thị trường. Song, để cung ứng giải pháp công nghệ cho khối khách hàng có nhiều tiềm năng này lại không dễ với một số nút thắt liên quan đến hạ tầng, dữ liệu và pháp lý. Đặc biệt, việc khai thác dữ liệu rất khó khăn vì chưa có khuôn khổ pháp lý rõ ràng; thiếu mô hình thực tế cho các địa phương, ban ngành, tổ chức khiến thời gian triển khai, thực hiện, nghiệm thu dự án rất lâu trong khi doanh nghiệp phải duy trì dòng tiền để “nuôi quân”. Có những dự án mất 6 tháng làm thủ tục nhưng khi triển khai chỉ có 3 tháng.
Từ thực trạng đó, để tháo gỡ các rào cản, ỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, góp phần hiện thực hoá các mục tiêu của “bộ đôi” Nghị quyết số 57 và Nghị quyết số 68, các chuyên gia nhấn mạnh sự hỗ trợ thiết thực từ các cơ quan chức năng bên cạnh nỗ lực tự thân của doanh nghiệp, doanh nhân.
Ông Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho rằng, cần tạo động lực đặc biệt cho phía cầu để thúc đẩy phát triển và ứng dụng công nghệ số. Nhấn mạnh trong kinh tế, bên cầu quan trọng không kém bên cung nhưng lâu nay chính sách hỗ trợ thường tập trung cho bên cung, còn bên cầu - là thị trường chưa được chú trọng đúng mức. Trong khi đó, tạo áp lực và động lực từ phía cầu góp phần thúc đẩy sự phát triển của bên cung. Với góc nhìn đó, ông Võ Trí Thành đề xuất một số nhóm giải pháp chính sách để thúc đẩy cầu trên thị trường. Đó là hoàn thiện thể chế, pháp luật nhằm tạo môi trường kinh doanh cạnh tranh, bình đẳng và minh bạch. Mở rộng thị trường để kích cầu mà một trong những biện pháp hiệu quả là thông qua mua sắm công; các chính sách đặt hàng của Chính phủ cần tập trung vào quy mô và thực chất để tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư, phát triển. Bên cạnh đó, thực hiện chính sách kết nối cung và cầu, hỗ trợ startup, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đưa sản phẩm ra thị trường thông qua các quỹ đầu tư chuyên nghiệp.
Về lâu dài, cần xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đề cao quan trọng của các trường đại học. Chủ trương này đang được TP Hồ Chí Minh khuyến khích thí điểm thông qua mô hình “đại học khởi nghiệp” nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo và kết nối giữa giáo dục, nghiên cứu, thực tiễn kinh tế. Trong đó, các trường không chỉ thực hiện đào tạo, nghiên cứu mà còn thương mại hóa công trình, sản phẩm nghiên cứu, tạo hệ sinh thái cho startup, khuyến khích các tập đoàn, doanh nghiệp tham gia, góp phần phát triển công nghệ và sáng tạo, mang lại giá trị thực cho tăng trưởng kinh tế. Đây cũng là cách để Việt Nam tạo ra các “MIT bản địa”, nuôi dưỡng doanh nghiệp công nghệ tỷ đô trong tương lai như cách mà Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) nổi tiếng của Mỹ đã thành công.
Đồng quan điểm, từ góc độ doanh nghiệp, Giám đốc điều hành công ty CP Bkav AI Đoàn Mạnh Hà khuyến nghị, Chính phủ cần có chính sách kích cầu, để khi doanh nghiệp, tổ chức triển khai ứng dụng công nghệ, nhất là công nghệ mới như AI thì được Chính phủ đầu tư hạ tầng, hỗ trợ kinh phí một phần. Những chính sách khuyến khích và hỗ trợ góp phần giảm rủi ro, đồng thời, doanh nghiệp và tổ chức sẽ tự tin hơn trong triển khai ứng dụng công nghệ bởi ngay cả các doanh nghiệp nhà nước, tập đoàn cũng chưa sẵn sàng đầu tư vào phần cứng chuyên biệt cho công nghệ mới như AI chẳng hạn do chi phí lớn, khấu hao nhanh. Hơn nữa, chính sách này phù hợp với thông lệ quốc tế. Cụ thể, với ứng dụng AI, Singapore đang hỗ trợ tới 70% cho các doanh nghiệp triển khai các hệ thống AI; tại Nhật Bản, Chính phủ và doanh nghiệp cùng đầu tư triển khai hệ thống AI với tỷ lệ 50 - 50.
