VCCI kiến nghị cần làm rõ và đề cao vai trò của tổ chức đại diện doanh nghiệp trong Điều 9 Hiến pháp, tương xứng với vai trò ngày càng lớn mạnh của khối kinh tế tư nhân.
Thực hiện Công văn số 831/MTTW-BTT của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về việc đề nghị tổng hợp và xây dựng báo cáo kết quả lấy ý kiến về Dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2023 (Dự thảo), Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã chủ động tổ chức lấy ý kiến rộng rãi trong cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và hội viên trên toàn quốc và gửi báo cáo chính thức đến Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam kèm theo Công văn số 0798/ LĐTM-PC ngày 26/5/2025.
Theo đó, ngay sau khi nhận được văn bản chỉ đạo từ Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, VCCI đã ban hành Công văn số 0680/LĐTM-BTT chỉ đạo các đơn vị trong hệ thống tích cực triển khai lấy ý kiến góp ý. Phương thức triển khai được thực hiện thông qua phương thức điện tử của các đơn vị trong toàn bộ hệ thống; đồng thời gửi lấy ý kiến các hội viên của VCCI. VCCI đã đăng tải đầy đủ nội dung Dự thảo (gồm dự thảo Nghị quyết; bản thuyết minh; bản so sánh đối với các nội dung sửa đổi, bổ sung) lên các trang thông tin chính thức để doanh nghiệp, hiệp hội tiếp cận và phản hồi. Đồng thời, thông qua các kênh thông tin riêng của mình thông tin đến các doanh nghiệp, hiệp hội về việc sửa đổi Hiến pháp và đề nghị doanh nghiệp, hiệp hội góp ý kiến.
Các góp ý tập trung vào các điều khoản được sửa đổi, bổ sung như Điều 9, 10, 84, 110, 111, 112, 114 và 115 của Hiến pháp năm 2013. Phần lớn ý kiến bày tỏ sự đồng thuận với định hướng sửa đổi, bổ sung, đồng thời có một số đề xuất cụ thể để hoàn thiện nội dung Dự thảo.
Trong đó, VCCI kiến nghị cần làm rõ và đề cao vai trò của tổ chức đại diện doanh nghiệp trong Điều 9 Hiến pháp, tương xứng với vai trò ngày càng lớn mạnh của khối kinh tế tư nhân - một động lực quan trọng của nền kinh tế.
Cụ thể, tổ chức đại diện cho giới doanh nhân hiện nay là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Tuy nhiên, trong nội dung Dự thảo sửa đổi Điều 9, các tổ chức như Công đoàn Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam… được nêu tên cụ thể, trong khi tổ chức đại diện cho doanh nhân không được nhắc tên một cách rõ ràng. Việc này, theo VCCI, có thể dẫn đến sự thiếu tương xứng trong ghi nhận vai trò chính trị - xã hội của đội ngũ doanh nhân Việt Nam.
Do đó, VCCI đề xuất bổ sung nội dung “...cùng với tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức thành viên khác của Mặt trận hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động dưới sự chủ trì của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”.
Đồng thời, để tránh hiểu nhầm về phạm vi điều chỉnh, VCCI cũng kiến nghị điều chỉnh lại khoản 3 Điều 9 để đảm bảo các tổ chức xã hội không thuộc Mặt trận chỉ cần hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật, điều lệ của mỗi tổ chức, chứ không phải theo điều lệ của Mặt trận.
Bên cạnh đó, VCCI đề nghị giữ nguyên khoản 1 Điều 84 của Hiến pháp 2013, tức là không bỏ cụm từ “và cơ quan Trung ương của tổ chức thành viên của Mặt trận”. Bởi vì, ngoài các tổ chức chính trị - xã hội được thu gọn đầu mối về trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam không thực hiện quyền trình dự án luật trước Quốc hội, dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, còn các tổ chức xã hội khác là thành viên của Mặt trận vẫn cần được giữ quyền này. Đây là quyền chính trị quan trọng của các tổ chức xã hội được Hiến pháp 2013 ghi nhận, thể hiện rõ ý chí chính trị, tầm quan trọng, vị trí vai trò của các tổ chức xã hội trong hệ thống chính trị của nước ta.
Đối với Điều 110 về phân cấp hành chính, VCCI cho rằng, quy định hiện tại của Dự thảo chưa thể hiện rõ việc tổ chức bộ máy hành chính theo hai cấp. Cách dùng từ “các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương” có thể gây hiểu nhầm là tồn tại nhiều cấp hành chính bên dưới. VCCI kiến nghị điều chỉnh ngôn ngữ để thể hiện rõ chủ trương tổ chức theo hai cấp hành chính.
Đặc biệt, VCCI nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân dân. Việc loại bỏ quyền chất vấn đối với Chánh án Tòa án nhân dân và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân có thể làm suy giảm cơ chế giám sát của nhân dân đối với hoạt động tư pháp. Do đó, VCCI đề nghị nghiên cứu giữ quy định về việc chất vấn Viện trưởng Viện kiểm sát, Chánh án Tòa án nhân dân. Nếu có sự thay đổi về tổ chức hành chính, có thể thiết kế quyền chất vấn của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh đối với Viện trưởng Viện kiểm sát, Chánh án Tòa án nhân dân của khu vực.
Tại văn bản, VCCI cũng đưa ra một số góp ý khác nhằm hoàn thiện Dự thảo.