Kỳ vọng mới cho VEA

VEA hiện nắm giữ 30% cổ phần Honda Việt Nam, 20% cổ phần Toyota Việt Nam, và 25% cổ phần Ford Việt Nam. Đây là những liên doanh "đẻ trứng vàng" cho VEA.

Nhiều chỉ tiêu kinh doanh giảm sút

Trong 6 tháng đầu năm 2024, các hoạt động sản xuất, kinh doanh của VEA vẫn gặp nhiều khó khăn. Theo đó, giá trị sản xuất công nghiệp ước đạt 1.569 tỷ đồng, giảm 10%; doanh thu thuần của VEA đạt gần 1.923 tỷ đồng, giảm 2,8% so với cùng kỳ; lãi sau thuế đạt 3.257 tỷ đồng, tăng 2,3% so với cùng kỳ năm 2023.

Theo Ban Lãnh đạo VEA, nguyên nhân sụt giảm của một số chỉ tiêu trên do công ty mẹ xây dựng kế hoạch kinh doanh tăng khoảng 75% về giá trị sản xuất công nghiệp và doanh thu so với kết quả thực hiện năm 2023 với kỳ vọng sẽ đẩy mạnh được hoạt động sản xuất và tiêu thụ sản phẩm mới. Tuy nhiên trong 6 tháng đầu năm nay, kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của VEA vẫn chưa khả quan.

Mặc dù gặp nhiều khó khăn trong quý I/2024, nhưng với những nỗ lực trong quý II/2024, Nhà máy đúc VEAM (VF) đã đạt kết quả tăng trưởng ở hầu hết các chỉ tiêu chính cũng như vượt trên 50% kế hoạch. Ngoài ra, nhóm 4 công ty con gồm: Disco, Sveam, Futu1 và Fomeco tiếp tục là những công ty có doanh thu lớn, đóng góp đến 82% doanh thu sản xuất công nghiệp của VEA.

Theo SSI, doanh thu quý 3/2024 của VEA dự kiến sẽ bị ảnh hưởng bởi người tiêu dùng tạm hoãn mua xe để chờ chính sách ưu đãi cũng như tâm lý hạn chế mua sản phẩm có giá trị trong tháng 7 âm lịch. Tuy nhiên, nhu cầu dồn nén sẽ là động lực thúc đẩy doanh thu trong quý 4/2024.

Cơ hội song hành thách thức

Ô tô, xe máy được coi là mảng kinh doanh cốt lõi của VEA. Mảng này tiếp tục gặp khó khăn tiêu thụ từ sau đại dịch. Theo VAMM, trong bối cảnh nền kinh tế yếu, tổng lượng tiêu thụ xe máy trong 6 tháng đầu năm 2024 đã giảm 2% so với cùng kỳ năm ngoái ở nhiều phân khúc. Mặc dù Toyota vẫn giữ vững thị phần dẫn đầu nhờ giảm giá thường xuyên, nhưng hãng này cũng ghi nhận mức giảm doanh số bán xe nhiều nhất.

Chính phủ đã ban hành Nghị định 65/2024/NĐ-CP gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước. Ngoài ra, Chính phủ vừa thông qua việc giảm 50% lệ phí trước bạ trong vòng 3 tháng đối với ngành ô tô, xe máy. Do đó, kỳ vọng doanh số bán xe ô tô của các công ty liên kết của VEA (Toyota, Honda và Ford Việt Nam) sẽ cao hơn dự kiến trong nửa cuối năm 2024.

Với triển vọng phục hồi về doanh số bán xe và lợi nhuận từ các công ty liên kết, các chuyên gia của SSI dự báo trong năm 2024, doanh thu và lợi nhuận sau thuế hợp nhất của VEA lần lượt đạt 3.800 tỷ đồng và 6.540 tỷ đồng, tăng 0,5% và 4,4% so với cùng kỳ. Đối với năm 2025, SSI dự báo doanh thu và lợi nhuận sau thuế hợp nhất của VEA lần lượt là 3.800 tỷ đồng và 6.700 tỷ đồng, tăng mạnh nhờ chính sách giảm thuế và lệ phí trước bạ đối với ô tô, xe máy.

Về dài hạn, kỳ vọng thu nhập của mảng liên doanh xe máy và ô tô của VEA sẽ phục hồi mạnh nhờ nhu cầu tiêu thụ phục hồi và các chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với ngành này. Sự phục hồi còn đến từ việc VEA có tiến triển đáng kể trong việc giải quyết các ý kiến kiểm toán ngoại trừ trong vài năm qua, mở đường cho việc chuyển niêm yết sang sàn HOSE trong 3 - 5 năm tới.

Tuy nhiên, VEA vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro do doanh số xe máy và ô tô xe tải sẽ không cải thiện như dự kiến của Ban Lãnh đạo doanh nghiệp đề ra và chi phí dự phòng cao hơn để giải quyết các ý kiến kiểm toán ngoại trừ. Đơn vị kiểm toán nhấn mạnh đến các vấn đề liên quan đến dự án đầu tư sản xuất máy kéo 4 bánh hạng trung vẫn đang tồn đọng. Chi phí xây dựng cơ bản dở dang của dự án này có thể phụ thuộc vào phán quyết của cơ quan có thẩm quyền trong tương lai. Bên cạnh đó, dự án di dời và xây mới nhà máy sản xuất máy kéo nhỏ, được HĐQT VEA phê duyệt ngày 31/7/2024, vẫn chưa hoàn tất thủ tục gia hạn.

Ngoài ra, đơn vị kiểm toán còn lưu ý rằng đến thời điểm lập báo cáo, các cơ quan có thẩm quyền chưa chính thức phê duyệt quyết toán cổ phần hóa của VEA... Đây chính là những thách thức lớn đối với VEA.