Lạm phát sẽ đi đến đâu? (Bài 2)

Ở bài trước, khối Nghiên cứu Kinh tế HSBC đã đưa ra trong báo cáo Vietnam at a glance – Lạm phát sẽ đi đến đâu? rằng: trong khi có một số rủi ro tăng giá, giá lương thực thực phẩm giảm nhẹ sẽ giúp kiểm soát lạm phát của Việt Nam. 

Theo nhóm phân tích, ngoài các yếu tố cung và cầu, tỷ giá hối đoái cũng là một yếu tố khác có ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình lạm phát. Có thể nói rằng tác động dường như không có, vì sự ổn định tỷ giá hối đoái làm giảm tác động đến lạm phát.

Là một quốc gia xuất khẩu các linh kiện thâm dụng nhập khẩu cao, tỷ lệ chuyển giao của tỷ giá ngoại hối của Việt Nam là cao nhất trong khối ASEAN. Theo ước tính của HSBC, việc giảm giá tiền tệ 100 điểm cơ bản (100bp) có liên quan đến mức tăng khoảng 0,25 điểm phần trăm của lạm phát toàn phần của Việt Nam (Biểu đồ 5). Thật vậy, những đợt đồng Việt Nam giảm giá mạnh trước đây có liên quan đến sự gia tăng của lạm phát (Biểu đồ 6). May mắn thay, đồng Việt Nam trong thời gian gần đây tương đối ổn định, một phần là nhờ dự trữ quốc tế được tích lũy nhanh nhờ vào vị thế tài khoản vãng lai được cải thiện.

Nhiều người có thể tự hỏi rằng triển vọng nào đối với tiền đồng Việt Nam khi phải đối mặt với chính quyền mới của ông Biden, vì Việt Nam được coi là một nước thao túng tiền tệ dưới thời chính quyền Trump vào tháng 12 năm ngoái (2020). Trong khi Bộ trưởng Bộ Tài chính mới của Hoa Kỳ, bà Janet Yellen, đã bày tỏ sự phản đối đối với những nỗ lực của quốc gia nào muốn thao túng tiền tệ của họ để đạt được lợi thế thương mại không công bằng, vẫn chưa rõ bà ấy sẽ ban bố những biện pháp gì.

Điều đó không có nghĩa là rủi ro thuế quan không có, nhưng một diễn biến tích cực gần đây có thể mang lại một số tín hiệu lạc quan. Vào giữa tháng 1/2021, đại diện Thương mại Hoa Kỳ ông Robert Lighthizer đã kết luận rằng sẽ không có biện pháp trừng phạt cụ thể nào cho Việt Nam, mặc dù họ có thể thực hiện các cuộc điều tra. Bộ phận Chiến lược Tỷ giá hối đoái của ngân hàng HSBC cho rằng sẽ có một kịch bản lành mạnh cho Việt Nam là cả Hoa Kỳ và Việt Nam sẽ đi đến một thỏa thuận, hoặc thậm chí là một mốc thời gian liên quan đến việc cải cách dần dần chế độ tỷ giá hối đoái của tiền đồng. Do đó, HSBC kỳ vọng tỷ giá USD/VND sẽ tiếp tục ổn định trong năm 2021, với dự báo cuối năm sẽ ở mức 23.100 VND.

Sau khi xem xét tất cả những yếu tố, nhóm phân tích kỳ vọng lạm phát của Việt Nam trong năm 2021 sẽ ờ mức trung bình khoảng 3%, chủ yếu phản ánh tác động của việc điều chỉnh giá lương thực. Đồng thời điều này chủ yếu sẽ bù đắp cho giá dầu đang phục hồi. Tuy nhiên, rủi ro chủ yếu nghiêng về phía tăng do các yếu tố đã đề cập ở trên như giá thực phẩm, giá dầu và chi phí chăm sóc sức khỏe. Điều đó cho thấy, lạm phát sẽ duy trì dưới mức trần lạm phát 4% của NHNN trong năm nay, cho phép NHNN duy trì chính sách tiền tệ phù hợp trong suốt năm 2021. Chúng tôi kỳ vọng NHNN sẽ vẫn giữ nguyên lãi suất tái cấp vốn ở mức 4%.

Mặc dù tình hình dịch bệnh từ bên ngoài đã có cải thiện đáng kể, sự phục hồi kinh tế của Việt Nam có thể vẫn bị đình trệ do số ca lây nhiễm COVID-19 tăng đột biến trong thời gian gần đây. Nhờ vào việc thực hiện nhanh chóng một số  biện pháp phong tỏa tạm thời hay cách ly xã hội, số ca lây nhiễm trong cộng đồng của Việt Nam đã giảm đáng kể (Biểu đồ 9).

Điều đó cho thấy, tác động kinh tế tương ứng sẽ là sự sụt giảm việc di chuyển mạnh mà mức độ đó có thể so sánh với đợt bùng dịch vào tháng 7/2020 (Biểu đồ 10). Là một thành tố trong hoạt động tiêu dùng nội địa, điều này đặc biệt sẽ gây ảnh hưởng đến tốc độ phục hồi của các dịch vụ liên quan đến tiêu dùng. Do đó, chỉ số GDP quý I/2021 sẽ thấp hơn so với dự kiến, HSBC đã giảm dự báo tăng trưởng hàng năm từ mức 7,6% xuống còn 7%.