Lạng Sơn: Cửa khẩu thông minh tạo đột phá giao thương trong tình hình mới

Với tổng mức đầu tư dự kiến gần 8.000 tỷ đồng, dự án không chỉ nhằm hiện đại hóa hoạt động xuất nhập khẩu mà còn khẳng định vị thế của Lạng Sơn như một đầu mối giao thương sôi động, hiệu quả bậc nhất khu vực. Đây là một bước đi táo bạo, biến tầm nhìn chiến lược thành hành động cụ thể, mở ra một kỷ nguyên mới cho kinh tế biên mậu của Việt Nam.

Nỗ lực hiện thực hóa "Cửa khẩu kiểu mẫu"

Đề án thí điểm xây dựng CKTM tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119-1120 và đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2-1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam) - Hữu Nghị Quan (Trung Quốc) chia làm 2 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 xây dựng cơ sở hạ tầng từ quý 3 năm 2024 đến hết quý 2 năm 2026; giai đoạn 2 thực hiện thí điểm từ quý 3 năm 2026 đến hết quý 3 năm 2029.

Cửa khẩu thông minh không chỉ là một sáng kiến của địa phương, mà còn là bước cụ thể hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, thể hiện sự tiên phong của Lạng Sơn trong chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo.

Ông Hồ Tiến Thiệu, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn khẳng định, tỉnh đã nỗ lực hoàn thành các thủ tục cần thiết, từ điều chỉnh quy hoạch đến ký kết Bản ghi nhớ hợp tác với Chính phủ nhân dân Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây. Tỉnh đang chỉ đạo quyết liệt, tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng Cửa khẩu thông minh, coi đây là giải pháp then chốt nhằm nâng cao năng lực thông quan, giảm ùn tắc, đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa hoạt động xuất nhập khẩu.

Theo báo cáo của Ban Quản lý Khu KTCK Đồng Đăng – Lạng Sơn (Ban Quản lý), hiện có 3 dự án thuộc đề án gồm: Dự án mở rộng đường vận chuyển hàng hóa chuyên dụng tại khu vực mốc 1119-1120, có tổng mức đầu tư điều chỉnh là gần 230,5 tỷ đồng; thời gian thực hiện 2023 – 2026; Dự án mở rộng đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2-1089 Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị có tổng mức đầu tư gần 536 tỷ đồng. Dự án triển khai nhằm mở rộng đường chuyên dụng khu vực này từ 4 làn xe lên 8 làn xe; thời gian thực hiện 2025-2027 và Dự án Nhà làm việc liên ngành cho các lực lượng chức năng tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hoá mốc 1088/2-1089 có tổng mức đầu tư hơn 123 tỷ đồng.

Hiện, tỉnh Lạng Sơn đã khởi công 2/3 dự án của đề án xây dựng thí điểm cửa khẩu thông minh: Dự án Đầu tư xây dựng nhà làm việc liên ngành cho các lực lượng chức năng tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa mốc 1088/2-1089 và Dự án Mở rộng đường vận chuyển hàng hóa chuyên dụng khu vực mốc 1119-1120 Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (từ 6 làn lên 14 làn). Đây là các dự án chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh Lạng Sơn lần thứ XVIII, Đại hội Đảng bộ Ủy ban nhân dân tỉnh Lạng Sơn nhiệm kỳ 2025-2030.

Để mô hình Cửa khẩu thông minh được triển khai hiệu quả, tỉnh Lạng Sơn và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây thường xuyên trao đổi để thúc đẩy triển khai Thỏa thuận khung đã ký kết. Địa phương đã nhiều lần tổ chức đoàn đi khảo sát thực tế tại cảng Khâm Châu; cửa khẩu Cam Kỳ, Mao Đô, Nội Mông Cổ và Cửa khẩu thông minh tại Thị Bằng Tường, Quảng Tây…

Đánh giá về tầm quan trọng của dự án, ông Đoàn Thanh Sơn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn đánh giá, hai dự án này có vai trò then chốt đối với mục tiêu xây dựng cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị trở thành “cửa khẩu kiểu mẫu” của cả nước, đáp ứng yêu cầu phát triển giao thương trong tình hình mới.

Để đảm bảo tiến độ và chất lượng thi công, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn đề nghị Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lạng Sơn cùng các nhà thầu, đơn vị tư vấn giám sát khẩn trương huy động tối đa nguồn lực, thiết bị, tổ chức thi công bài bản, tuân thủ nghiêm các yêu cầu về kỹ thuật, tiến độ, an toàn và bảo vệ môi trường. Đồng thời, tiếp tục đẩy nhanh tiến độ các dự án thành phần khác thuộc Đề án cửa khẩu thông minh. Đặc biệt, các đơn vị liên quan cần tích cực hoàn thiện hồ sơ, thủ tục pháp lý cho dự án mở rộng đường vận chuyển hàng hoá chuyên dụng khu vực mốc 1119 - 1120, đồng thời tập trung đầu tư hoàn chỉnh hệ thống hạ tầng sử dụng vốn đầu tư công, thu hút nguồn lực xã hội hóa xây dựng bến bãi, lắp đặt trang thiết bị hiện đại, đảm bảo đưa toàn bộ hạ tầng vào vận hành đồng bộ trước quý II/2026.

Bước đột phá tạo lợi thế cạnh tranh, thu hút đầu tư

Việc thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh không chỉ phù hợp với chủ trương và định hướng của Chính phủ mà còn đáp ứng mục tiêu chương trình chuyển đổi số quốc gia và chiến lược phát triển của tỉnh Lạng Sơn. Mô hình này hứa hẹn mang lại sự đột phá trong hoạt động thông quan hàng hóa, giúp quá trình thông quan hàng hóa diễn ra nhanh chóng, liền mạch, không tiếp xúc và không gián đoạn. Đồng thời, góp phần gia tăng năng lực và hiệu suất thông quan, tạo lợi thế cạnh tranh vượt trội cho tỉnh Lạng Sơn.

Theo Bí thư Tỉnh ủy Lạng Sơn Hoàng Văn Nghiệm, việc thực hiện thí điểm cửa khẩu thông minh có tầm quan trọng và ý nghĩa trong việc nâng cao năng lực thông quan, thúc đẩy hàng hóa xuất nhập khẩu. Đồng thời, tạo đòn bẩy thu hút đầu tư phát triển kinh tế - xã hội

Ông Vũ Quang Khánh, Phó trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn cho rằng, trên cơ sở Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã có những hướng cụ thể để tỉnh Lạng Sơn đề xuất những nội dung mang tính chất đột phá, chưa có tiền lệ để phục vụ phát triển kinh tế đất nước. Trong quá trình xây dựng Cửa khẩu thông minh, tỉnh Lạng Sơn tập trung vào 4 yếu tố quan trọng là "thời gian", "trí tuệ", "sự quyết đoán" và "tinh thần trách nhiệm với đất nước".

Về phía doanh nghiệp, ông Lê Hồng Giang, Giám đốc công viên Logistics Viettel Lạng Sơn thông tin, đơn vị này đã sẵn sàng kết nối với Cửa khẩu thông minh, ứng dụng các công nghệ hiện đại như hệ thống cổng thông minh tự động (Smart gate), công nghệ xử lý ảnh và trí tuệ nhân tạo (AI) nhận diện biển số xe, mã container; sử dụng băng tải telescopic thay vì nhân công trực tiếp; và công nghệ Digital Twin để mô phỏng hoạt động tại bãi thông quan.

Bằng sự tiên phong, quyết tâm và đồng lòng, mô hình Cửa khẩu thông minh không chỉ là một dự án hạ tầng mà còn là biểu tượng của sự đổi mới, sáng tạo. Cửa khẩu thông minh tại Lạng Sơn sẽ giúp giảm chi phí logistics từ 10-20%, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp. Đồng thời, được kỳ vọng sẽ là động lực thúc đẩy kinh tế, giúp Lạng Sơn trở thành khu giao thương lớn nhất giữa Việt Nam - Trung Quốc và khu vực ASEAN, góp phần vào sự phát triển phồn vinh của đất nước trong kỷ nguyên mới.

“

Trong thời gian qua, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các lối thông quan, đường chuyên dụng thuộc cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị diễn ra thông suốt và đạt kết quả tích cực, tăng trưởng mạnh so với trước, cụ thể: tính từ 01/8/2024 - 25/7/2025 tổng lượng phương tiện chở hàng hóa xuất nhập khẩu qua các lối thông quan, đường chuyên dụng thuộc cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị đạt trên 431.800 lượt xe, tăng 14% so với thời điểm trước. Bên cạnh đó, lượng xe không hàng bị tồn ở bến bãi đã giảm rõ rệt; tiết giảm nhiều chi phí phát sinh cho các doanh nghiệp.
Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu các loại hình qua địa bàn tỉnh năm 2024 đạt trên 66 tỷ USD tăng 30% so với năm 2023; luỹ kế từ 01/01/2025 đến hết 25/7/2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu các loại hình qua địa bàn tỉnh đạt trên 48 tỷ USD, tăng 48% so với cùng kỳ năm 2024.