Lãnh đạo Bộ Xây dựng nói gì về mô hình số hóa giao dịch bất động sản như chứng khoán?

Nội dung trên được Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh trong phát biểu tại lễ kỷ niệm 10 năm thành lập Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) diễn ra sáng ngày 26/2.

Theo đó, Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh đã đề nghị VARS phối hợp với Bộ Xây dựng nghiên cứu, đề xuất thí điểm mô hình trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý.

Cụ thể, thí điểm mô hình giao dịch bất động sản điện tử là nhiệm vụ quan trọng của Bộ Xây dựng trong năm 2025. Do vậy, Bộ đã đề nghị các Hội, Hiệp hội liên quan tới thị trường bất động sản cùng tham gia xây dựng mô hình để hướng tới phát triển thị trường an toàn, bền vững.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết với hình thức giao dịch điện tử, người mua bất động sản có thể thực hiện toàn bộ quá trình từ việc mua, tìm hiểu thông tin dự án, tiếp cận tài liệu bán hàng. Cùng với đó, khách hàng cũng được tư vấn, hỗ trợ, đặt mua và thanh toán nhanh chóng.

Trước đó, Bộ Xây dựng đã ban hành Kế hoạch thực hiện Công điện số 03 của Thủ tướng về tập trung chấn chỉnh, xử lý việc thao túng giá, đầu cơ bất động sản và thanh tra, kiểm tra các dự án đầu tư xây dựng bất động sản. Trung tâm thông tin của cơ quan này sẽ hoàn thiện hệ thống phần mềm, kết nối liên thông dữ liệu và đảm bảo an toàn hệ thống thông tin.

Trong quý II/2025, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với các Bộ Tư pháp, Tài chính, Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu mô hình giao dịch chứng khoán nhằm chuyển đổi số liên thông các thủ tục đất đai. Người dân có thể giao dịch bất động sản, công chứng, thuế, đăng ký giao dịch trên môi trường điện tử.

Các chuyên gia đánh giá, nếu sàn giao dịch bất động sản vận hành giống sàn giao dịch chứng khoán, nơi mọi giao dịch được công khai, minh bạch, giá cả hình thành dựa trên cung cầu thực thì sẽ giúp hạn chế tình trạng thổi giá, làm giá. Tuy nhiên, vẫn còn đó những vướng mắc cần được tháo gỡ.

TS Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS cho rằng nếu trung tâm dịch vụ công thực hiện đồng loạt các nhiệm vụ: giao dịch, thu thuế, cấp sổ thì sẽ gây ra áp lực lớn trong quá trình giải quyết công việc. Bởi hiện nay trên thị trường có hàng nghìn, hàng vạn doanh nghiệp và sàn giao dịch bất động sản đang thực hiện công việc này. Nếu chỉ giao cho 1 đầu mối là đơn vị nhà nước thì sẽ dễ xảy ra dồn tắc.

Đồng quan điểm, TS Trần Xuân Lượng - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam cho rằng để làm được như vậy, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên & Môi trường, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan để đảm bảo hệ thống vận hành trơn tru. Chỉ đạo thông suốt từ trung ương đến địa phương, “chỉ bàn làm không bàn lùi”. Cụ thể, là các Luật liên quan về định giá cần đồng bộ và phù hợp với Tiêu chuẩn định giá quốc tế.

Trong đó, việc cấp thiết nhất là cần xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng, sớm ban hành khung pháp lý cho giao dịch điện tử, chứng khoán hóa bất động sản và tích hợp blockchain.

Đồng thời, ứng dụng công nghệ số, xây dựng hệ thống giao dịch bất động sản trực tuyến dựa trên blockchain và trí tuệ nhân tạo AI. Đặc biệt là ứng dụng các phần mềm, và tiêu chuẩn quốc tế để phục vụ cho việc định giá hàng loạt.

Còn theo TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM, chưa thể lập được trung tâm giao dịch nhà đất trên môi trường điện tử khi chỉ có mỗi mạng lưới internet. Hiện, chúng ta còn thiếu hạ tầng thông tin, dữ liệu, cơ chế bảo mật…

Theo ông Thuận, lập trung tâm giao dịch bất động sản trên môi trường điện tử chỉ quản lý về mặt thống kê, vị trí của tỉnh nào “đội giá” lên có thể can thiệp bằng hành chính; còn giao dịch để chống thất thu thuế, chống “đội giá” sẽ rất khó.

Tuy nhiên, vị viện trưởng cho rằng nếu làm, nên thí điểm ở Hà Nội và TP HCM trước, bởi đây là hai đô thị có lượng giao dịch bất động sản lớn. Muốn thí điểm, cũng phải liên kết được văn phòng công chứng với văn phòng đăng ký đất đai và trung tâm môi giới của các doanh nghiệp để biết giá gốc bao nhiêu, giá giao dịch qua trung tâm là bao nhiêu, khi đó mới biết có đầu cơ hay không.