Lao đao trước “bão” giá vật liệu xây dựng

Thực trạng trên đã và đang diễn ra tại các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ, nơi sở hữu trữ lượng tài nguyên khoáng sản lớn của cả nước. Nguyên nhân đến từ nhiều yếu tố, trong đó đáng chú ý là sự mất cân đối giữa năng lực khai thác và nhu cầu sử dụng, cộng thêm những e ngại khác về mặt pháp lý của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng

Riêng tại tỉnh Nghệ An, thời gian vừa qua ghi nhận tình trạng đáng báo động của các đơn vị cung ứng vật liệu xây dựng, doanh nghiệp thi công công trình dự án và dân dụng đóng trên địa bàn khi thiếu hụt nguồn đất, đá, cát, sỏi… nghiêm trọng. Từ đó kéo theo giá các loại vật liệu xây dựng khác như: Gạch, bê tông, xi măng trên thị trường cũng ngày càng leo thang.

Trao đổi với phóng viên Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Phạm Văn Tụng – đại diện một đơn vị cung ứng cát ở huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An cho hay: Giai đoạn hiện nay, số lượng cát khai thác bị sụt giảm đáng kể so với trước đây. Do nguồn cung khan hiếm đã kéo theo giá các loại cát đắp nền, xây dựng có xu hướng tăng từ 10.000 - 20.000 đồng/m3, thậm chí cao hơn. Mặc dù vậy, do nhu cầu sử dụng ngày càng tăng cao nên nguồn cung vẫn không đủ cầu.

Tương tự, ông Nguyễn Hữu Vỹ - Giám đốc Công ty Hợp tác xã Thắng Lợi, huyện Anh Sơn, tỉnh Nghệ An cũng thông tin, giá cát xây dựng đang bán tại bến công ty là 110.000 đồng/m3, đúng như khung giá Nhà nước quy định. Tuy nhiên, có thể giá cát vận chuyển đến công trình người dân và các công trình khác sẽ tăng giá cao hơn. Lý giải nguyên nhân, vị Giám đốc này cho rằng có thể do khan hiếm nguồn cát, các xe tải phải đi xa và chờ hàng nên giá cả sẽ tăng lên để bù kinh phí…

Trong khi đó, ở góc độ đơn vị thi công, ông Nguyễn Đức Hạnh tại huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh chia sẻ đang cần gấp hơn 1.000 m3 cát để xây dựng công trình, nhưng dù đã đi dọc các bến cát nằm ven sông Lam để hỏi mua nhưng không được. “Tôi đi đến 5 - 7 bến cát nhưng không bến nào sẵn hàng để bán. Dù đặt hàng chủ cát cũng không cho đặt vì họ sợ không khai thác đủ mà còn dành nguồn cát ưu tiên cho khách hàng quen” – ông Nguyễn Đức Hạnh nói.

Còn tại tỉnh Thanh Hoá, thực trạng đáng lo ngại trên cũng đang diễn ra, việc khan hiếm vật liệu xây dựng không chỉ ảnh hưởng đến các công trình dân dụng mà còn làm gián đoạn tiến độ thi công của các dự án trên địa bàn. Không chỉ vậy, tình trạng giá cả leo thang khiến cho chi phí xây dựng các công trình dự án gia tăng đáng kể, gây “thiệt đơn, thiệt kép” cho doanh nghiệp bởi những cam kết trước đó với đơn vị chủ đầu tư.

“Theo ý kiến phản ánh từ các hội viên của hiệp hội, giá đất san lấp đã tăng 20 - 30%, cát xây dựng tăng 30 - 40% và đá xây dựng tăng 5 - 10%. Biến động này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của doanh nghiệp mà còn làm chậm tiến độ nhiều dự án đầu tư công trọng điểm, gây khó khăn, thiệt hại rất lớn cho doanh nghiệp”, ông Cao Tiến Đoan - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Thanh Hoá cho biết tại hội nghị đánh giá toàn diện về hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh diễn ra mới đây.

Bổ sung nguồn cung vật liệu

Qua cuộc khảo sát đối với một số doanh nghiệp xây dựng trong khu vực Bắc Trung Bộ, nguyên nhân dẫn đến tình trạng khan hiếm nguồn cung, đẩy giá vật liệu xây dựng tăng cao trong thời vừa qua đến từ nhiều yếu tố. Trong đó, chủ yếu là sự mất cân đối giữa năng lực khai thác và nhu cầu sử dụng ngày càng gia tăng; một số khu vực trong tỉnh đang phải phụ thuộc khá nhiều vào nguồn cung từ xa, làm tăng chi phí vận chuyển.

Một nguyên nhân đáng lưu ý khác là vấn đề lo ngại về pháp lý, quy định của Nhà nước có liên quan, đã khiến cho nguồn cung ứng như đất, cát, sỏi bị thiếu hụt nghiêm trọng. Chưa kể, trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp gặp phải sự ngăn cản đến từ người dân, dẫn đến việc chậm trễ thi công gói thầu, không hoàn thành đúng cam kết mà chủ đầu tư đưa ra.

Đơn cử như Công ty TNHH XD và TMDV Hoàng Long, một trong những nhà thầu chính cung cấp vật tư, thiết bị và nhân lực để thi công hoàn thiện san lấp mặt bằng gói thầu số 4, với tổng diện tích 10,53ha, tại Lô A1 và A3 thuộc Khu công nghiệp Thọ Lộc. Doanh nghiệp này hiện đang bị ảnh hưởng nặng nề do thiếu nguồn cung vật liệu, cộng thêm những chi phí khác tăng cao.

“Về cơ bản, doanh nghiệp đã bị chậm tiến độ như đã cam kết với Công ty TNHH VSIP Nghệ An, đơn vị chủ đầu tư dự án. Trong khi đó, công nhân, lái xe, máy móc của công ty thì luôn trong tình trạng ngồi chơi chờ việc. Do vậy, công ty khẩn thiết đề nghị UBND tỉnh Nghệ An và các cơ quan chức năng có thẩm quyền xem xét, kịp thời có các giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp”, ông Ngô Văn Lực - Giám đốc Công ty TNHH XD và TMDV Hoàng Long mong muốn.

Trước thực trạng trên, chính quyền các địa phương vùng Bắc Trung Bộ đã và đang theo dõi sát sao diễn biến thị trường vật liệu xây dựng, đồng thời triển khai các giải pháp kịp thời, thiết thực nhằm tránh làm đứt gãy chuỗi cung ứng. Các tỉnh triển khai việc đấu giá quyền khai thác khoáng sản trên địa bàn, đảm bảo khai thác hiệu quả và tiết kiệm, không để lãng phí, gây thất thoát tài nguyên.

Riêng tại tỉnh Nghệ An, ông Phùng Thành Vinh – Phó Chủ tịch UBND tỉnh mới đây cũng đã ký văn bản phê duyệt kế hoạch đấu giá quyền khai thác khoáng sản năm 2025 trên địa bàn tỉnh. Các mỏ khoáng sản đưa ra đấu giá lần này đều chưa được thăm dò về trữ lượng và chất lượng. Dự kiến, phiên đấu giá 10 điểm mỏ khoáng sản sẽ được tổ chức trong quý II/2025, hình thức là bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá với phương thức trả giá lên.

Các khu vực mỏ bao gồm một mỏ đất san lấp tại xã Quỳnh Vinh, TX Hoàng Mai với diện tích 9,15ha; mỏ cát tại xã Thượng Tân Lộc, huyện Nam Đàn có diện tích 4,38ha. Tại huyện Thanh Chương có 3 mỏ cát sỏi nằm trên bãi bồi Sông Lam thuộc xã Đồng Văn (2 mỏ) và xã Ngọc Sơn, với tổng diện tích hơn 72ha. Tại huyện Tân Kỳ, có một mỏ đá vôi tại xã Nghĩa Hoàn có diện tích 7,6ha.

Tại huyện Quỳ Hợp có 4 khu vực mỏ bao gồm đá xây dựng và đá hoa trắng tại các xã Châu Lộc, Châu Hồng và Liên Hợp, với tổng diện tích hơn 28ha. Việc Nghệ An tổ chức phiên đấu giá 10 điểm mỏ khoáng sản nhằm mục đích phát huy tiềm năng thế mạnh, thu hút đầu tư khai thác có hiệu quả nguồn tài nguyên khoáng sản.