Lilama 3: Huyền thoại "ngủ quên"?

Mới đây, Cục Thuế Hà Nội công khai danh sách nợ thuế trên địa bàn đến thời điểm 30/4 với 374 doanh nghiệp. Cục thuế cũng công khai lại tên của 56 doanh nghiệp thuộc diện chây ì nợ thuế với số tiền nợ hơn 315 tỷ đồng. Danh sách công khai nợ đợt này của Cục Thuế Hà Nội có 318 doanh nghiệp thuộc diện công khai lần đầu. Trong đó, 313 doanh nghiệp nợ số tiền lên tới hơn 65,2 tỷ đồng thuế, phí, tiền phạt, tiền chậm nộp. Đứng đầu danh sách này Công ty Cổ phần LILAMA 3 (nợ hơn 3,6 tỷ đồng tính đến ngày 30/4/2020).

Quá khứ huy hoàng

Công ty Cổ phần Lilama 3 là thành viên của Tổng Công ty lắp máy Việt Nam, tiền thân là Công trường lắp máy C1 Việt Trì được thành lập vào ngày 01/12/1960, đặt trụ sở ở 48B phường Thọ Sơn (TP Việt Trì, tỉnh Vĩnh Phú, nay là tỉnh Phú Thọ). Sau đúng 24 năm, ngày 1/12/1984, Công trường lắp máy C1 Việt Trì gia nhập Liên hiệp các Xí nghiệp Lắp máy và đổi tên thành Xí nghiệp Lắp máy số 3.

Năm 1995, Liên hiệp các Xí nghiệp Lắp máy đổi tên thành Tổng Công ty Lắp máy Việt Nam. Xí nghiệp Lắp máy số 3 đổi tên thành Công ty Lắp máy và Xây dựng số 3. 5 năm sau, Bộ trưởng Bộ Xây dựng ra Quyết định số 199/QĐ-BXD về việc duyệt, xếp doanh nghiệp hạng 1 đối với Công ty Lắp máy và Xây dựng số 3 kể từ ngày 1/2/2000. Từ ngày 22/06/2006, Công ty Lắp máy và Xây dựng số 3 chuyển sang mô hình công ty cổ phần và chính thức lấy tên là Công ty Cổ phần Lilama 3.

Năm 2005, Công ty tham gia cùng Tổng Công ty Lilama thực hiện các dự án với hình thức tổng thầu EPC thì đến năm 2007, Công ty đã tự mình thực hiện các hợp đồng với phương thức tổng thầu xây dựng nhiều nhà máy lớn. Cũng trong năm 2007, Công ty Cổ phần Lilama 3 còn đầu tư xây dựng Nhà máy Chế tạo Cơ khí và Đóng tàu với công suất 15.800 tấn/năm đặt tại Cụm công nghiệp Bạch Hạc, Việt Trì, Phú Thọ.

Sau khi chuyển trụ sở về Lô 24, 25 Khu công nghiệp Quang Minh, huyện Mê Linh, TP Hà Nội, tháng 11/2009, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội chứng nhận cho Công ty Cổ phần Lilama 3 được niêm yết cổ phiếu phổ thông tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội.

Cuối năm 2009 và đầu năm 2010, Công ty Cổ phần Lilama 3 góp vốn thành lập Công ty Cổ phần Lilama 3.4 và Lilama 3.3. Đồng thời giữa năm 2010, Công ty Cổ phần Lilama 3 còn góp vốn cùng Công ty TNHH Dai Nippon Toryo (Nhật Bản) thành lập Công ty TNHH Lilama 3 – Dai Nippon Toryo với ngành nghề kinh doanh là xuất nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh sơn.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước mà trực tiếp là Bộ Xây dựng, Tổng Công ty Lilama Việt Nam cộng với sự nỗ lực phấn đấu của lãnh đạo, cán bộ công nhân viên Công ty, qua quá trình xây dựng và phát triển Công ty Cổ phần LILAMA 3 đã đạt được những phần thưởng cao quý. Có thể kể đến như 01 Huân chương Độc lập hạng Ba, 01 Huân chương Lao động hạng Nhất, 02 Huân chương Lao động hạng Nhì, 03 Huân chương Lao động hạng Ba; 05 năm liền là đơn vị xuất sắc ngành Xây dựng; Giải thưởng Chất lượng Việt Nam năm 2008…

Vì sao “ngủ quên”?

Tuy nhiên, kết quả kinh doanh những năm gần đây của Công ty Cổ phần Lilama 3 liên tục đi xuống. Năm 2016, Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD) cho biết đã thực hiện chuyển quyền sở hữu 2.563.600 cổ phiếu LM3 của Công ty Cổ phần Lilama 3 từ Tổng Công ty Lắp máy Việt Nam sang Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam. Trước đó, Tổng Công ty từng 2 lần phải bán bớt vốn tại Lilama 3 do Công ty làm ăn bết bát.

Từ năm 2017, cổ phiếu LILAMA 3 bị hạn chế giao dịch do tổ chức kiểm toán từ chối đưa ra ý kiến với BCTC của công ty.

Theo BCTC công ty mẹ năm 2019, công ty tiếp tục lỗ 38,3 tỷ đồng. Khoản lỗ lũy kế đến ngày 31/12/2019 là 398 tỷ đồng, vượt quá vốn chủ sở hữu. Nợ ngắn hạn lớn hơn tài sản ngắn hạn là 544 tỷ đồng.

Báo cáo này cũng cho biết, Công ty tham gia góp vốn vào 4 công ty con với tổng mức đầu tư là 15,649 tỷ đồng. Việc đầu tư vào các công ty con không đạt hiệu quả. Do đó năm 2019, Công ty thực hiện thoái toàn bộ vốn góp tại các công ty thành viên (trừ phần vốn góp của Lilama 3 tại Công ty Cổ phần xây dựng số 8 Thăng Long).

Ngoài ra, nhiều vướng mắc, tồn tại kéo dài lâu nay chưa được xử lý triệt để và có một số tài sản khai thác không hiệu quả, trong đó có Nhà máy Chế tạo Cơ khí và Đóng tàu Bạch Hạc là những nguyên nhân khiến Công ty Cổ phần Lilama 3 ngày càng sa lầy. Nhà máy chế tạo cơ khí và đóng tàu Bạch Hạc có diện tích 128.850 m2, đất thuê trả tiền 1 lần, tổng diện tích là 20.000 m2. BCTC riêng năm 2019 thể hiện dự án đang trong giai đoạn quyết toán vốn đầu tư nhưng kết cấu kiến trúc và hệ thống máy móc đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Ban điều hành Công ty chưa xác định được mức độ thiệt hại của dự án và giá trị tổn thất.

Chính kết quả kinh doanh thua lỗ của Công ty đã dẫn đến tình trạng nợ nhiều, nợ lâu việc đóng các loại BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp.

Năm 2019, trong số 50 đơn vị, doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) cao nhất trên địa bàn thành phố Hà Nội, Công ty LILAMA 3 đứng đầu với số nợ đã lên đến trên 34 tỷ đồng.