“Lối vào” kinh tế tầm thấp

Với Việt Nam, câu hỏi không phải là có nên tham gia - mà là có đủ năng lực và cơ chế để trở thành quốc gia đi đầu hay không?

LAE là hệ sinh thái kinh tế dựa trên việc sử dụng không gian không phận dưới 1.000 mét để phát triển các hoạt động kinh tế, chủ yếu dựa vào công nghệ như máy bay không người lái (UAV), AI và IoT. Các hoạt động này bao gồm nông nghiệp, logistics, giám sát, giao thông, truyền thông, giải trí và cứu hộ.

Theo đánh giá tại Diễn đàn LAE đầu tiên tổ chức ở Việt Nam, mô hình mới này có thể tạo ra hàng nghìn doanh nghiệp phụ trợ, khoảng 1 triệu việc làm chất lượng cao, với quy mô thị trường dự báo lên tới 10 tỷ USD trong vòng vài năm tới.

Ông Vũ Anh Tú - Giám đốc Công nghệ Tập đoàn FPT, nêu dẫn chứng LAE trong ngành nông nghiệp nước ta, UAV đang trở thành giải pháp then chốt cho tự động hóa phun thuốc, bón phân, giám sát sâu bệnh và đánh giá sinh trưởng; đồng thời tạo ra năng suất lao động gấp hàng chục lần so với thủ công.

Trong lĩnh vực logistics, UAV đã xử lý cứu hộ cứu nạn, vận chuyển hàng hóa tiếp tế đến những nơi bị chia cắt trong cơn lũ lịch sử ở miền Bắc hồi tháng 10; UAV cũng đảm nhiệm vai trò giao hàng tự động tại khu logistics Lạng Sơn.

Ông Trương Gia Bình, Chủ tịch tập đoàn FPT nhận định: “Việt Nam đang đứng trước cơ hội “ngàn năm có một” để trở thành trung tâm kinh tế tầm thấp của thế giới”.

Sở hữu nhiều lợi thế tự nhiên để bước vào cuộc chơi này - trước hết, chúng ta là quốc gia có tỷ lệ lao động nông nghiệp cao, diện tích sản xuất lớn, đa dạng cây trồng và khí hậu phức tạp. Điều này khiến nhu cầu ứng dụng drone trong giám sát nông nghiệp, phun thuốc, đo đạc, kiểm soát sâu bệnh gần như mang tính tất yếu - không phải trào lưu.Từ Đồng bằng sông Cửu Long đến Tây Nguyên và Tây Bắc nhiều mô hình ứng dụng drone đã chứng minh hiệu quả vượt trội về chi phí và an toàn so với phương pháp truyền thống.

Địa hình trải dài từ núi cao, vùng sâu vùng xa đến bờ biển dài hơn 3.200 km tạo ra nhu cầu lớn về giám sát rừng, theo dõi thiên tai, bảo vệ nguồn nước, hỗ trợ cứu hộ - những lĩnh vực mà UAV tỏ ra vượt trội so với con người. Với tần suất thiên tai ngày càng tăng do biến đổi khí hậu, công nghệ bay tự động không chỉ là công cụ kinh tế, mà còn là hạ tầng an ninh và ứng phó khẩn cấp.

Một điểm mạnh khác là lực lượng lao động trẻ, ham học công nghệ, cùng sự bùng nổ của thương mại điện tử và kinh tế nền tảng. Khi giao hàng trong 15 - 60 phút dần trở thành tiêu chuẩn mới, thì thiết bị không người lái tại khu vực nông thôn, hải đảo hoặc khu đô thị mật độ cao không còn là ý tưởng viễn tưởng.

Tuy nhiên, khung pháp lý hiện chưa đồng bộ, Việt Nam chưa có chuỗi cung ứng công nghệ nội địa đủ mạnh, hạ tầng số chưa hoàn chỉnh. Những thách thức này không phải rào cản vĩnh viễn, mà là nút thắt cần tháo nếu Việt Nam muốn trở thành trung tâm LAE của khu vực và thế giới.