Người lao động mất bao lâu để mua được nhà ở xã hội?

VI ANH• 21/03/2024 03:00

Theo tính toán của Ban Nghiên cứ phát triển Kinh tế tư nhân (Ban IV) cho thấy, người lao động có thu nhập dưới 11 triệu đồng/tháng sẽ phải mất rất nhiều năm mới mua được nhà.

>>Ưu đãi khác biệt phát triển nhà ở xã hội cho thuê

Đây là kết luận được rút ra báo cáo mới đây của Ban Nghiên cứu phát triển Kinh tế tư nhân (Ban IV) liên quan tới giải pháp triển khai Đề án 338 - đầu tư xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội.

việc tiếp cận nhà ở xã hội đối với người lao động là điều hết sức khó khăn.

Việc tiếp cận nhà ở xã hội đối với người có mức thu nhập dưới 11 triệu đồng/tháng là hết sức khó khăn.

Khó tiếp cận nhà ở xã hội

Theo quy định, để mua nhà ở xã hội, bên mua phải nộp lần đầu 20% giá trị nhà ở và nộp phần còn lại theo định kỳ thỏa thuận, tính từ thời điểm bàn giao nhà ở đó.

Dựa trên tính toán của Ban IV, người lao động có thu nhập dưới 11 triệu đồng/tháng thì khả năng tiết kiệm trung bình chỉ vào khoảng 2,7 triệu/tháng. Với mức giá được ước tính từ một dự án đã được duyệt là 19,5 triệu đồng/m2 (chưa gồm chi phí bảo trì), đồng nghĩa rằng mỗi người lao động sẽ phải mất 7 năm mới tiết kiệm được số tiền cho khoản đóng góp ban đầu (hoặc tầm 3-4 năm với trường hợp gia đình có 2 người lao động với cùng tầm thu nhập). Điều này cho thấy, việc tiếp cận nhà ở xã hội đối với người lao động là điều hết sức khó khăn.

>>Lãi suất vay mua nhà ở xã hội bao nhiêu là phù hợp?

Chưa kể đến những vướng mắc trong việc chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ chứng minh để đăng kí mua nhà ở xã hội hoặc để vay vốn ưu đãi. Điển hình, người lao động phải có giấy tờ xác nhận của bảo hiểm xã hội bởi mức đóng này được căn cứ để tính thu nhập trả nợ; hoặc giấy tờ chứng minh không thuộc diện chịu thuế thu nhập cá nhân thường xuyên, không sở hữu nhà ở khác, giấy tờ xác nhận cư trú...

Ngoài ra, lãi suất dành cho người mua nhà ở xã hội cũng được cho là một rào cản. Theo các chuyên gia, mức lãi suất 8,2%/năm áp dụng cho người mua đang quá cao so với khả năng tài chính của đối tượng là người có thu nhập trung bình đổ xuống tại các khu vực thành thị. Điều này khiến các dự án thuộc phân khúc này có thể không đáp ứng đúng đối tượng mục tiêu, khi số tiền trả lãi có thể trở thành gánh nặng tài chính cho những người mua nhà có thu nhập như quy định. Do đó, Ban IV đề xuất lãi suất ưu đãi cho người mua nhà ở xã hội nên ở mức dưới 8% trong thời gian ưu đãi tối thiểu 10 năm.

Giải “bài toán” cho người lao động

Trước thách thức về mức thu nhập so với giá nhà, chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh đề nghị cơ cấu lại tỷ trọng phát triển nhà xã hội chỉ dành cho thuê nhằm hạn chế tình trạng bán nhà sai đối tượng, để việc tiếp cận nhà ở xã hội trúng với người đủ điều kiện.

những vướng mắc trong việc chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ chứng minh để đăng kí mua nhà ở xã hội hoặc để vay vốn ưu đãi.

Người mua nhà ở xã hội vẫn gặp vướng mắc trong việc chuẩn bị hồ sơ để đăng kí mua nhà hoặc để vay vốn ưu đãi.

Chuyên gia kinh tế này cho rằng, chương trình nhà ở xã hội hiện nay đang được thiết kế trên tư duy "mua - bán" chứ không phải cho thuê. Qua đó, ông Ánh đề xuất với nhà ở xã hội, chính sách nên hướng đến thúc đẩy việc xây dựng để cho thuê nhiều hơn là để bán nhằm đáp ứng nhu cầu và phù hợp hơn với khả năng chi trả của người dân.

Những khó khăn về lãi suất được kỳ vọng sẽ được giải quyết với những chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ. Tại Hội nghị trực tuyến được tổ chức vào 16/3 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu NHNN chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước lớn chung tay cùng doanh nghiệp nghiên cứu, xây dựng và cung cấp gói tín dụng cho người mua với thời gian 10 - 15 năm với lãi suất thấp hơn từ 3 - 5% so với cho vay thương mại; nghiên cứu, xem xét hạ mức lãi suất cho vay nguồn vốn hỗ trợ 120 nghìn tỷ đồng phù hợp.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Bộ Tài chính, NHNN báo cáo Thủ tướng Chính phủ bổ sung nguồn vốn ngân sách nhà nước thực hiện cho vay nhà ở xã hội thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội giai đoạn 2024 - 2025 theo quy định pháp luật về nhà ở. Đồng thời, Bộ Tài chính nghiên cứu thành lập Quỹ Nhà ở xã hội, chính sách thuế phù hợp.

Vừa qua, Bộ Xây dựng cũng lấy ý kiến Dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, đề xuất nâng điều kiện về thu nhập của người mua nhà lên bình quân 15 triệu đồng/tháng, tăng 4 triệu đồng so với mức đang áp dụng.