Một số quy định tại Dự thảo Nghị định về quản lý Hải quan còn chưa phù hợp

>> Bất cập trong Dự thảo Nghị định về dịch vụ Internet và thông tin trên mạng

Trả lời Công văn số 9820/BTC-TCHQ ngày 27/08/2021 của Bộ Tài chính về việc đề nghị góp ý Dự thảo Nghị định quy định về quản lý Hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử (Dự thảo), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, một số quy định tại Dự thảo còn chưa phù hợp.

Cụ thể về người khai hải quan, Điều 4.4 Dự thảo quy định, chủ hàng hóa nhập khẩu được quyền khai hải quan.

Tuy nhiên, theo VCCI quy định này dường như chưa phù hợp với Nghị định 08/2015/NĐ-CP khi Điều 5 Nghị định này quy định chủ hàng hóa là thương nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam phải thực hiện thủ tục hải quan thông qua đại lý làm thủ tục hải quan. Do vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo điều chỉnh cho phù hợp.

Về xử lý trong trường hợp Hệ thống gặp sự cố, Điều 7.4 Dự thảo quy định, cơ quan Hải quan thông báo nếu Hệ thống gặp sự cố không khai báo được.

VCCI cho rằng, Dự thảo chưa có quy định về phương thức cung cấp thông tin trong trường hợp này. Cụ thể, doanh nghiệp có được khai hồ sơ giấy (và cập nhật bản điện tử sau khi Hệ thống hoạt động trở lại) hay không? Nếu không, doanh nghiệp có thể đối mặt với tình trạng hàng hóa bị ùn ứ tại cửa khẩu do không thông quan được.

Do vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định làm rõ vấn đề trên.

>> Dự thảo Nghị định về hoạt động in, cần hoàn thiện một số quy định

Bên cạnh đó, về trách nhiệm của doanh nghiệp tham gia sử dụng Hệ thống xử lý dữ liệu thương mại điện tử, Điều 8.1.b Dự thảo quy định, doanh nghiệp có trách nhiệm trang bị đầy đủ về hạ tầng kỹ thuật an toàn trong hoạt động giao dịch điện tử đảm bảo việc khai báo, truyền, nhận, lưu trữ thông tin khi truy cập và trao đổi thông tin với Hệ thống xử lý dữ liệu thương mại điện tử. Theo VCCI, quy định này cần xem xét ở các điểm như:

Về tính rõ ràng: quy định không rõ các yêu cầu với hạ tầng kỹ thuật mà doanh nghiệp cần trang bị là gì?.

Về tính phù hợp: Điều 8.2.b Dự thảo cho phép doanh nghiệp thực hiện theo một trong hai phương thức, sử dụng trực tiếp chức năng trên Hệ thống hoặc kết nối vào Hệ thống.

Do đó, chỉ các doanh nghiệp thực hiện theo phương thức kết nối vào Hệ thống mới có thể cần trang bị thêm một số hạ tầng kỹ thuật để đảm bảo cho việc kết nối. Quy định tại Điều 8.1.b Dự thảo áp dụng chung cho tất cả các doanh nghiệp là chưa phù hợp trong trường hợp sử dụng trực tiếp chức năng trên Hệ thống.

Hơn nữa, quy định này dường như “thừa” bởi Điều 8.2.b Dự thảo yêu cầu doanh nghiệp kết nối với Hệ thống phải theo tiêu chuẩn kỹ thuật và định dạng dữ liệu do Tổng cục Hải quan công bố, nghĩa là doanh nghiệp đã phải đáp ứng những yêu cầu kỹ thuật nhất định trước khi kết nối vào Hệ thống. Do đó, yêu cầu doanh nghiệp trang bị thêm hạ tầng kỹ thuật, trong khi chưa rõ hạng mục cần trang bị là “thừa”.

“Do vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định tại Điều 8.1.b Dự thảo”, VCCI góp ý.

Ngoài ra, về mức độ truy cập dữ liệu từ Hệ thống dữ liệu thương mại điện tử, Điều 9.5 Dự thảo quy định, về quyền và mức độ truy cập dữ liệu của các cơ quan Nhà nước (trừ cơ quan Hải quan) từ Hệ thống xử lý dữ liệu thương mại điện tử.

VCCI cho rằng, quy định này chưa rõ ràng ở điểm loại (trường) dữ liệu nào cơ quan Nhà nước được quyền tiếp cận, trong khi đó, các thông tin mà doanh nghiệp kê khai lên Hệ thống lại rất nhiều, trong đó có cả những thông tin cá nhân.

Do vậy, việc cung cấp thông tin cho các cơ quan khác cần đảm bảo không tiết lộ các thông tin cá nhân (thường của người mua hàng), chẳng hạn có thể thực hiện thông qua việc ẩn các trường thông tin này. Cơ quan Nhà nước khác thực hiện truy cập bằng việc nhập Số tờ khai (định danh, được hệ thống tạo tự động) hoặc gửi thông tin yêu cầu đến cơ quan Hải quan.

Từ đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định theo hướng trên.

Không chỉ có vậy, Điều 10.2 Dự thảo quy định về trình tự, thủ tục khóa quyền truy cập và sử dụng Hệ thống.

Tuy nhiên, theo VCCI cách thiết kế như tại Dự thảo còn tương đối phức tạp và chưa thân thiện với người dùng, cần lưu ý rằng việc khóa quyền truy cập chỉ ảnh hưởng trực tiếp và chủ yếu đến chủ tài khoản đó mà ít hoặc không có ảnh hưởng lên quyền lợi lên chủ thể khác.

Như vậy, thủ tục khóa/ mở khóa quyền truy cập chỉ cần thiết kế đơn giản, chẳng hạn như: Hệ thống được thiết kế có chức năng khóa quyền truy cập; người dùng có thể sử dụng chức năng này để khóa quyền truy cập bất cứ lúc nào (Hệ thống có thể hỏi lại “có muốn khóa không” để đảm bảo người dùng không bấm nhầm); thủ tục kích hoạt lại đơn giản: người dùng chỉ cần đăng nhập hệ thống, có thể bằng lớp bảo mật khác ngoài mật khẩu (trừ trường hợp tài khoản của công chức hải quan hoặc của cơ quan Nhà nước khác có quyền tiếp cận một lượng lớn thông tin thì cần được Cơ quan Hải quan mở).

Do vây, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo sửa đổi quy định theo hướng trên.