MTTQ Việt Nam có trách nhiệm tổ chức và chủ trì ba vòng hội nghị hiệp thương theo quy định tại Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.
Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND; Nghị quyết liên tịch số 102/2025/NQLT-UBTVQH15-CP-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 26/9/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam hướng dẫn quy trình hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội khóa XVI, đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 (sau đây gọi tắt là Nghị quyết liên tịch 102) là những văn bản quy phạm pháp luật quan trọng về quy trình thực hiện các hội nghị hiệp thương, giới thiệu người ứng cử.
MTTQ Việt Nam có trách nhiệm tổ chức và chủ trì ba vòng hội nghị hiệp thương theo quy định tại Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân. Theo đó, đối với việc tổ chức Hội nghị hiệp thương, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội sẽ tập trung vào những điểm nổi bật sau:
Đối với Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất
Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất ở Trung ương do Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam triệu tập và chủ trì hội nghị. Thành phần hội nghị, gồm: Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận. Đại diện Hội đồng Bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ được mời tham dự.
Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất ở tỉnh, thành phố do Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh triệu tập và chủ trì hội nghị. Thành phần hội nghị, gồm: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp và đại diện Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã trực thuộc. Đại diện Ủy ban bầu cử ở tỉnh, Thường trực Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được mời tham dự.
Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất thảo luận, cho ý kiến đi đến, thỏa th thuận, thống nhất về cơ cấu, thành phần, số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Trong đó cần bảo đảm số dư người ứng cử, tỷ lệ người ứng cử đại biểu Quốc hội là phụ nữ, người dân tộc thiểu số theo quy định của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân. Từ thực tiễn các cuộc bầu cử trước đây, thông thường mỗi cơ cấu phải phân bổ giới thiệu ít nhất 02 người ứng cử để lựa chọn dần qua các bước hiệp thương, đến khi Hội đồng bầu cử quốc gia lập và công bố danh sách chính thức những người ứng cử theo từng đơn vị bầu cử đảm bảo số dư theo khoản 3 Điều 58 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân.
Trình tự, thủ tục tổ chức Hội nghị gồm: Hội nghị cử chủ tọa trong Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam (ở trung ương) hoặc trong Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh (ở địa phương) và Thư ký hội nghị (thư ký hội nghị không nhất thiết phải là thành phần chính được triệu tập tham dự hội nghị hiệp thương, có thể là cán bộ của cơ quan Mặt trận tổ quốc cấp hiệp thương).
Đại diện Ủy ban Thường vụ Quốc hội (ở trung ương) hoặc đại diện Thường trực Hội đồng nhân dân cấp tỉnh (ở địa phương) trình bày dự kiến về cơ cấu, thành phần, số lượng người của tổ chức chính trị, Ủy ban MTTQ Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân ở trung ương được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội.
Hội nghị thảo luận. Trường hợp không thỏa thuận được vấn đề nào thì hội nghị quyết định biểu quyết bằng hình thức giơ tay hoặc bỏ phiếu kín (hình thức biểu quyết do hội nghị quyết định). Hội nghị cử Tổ kiểm phiếu từ 05 đến 15 người (tổ kiếm phiếu được cử từ thành phần chính được triệu tập tham dự hội nghị hoặc cán bộ của cơ quan Mặt trận tổ quốc cấp hiệp thương).
Một số lưu ý đối với Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất: Nếu biểu quyết bằng hình thức bỏ phiếu kín thì phiếu biểu quyết phải đóng dấu của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tổ chức hội nghị hiệp thương. Chỉ các đại biểu thuộc thành phần hội nghị hiệp thương có mặt tại hội nghị mới được quyền biểu quyết.
Mặc dù trong quá trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội đã có sự phối hợp chặt chẽ với Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp hiệp thương, nhưng tại Hội nghị hiệp thương có sự tham dự của các vị Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam và đại diện lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận nên tại Hội nghị hiệp thương ở trung ương và ở tỉnh, thành phố vẫn cần phát huy dân chủ, tôn trọng, lắng nghe ý kiến của các đại biểu tham dự để đảm bảo tính chất hiệp thương của Mặt trận.
Luật Bầu cử quy định sau Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh cơ cấu, thành phần, số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội là thể hiện sự tôn trọng kết quả Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất của Uỷ ban MTTQ Việt Nam.
Hội nghị cũng thông qua biên bản (theo Mẫu số 01/BCĐBQH-MT ban hành kèm theo Nghị quyết liên tịch số 102) gồm: Biên bản hội nghị hiệp thương lần thứ nhất ở trung ương được gửi ngay đến Hội đồng Bầu cử quốc gia và Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Biên bản hội nghị hiệp thương lần thứ nhất ở địa phương được gửi ngay đến Hội đồng Bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ủy ban bầu cử ở tỉnh.
Cơ quan, tổ chức, đơn vị tiến hành giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội
Nội dung hội nghị tiến hành việc giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội của các cơ quan, tổ chức, đơn vị: từ ngày 17 tháng 12 năm 2025 đến ngày 25 tháng 01 năm 2026.
Theo đó, Cơ quan, tổ chức, đơn vị được phân bổ giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội thực hiện việc giới thiệu người của cơ quan, tổ chức, đơn vị mình ứng cử đại biểu Quốc hội theo trình tự sau đây:
Một là, tổ chức họp ban lãnh đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị để dự kiến người giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội. Ban lãnh đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp; chỉ huy đơn vị (đối với lực lượng vũ trang nhân dân) chủ trì và thảo luận về dự kiến người của cơ quan, tổ chức, đơn vị được giới thiệu.
Trong đó, thành phần Ban lãnh đạo của cơ quan, tổ chức, đơn vị được xác định theo quy chế, điều lệ tổ chức và hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Trường hợp quy chế, điều lệ không xác định thành phần Ban lãnh đạo thì người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị căn cứ vào quy định về cơ cấu tổ chức của cơ quan, tổ chức, đơn vị để xác định thành phần ban lãnh đạo.
Hai là, tổ chức hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi công tác đối với người được dự kiến giới thiệu ứng cử.
Đối với các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, “Ban lãnh đạo cơ quan, tổ chức” triệu tập và chủ trì Hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi công tác đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội (bao gồm cả người được giới thiệu ứng cử và người tự ứng cử).
Đối với người ứng cử làm việc tại đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế nơi không có tổ chức công đoàn thì việc lấy ý kiến cử tri nơi công tác do Ban lãnh đạo đơn vị, tổ chức triệu tập và chủ trì hội nghị; nơi có tổ chức công đoàn thì do người đứng đầu đơn vị, tổ chức phối hợp với Ban chấp hành Công đoàn triệu tập và chủ trì hội nghị.
Trường hợp người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị là người ứng cử thì cấp phó của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị phối hợp với Ban chấp hành công đoàn (nếu có) triệu tập và chủ trì hội nghị.
Ba là, ban lãnh đạo cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức hội nghị ban lãnh đạo mở rộng để thảo luận, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội trên cơ sở ý kiến nhận xét và tín nhiệm của hội nghị cử tri nơi công tác của người được dự kiến giới thiệu ứng cử.
Đối với Hội nghị hiệp thương lần thứ hai
Hội nghị hiệp thương lần thứ hai ở trung ương do Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam triệu tập và chủ trì. Thành phần, gồm: Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận. Đại diện Hội đồng Bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ được mời tham dự.
Hội nghị hiệp thương lần thứ hai ở địa phương do Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh triệu tập và chủ trì. Thành phần, gồm: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của MTTQ Việt Nam cùng cấp và đại diện Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã trực thuộc. Đại diện Ủy ban bầu cử ở tỉnh, Thường trực Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được mời tham dự.
Tại Hội nghị sẽ tiến hành thảo luận, lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội. Danh sách giới thiệu người ứng cử trình hội nghị hiệp thương lần thứ hai phải bảo đảm số dư cần thiết để hội nghị xem xét, lựa chọn lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội.
Theo đó, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam (đối với hội nghị ở trung ương), Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh (đối với hội nghị ở địa phương) báo cáo về tình hình giới thiệu người ứng cử của các cơ quan, tổ chức, đơn vị và tình hình người tự ứng cử ở địa phương (nếu có).
Hội nghị thảo luận, lập danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội căn cứ vào các nội dung: Tiêu chuẩn của đại biểu Quốc hội; Kết quả điều chỉnh lần thứ nhất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội của cơ quan, tổ chức, đơn vị; Kết quả thỏa thuận tại hội nghị hiệp thương lần thứ nhất; Hồ sơ, biên bản giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội của cơ quan, tổ chức, đơn vị gửi đến; Ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri nơi công tác đối với người được giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội.
Hội nghị cũng bàn kế hoạch tổ chức lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri nơi cư trú đối với người được cơ quan, tổ chức, đơn vị giới thiệu ứng cử và kế hoạch tổ chức lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri nơi cư trú, nơi công tác (nếu có) đối với người tự ứng cử (đối với hội nghị hiệp thương ở địa phương); nêu ra các vấn đề cần xác minh, làm rõ đối với những người ứng cử.
Trường hợp không thỏa thuận được vấn đề nào thì hội nghị quyết định biểu quyết bằng hình thức giơ tay hoặc bỏ phiếu kín (hình thức biểu quyết do hội nghị quyết định). Hội nghị cử Tổ kiểm phiếu từ 05 đến 15 người. Nếu quyết định biểu quyết bằng hình thức bỏ phiếu kín thì phiếu biểu quyết phải đóng dấu của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tổ chức hội nghị hiệp thương. Chỉ các đại biểu thuộc thành phần hội nghị hiệp thương có mặt tại hội nghị mới được quyền biểu quyết.
Hội nghị thông qua biên bản và danh sách sơ bộ những người ứng cử đại biểu Quốc hội (theo Mẫu số 01/BCĐBQH-MT và Mẫu số 05/BCĐBQH-MT ban hành kèm theo Nghị quyết liên tịch 102): Biên bản hội nghị hiệp thương lần thứ hai ở trung ương được gửi ngay đến Hội đồng Bầu cử quốc gia và Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Biên bản hội nghị hiệp thương lần thứ hai ở địa phương được gửi ngay đến Hội đồng Bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ban Thường trực Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Ủy ban bầu cử ở tỉnh.
Hội nghị hiệp thương lần thứ hai đã có danh sách cụ thể người ứng cử đại biểu Quốc hội, nên có thể sẽ có khiếu nại, tố cáo đối với người ứng cử. Do vậy, trong quá trình chủ trì các hội nghị hiệp thương, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp cần lưu ý: Nếu có đơn khiếu nại, tố cáo gửi trước khi tổ chức Hội nghị hiệp thương thì cần nghiên cứu xem nội dung thuộc thẩm quyền của cơ quan, tổ chức nào, nhất là người được giới thiệu ứng cử giữ các vị trí lãnh đạo chủ chốt để chủ động mời người có trách nhiệm tham dự Hội nghị để giải trình; Cần trù liệu trước các tình huống có thể phát sinh từ ý kiến của những người thuộc thành phần tham gia Hội nghị hiệp thương đối với người ứng cử cụ thể để chủ động xử lý; Cần nắm rõ và quán triệt nội dung hướng dẫn tại Thông tri số 05/TT-MTTW-BTT ngày 04/11/2025 của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam; Cần chuẩn bị trước các điều kiện trong thường hợp cần thiết phải bỏ phiếu kín (dự kiến thành viên tổ bầu cử, hòm phiếu, phiếu bầu, con dấu…).
Tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri nơi cư trú đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội
Thời gian tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri nơi cư trú đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội và cử tri nơi công tác (nếu có) đối với người tự ứng cử đại biểu Quốc hội: từ ngày 04 tháng 02 năm 2026 đến ngày 08 tháng 02 năm 2026.
Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh tổ chức họp với đại diện Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã nơi có người ứng cử đại biểu Quốc hội cư trú và đại diện cơ quan, tổ chức, đơn vị có người ứng cử để hướng dẫn việc tổ chức lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri.
Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã phối hợp với Ủy ban nhân dân cùng cấp triệu tập và chủ trì hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi cư trú đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội tại thôn, tổ dân phố nơi người ứng cử cư trú. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã trao đổi với cơ quan, tổ chức, đơn vị có người được giới thiệu ứng cử để tổ chức hội nghị cử tri.
Việc tổ chức hội nghị lấy ý kiến nhận xét và tín nhiệm của cử tri nơi cư trú đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội và cử tri nơi công tác (nếu có) đối với người tự ứng cử đại biểu Quốc hội được thực hiện theo quy định tại các điều 45, 46 của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân và Chương I của Nghị quyết số 101/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Hội nghị hiệp thương lần thứ ba
Hội nghị hiệp thương lần thứ ba ở trung ương do Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam triệu tập và chủ trì. Thành phần, gồm: Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận. Đại diện Hội đồng Bầu cử quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ được mời tham dự.
Hội nghị hiệp thương lần thứ ba ở tỉnh, thành phố do Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh triệu tập và chủ trì. Thành phần, gồm: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp và đại diện Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã trực thuộc. Đại diện Ủy ban bầu cử ở tỉnh, Thường trực Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh được mời tham dự.
Hội nghị hiệp thương lần thứ ba thảo luận, lựa chọn, lập danh sách những người đủ tiêu chuẩn ứng cử đại biểu Quốc hội. Đây là danh sách cuối cùng những người đủ tiêu chuẩn ứng cử đại biểu Quốc hội sẽ được niêm yết chính thức để cử tri bỏ phiếu vào ngày bầu cử. Trong đó, danh sách giới thiệu người ứng cử trình hội nghị hiệp thương lần thứ ba phải bảo đảm có số dư lớn hơn số dư quy định tại khoản 6 Điều 57 của Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân: “Số người trong danh sách ứng cử đại biểu Quốc hội ở mỗi đơn vị bầu cử phải nhiều hơn số lượng đại biểu được bầu đã ấn định cho đơn vị bầu cử đó ít nhất là hai người. Trong trường hợp khuyết người ứng cử vì lý do bất khả kháng thì Hội đồng Bầu cử quốc gia xem xét, quyết định.”
Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam (đối với hội nghị ở trung ương), Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh (đối với hội nghị ở địa phương) báo cáo về tình hình, kết quả tổ chức lấy ý kiến nhận xét và sự tín nhiệm của cử tri nơi công tác, nơi cư trú đối với những người ứng cử, trong đó, nêu rõ những trường hợp cần xem xét do có vụ việc cử tri nêu và danh sách người được dự kiến giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội.
Trường hợp người ứng cử không đạt sự tín nhiệm của trên 50% tổng số cử tri tham dự tại hội nghị cử tri nơi cư trú thì không đưa vào danh sách giới thiệu tại hội nghị hiệp thương lần thứ ba, trừ trường hợp đặc biệt cần báo cáo rõ để hội nghị hiệp thương xem xét, quyết định.
Trường hợp đặc biệt là những người có đủ điều kiện, tiêu chuẩn dự kiến giới thiệu ứng cử ĐBQH, đại biểu HĐND nhưng do điều kiện công tác đặc thù ít tiếp xúc với cử tri và nhân dân nơi cư trú nên không đạt được trên 50% tổng số phiếu tín nhiệm của cử tri tham dự hội nghị.
Hội nghị tiến hành thảo luận, lựa chọn, lập danh sách những người đủ tiêu chuẩn ứng cử đại biểu Quốc hội. Trường hợp không thỏa thuận được thì hội nghị quyết định biểu quyết bằng hình thức giơ tay hoặc bỏ phiếu kín (hình thức biểu quyết do hội nghị quyết định). Hội nghị cử Tổ kiểm phiếu từ 05 đến 15 người. Nếu quyết định biểu quyết bằng hình thức bỏ phiếu kín thì phiếu biểu quyết phải đóng dấu của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tổ chức hội nghị hiệp thương. Chỉ các đại biểu thuộc thành phần hội nghị hiệp thương có mặt tại hội nghị mới được quyền biểu quyết.
Hội nghị thông qua biên bản và danh sách những người đủ tiêu chuẩn ứng cử đại biểu Quốc hội (theo Mẫu số 01/BCĐBQH-MT và Mẫu số 05/BCĐBQH-MT ban hành kèm theo Nghị quyết liên tịch số 102):
Chậm nhất là ngày 22 tháng 02 năm 2026: Ban Thường trực Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam gửi đến Hội đồng Bầu cử quốc gia biên bản hiệp thương lần thứ ba và danh sách những người đủ tiêu chuẩn ứng cử được Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương MTTQ Việt Nam giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội.
Chậm nhất là ngày 22 tháng 02 năm 2026: Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh gửi đến Ủy ban bầu cử ở tỉnh biên bản hội nghị hiệp thương lần thứ ba và danh sách những người đủ tiêu chuẩn ứng cử được Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh giới thiệu ứng cử đại biểu Quốc hội tại địa phương.
