Mường Ảng (Điện Biên): Giải “bài toán” hiệu lực hiệu quả chính quyền 2 cấp?

Trao đổi với phóng viên Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Tô Trọng Thiện, Bí thư Đảng ủy xã Mường Ảng, tỉnh Điện Biên cho biết: Từ cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng dịch vụ công trực tuyến đến tinh gọn bộ máy và nâng cao trách nhiệm công vụ, chính quyền cơ sở đang nỗ lực để phục vụ người dân và doanh nghiệp tốt hơn. Tuy nhiên, song hành với những kết quả tích cực, nhiều thách thức về nhân lực, cơ sở vật chất và yêu cầu chuyên môn sâu vẫn đặt ra bài toán không nhỏ cho bộ máy mới.

Khi cải cách hành chính không còn là khẩu hiệu

Tại xã Mường Ảng, cải cách hành chính không còn là khẩu hiệu. Ông Thiện minh chứng, trong thời gian qua, việc giải quyết thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công đã có nhiều chuyển biến tích cực. Quy trình giải quyết hồ sơ được công khai, minh bạch, giám sát thường xuyên để bảo đảm không còn tình trạng tồn đọng hay chậm trễ.

“Chúng tôi gắn cải cách thủ tục hành chính với quá trình chuyển đổi số, theo hướng người dân và doanh nghiệp chỉ cần cung cấp thông tin một lần, hạn chế tối đa việc đi lại nhiều lần,” ông Thiện nhấn mạnh. Điều này giúp nâng cao mức độ hài lòng, đồng thời tiết kiệm chi phí xã hội.

Thực tế tại địa phương cho thấy, các dịch vụ công trực tuyến đang ngày càng phổ biến. Người dân có thể nộp hồ sơ và nhận kết quả ngay tại nhà, nhờ đó giảm tải áp lực cho bộ máy cơ sở. Cán bộ xã còn trực tiếp hỗ trợ tại Trung tâm hành chính công để giúp đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận dịch vụ.

"Tuy nhiên, hạ tầng mạng còn yếu, thói quen sử dụng dịch vụ số chưa phổ biến. Để khắc phục, chính quyền xã đang tăng cường truyền thông, tập huấn kỹ năng cho người dân, đồng thời kiến nghị tỉnh đầu tư mạnh hơn vào công nghệ thông tin”, ông Thiện chia sẻ.

“Nút thắt” vận hành chính quyền hai cấp

Từ ngày 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức được áp dụng. Với xã Mường Ảng, đây vừa là cơ hội, vừa là phép thử. Thuận lợi lớn nhất, theo ông Thiện, là việc tận dụng trụ sở, cơ sở vật chất của HĐND – UBND huyện cũ. “Hội trường, phòng họp, hệ thống mạng Internet đều cơ bản đáp ứng yêu cầu, giúp triển khai chính quyền số và một cửa điện tử thông suốt,” ông Thiện nói.

Bên cạnh đó, quyền hạn và trách nhiệm của cấp xã được xác định rõ ràng hơn, tạo điều kiện giải quyết công việc nhanh chóng, thuận tiện cho người dân. Nhưng khó khăn cũng hiện hữu. Khối lượng công việc tăng lên đáng kể sau sáp nhập, trong khi đội ngũ cán bộ xã cũ còn lúng túng với nhiều nhiệm vụ mới. Các lĩnh vực đòi hỏi chuyên môn sâu như đất đai, khoa học – công nghệ, y tế, chuyển đổi số lại thiếu nhân lực chuyên trách. Cán bộ phần lớn được đào tạo một chuyên ngành, nay phải kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực, dẫn tới sự hạn chế trong tham mưu và thực thi.

Đáng chú ý, nhiều văn bản hướng dẫn chuyên môn từ cấp trên ban hành chậm, khiến chính quyền cơ sở lúng túng trong tổ chức thực hiện, nhất là khi phát sinh vấn đề mới. Điều này không chỉ ảnh hưởng tiến độ mà còn tác động đến chất lượng giải quyết công việc, từ quản lý đất đai đến triển khai chuyển đổi số.

Đặc biệt, một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là nguồn lực con người. Đội ngũ cán bộ, công chức xã vừa thiếu, vừa phải kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ, dẫn đến áp lực ngày càng lớn. Trong khi đó, kinh phí dành cho cải cách hành chính và đào tạo còn hạn chế.

Để giải “bài toán” này, xã Mường Ảng đang triển khai một loạt giải pháp: Rà soát và phân công công việc hợp lý, đúng sở trường để phát huy năng lực từng cán bộ. Đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên, tạo điều kiện học tập nâng cao nghiệp vụ. Ứng dụng công nghệ thông tin trong xử lý công việc, đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến để giảm tải khối lượng thủ công. Đổi mới cơ chế đánh giá, khen thưởng và kỷ luật, gắn kết quả công việc với trách nhiệm của cán bộ. Đề xuất bổ sung nhân lực chất lượng cao, đặc biệt ở các lĩnh vực chuyên sâu. Đáng chú ý, xã còn gắn cải cách hành chính với việc xây dựng văn hóa công vụ, hướng tới mô hình chính quyền thân thiện, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo hiệu quả.

Bên cạnh đó, từ thực tiễn triển khai, ông Thiện đưa ra một số kiến nghị tỉnh và Trung ương. Cụ thể, thứ nhất, cần bổ sung biên chế hoặc có cơ chế hợp đồng linh hoạt để lấp khoảng trống nhân lực. Thứ hai, tăng cường nguồn kinh phí và cơ sở vật chất, đặc biệt cho các nhiệm vụ khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Một đề xuất đáng chú ý là ưu tiên phát triển kinh tế gắn với nông nghiệp công nghệ cao. Xã mong muốn thu hút doanh nghiệp, nhà đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp hữu cơ, chế biến nông sản và xây dựng chuỗi giá trị. Đồng thời, tỉnh cần quan tâm đến tái cơ cấu ngành nông nghiệp, nhất là tái canh cây cà phê – loại cây chủ lực của địa phương. Đây được coi là động lực quan trọng để xã đạt mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ nhiệm kỳ 2025 – 2030.

Sự chuyển mình của chính quyền cơ sở không chỉ gói gọn trong cải cách hành chính. Đằng sau đó là một tác động lan tỏa tới môi trường đầu tư, kinh doanh. Khi thủ tục hành chính nhanh gọn, minh bạch, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm chi phí và thời gian, từ đó mạnh dạn đầu tư hơn.

Ở chiều ngược lại, những khó khăn về nhân lực, cơ chế tài chính, cũng như sự chậm trễ trong ban hành hướng dẫn từ cấp trên, nếu không được tháo gỡ, có thể trở thành điểm nghẽn cho tăng trưởng địa phương. Bài toán của Mường Ảng cũng là thách thức chung mà nhiều địa phương đang vận hành chính quyền hai cấp gặp phải.

Sau gần 3 tháng triển khai, có thể thấy mô hình chính quyền hai cấp tại Mường Ảng đã tạo ra bước đột phá trong cải cách hành chính và chuyển đổi số, nâng cao mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp. Nhưng đi cùng với đó là những thách thức không nhỏ, đặc biệt về nhân lực và cơ sở vật chất. Nếu các kiến nghị từ cơ sở được lắng nghe và giải quyết kịp thời, Mường Ảng không chỉ củng cố được bộ máy hành chính hiện đại, mà còn tạo nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho tinh thần: lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo hoạt động của chính quyền.