Gửi bình luận
Việc Mỹ tăng vai trò Nhà nước tại tập đoàn Intel cho thấy Nhà Trắng sẵn sàng can thiệp trực tiếp vào các ngành công nghiệp chiến lược để bảo vệ lợi ích quốc gia.
Theo các nguồn tin, ý tưởng chính phủ Mỹ muốn tham gia sở hữu Intel bắt nguồn từ cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Trump và ông Lip-Bu Tan, Tổng Giám đốc (CEO) Intel tại Nhà Trắng trong tuần này. Một trong những phương án được thảo luận là sử dụng ngân sách liên bang để mua lại một phần cổ phần của tập đoàn này, nhằm vực dậy hoạt động sản xuất chip chiến lược tại Ohio – nơi Intel từng cam kết xây dựng nhà máy lớn nhất thế giới nhưng đã nhiều lần trì hoãn.
Dự án sản xuất chip của Intel tại Licking County, bang Ohio, từng được kỳ vọng trở thành trung tâm sản xuất bán dẫn hàng đầu thế giới, là biểu tượng của kế hoạch hồi sinh ngành công nghệ Mỹ sau nhiều năm bị tụt lại phía sau so với các đối thủ châu Á như TSMC (Đài Loan) hay Samsung (Hàn Quốc). Tuy nhiên, những khó khăn tài chính kéo dài khiến dự án liên tục bị chậm tiến độ. Gần đây, Intel còn thông báo sẽ tiếp tục trì hoãn xây dựng đến những năm 2030.
Sự trì hoãn này được xem là đòn giáng mạnh vào chiến lược tự chủ chip bán dẫn của nước Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị với Trung Quốc đang ngày càng gay gắt.
Intel, dù tiên phong trong ngành, đã mất vị thế công nghệ và thị phần trong thập kỷ qua. Kể từ khi ông Lip-Bu Tan tiếp quản vị trí CEO vào tháng 3/2025, ông đã tập trung vào tái cấu trúc tài chính và cắt giảm chi phí, nhưng vẫn chưa thể xoay chuyển cục diện.
Thông tin về khả năng chính phủ mua cổ phần đã khiến cổ phiếu Intel tăng vọt tới 8,9% trong phiên giao dịch ngày 14/8, chốt ở mức 23,86 USD/cp – mức tăng 7,4% trong ngày. Sau phiên, giá cổ phiếu tiếp tục tăng thêm 4% trong giao dịch ngoài giờ, nâng vốn hóa thị trường của công ty lên hơn 104 tỷ USD.
Phản hồi trước các thông tin trên, người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai tuyên bố: “Mọi thảo luận về các thỏa thuận giả định đều là suy đoán cho đến khi được chính thức công bố.” Phía Intel từ chối bình luận, song trong một tuyên bố, công ty cho biết: “Chúng tôi cam kết mạnh mẽ trong việc hỗ trợ nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm củng cố vị thế dẫn đầu về công nghệ và sản xuất của Mỹ.”
Đây không phải lần đầu tiên chính quyền Donald Trump can thiệp trực tiếp vào doanh nghiệp tư nhân trong các lĩnh vực chiến lược. Trước đó, Nhà Trắng đã giành quyền nhận 15% doanh thu từ một số hoạt động xuất khẩu chất bán dẫn sang Trung Quốc, cũng như nắm “cổ phần vàng” tại United States Steel như một phần trong thỏa thuận bán công ty này cho đối tác Nhật Bản.
Hồi tháng trước, Bộ Quốc phòng Mỹ cũng công bố kế hoạch mua 400 triệu USD cổ phần ưu đãi tại MP Materials – công ty khai thác đất hiếm của Mỹ, qua đó trở thành cổ đông lớn nhất.
Động thái chưa từng có tiền lệ này đã gây chấn động giới đầu tư và được xem là thay đổi căn bản mối quan hệ giữa chính phủ và khu vực tư nhân tại Mỹ.
Nhiều nguồn tin cho biết Nhà Trắng có thể áp dụng “mô hình MP Materials” cho Intel – bao gồm kết hợp đầu tư cổ phần, đảm bảo đơn hàng, cho vay ưu đãi và hợp tác công – tư. Ý tưởng là tạo ra sự bảo đảm từ phía chính phủ để thu hút vốn đầu tư tư nhân, đồng thời sử dụng uy tín tín dụng quốc gia như một "lá chắn" cho đồng tiền của người đóng thuế.
Việc quốc hữu hóa một phần Intel được xem là bước đi quyết liệt nhằm xây dựng “nhà vô địch quốc gia” trong lĩnh vực bán dẫn – một ngành then chốt đối với an ninh quốc gia và năng lực cạnh tranh toàn cầu.
Năm 2022, Quốc hội Mỹ từng thông qua Đạo luật CHIPS và Khoa học để rót vốn đầu tư hàng chục tỷ USD cho ngành bán dẫn, nhưng chương trình này hiện cũng đang gặp trở ngại dưới nhiệm kỳ mới của ông Trump.
Chính quyền Trump từng đề xuất để TSMC – tập đoàn sản xuất chip lớn nhất thế giới – điều hành một phần nhà máy của Intel theo mô hình liên doanh, nhưng CEO TSMC C.C. Wei đã từ chối, khẳng định công ty sẽ tập trung vào hoạt động riêng.
Theo các chuyên gia, thương vụ Intel còn mang màu sắc chính trị đậm nét. Ohio – nơi đặt đại bản doanh nhà máy Intel – là bang chiến lược mà ông Trump đã thắng trong hai kỳ bầu cử Tổng thống. Đảng Cộng hòa cũng giành lại ghế Thượng viện tại đây năm 2024, trong khi Phó Tổng thống JD Vance từng là Thượng nghị sĩ đại diện bang.
Với cuộc bầu cử tổng thống 2028 đang đến gần, và cựu Thượng nghị sĩ Dân chủ Sherrod Brown đang tìm cách tái đắc cử, Ohio một lần nữa trở thành “chiến địa” quyết định. Bất kỳ động thái hỗ trợ việc làm và đầu tư nào tại bang này đều có thể mang lại lợi thế chính trị đáng kể cho ông Trump.
