Gửi bình luận
Nam Cầu Kiền đang dần trở thành một điểm đến của đổi mới sáng tạo, của cộng đồng doanh nghiệp có trách nhiệm, và của những giá trị phát triển bền vững.
Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền (Hải Phòng) là mô hình khu công nghiệp sinh thái tiên phong tại Việt Nam, không chỉ đi đầu trong việc áp dụng các tiêu chuẩn sinh thái quốc tế do UNIDO, GIZ và Ngân hàng Thế giới (WB) khuyến nghị, mà còn kiến tạo một triết lý phát triển riêng biệt.
Khác biệt với những khu công nghiệp sinh thái truyền thống trên thế giới vốn thường thiên về kỹ thuật và tài chính, Nam Cầu Kiền phát triển theo hướng hòa quyện giữa kinh tế tuần hoàn, giá trị nhân văn, và di sản văn hóa Việt Nam. Đây là mô hình đặc sắc và hiếm gặp trong bối cảnh công nghiệp hóa hiện nay.
Hệ thống tiêu chí sinh thái theo chuẩn quốc tế tại Nam Cầu Kiền
Dưới sự hướng dẫn của Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO), Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) và Bộ Kế hoạch & Đầu tư Việt Nam, Nam Cầu Kiền đã xây dựng một hệ thống tiêu chí sinh thái đầy đủ và nhất quán, hướng đến phát triển bền vững toàn diện.
Nam Cầu Kiền áp dụng các giải pháp tái sử dụng tài nguyên triệt để: nước thải sau xử lý được tái sử dụng để tưới cây và phục vụ sản xuất; chất thải rắn được chuyển hóa thành nguyên liệu đầu vào cho các doanh nghiệp khác, hình thành mô hình cộng sinh công nghiệp; năng lượng mặt trời và các nguồn năng lượng tái tạo được khai thác ngay trong nhà xưởng nhằm giảm phụ thuộc vào điện lưới và giảm phát thải.
KCN hình thành một hệ sinh thái khép kín, nơi doanh nghiệp A có thể chia sẻ chất thải hoặc phụ phẩm với doanh nghiệp B để sử dụng như nguyên liệu đầu vào – một ví dụ điển hình của cộng sinh công nghiệp. Ngoài ra, Nam Cầu Kiền đã hiện thực hóa mô hình “vườn ươm kinh tế tuần hoàn” bằng các giải pháp cụ thể như sản xuất phân compost từ bùn thải hoặc tận dụng tro bay trong sản xuất vật liệu xây dựng.
Nam Cầu Kiền sở hữu hệ thống hạ tầng hiện đại, bao gồm mạng lưới cây xanh đa tầng, phân tách hệ thống thoát nước mưa và nước thải, cùng các công trình đạt chuẩn xanh EDGE (chứng chỉ quốc tế do IFC – thuộc WB phát triển). Không gian công nghiệp được thiết kế như một quần thể sinh thái, với hồ điều hòa, công viên xanh và tuyến cây di sản tạo nên cảnh quan hài hòa, thân thiện với môi trường.
KCN đầu tư xây dựng Trung tâm giám sát môi trường thông minh, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số trong quản lý phát thải. Đồng thời, các doanh nghiệp được hướng dẫn tích hợp tiêu chuẩn ESG, ISO 14001 và khuyến khích báo cáo phát thải tự nguyện. Ngoài ra, các hoạt động giáo dục sinh thái và tương tác cộng đồng thường xuyên được tổ chức, giúp lan tỏa tinh thần bảo vệ môi trường đến người lao động và cư dân địa phương.
Khu công nghiệp sinh thái quốc tế điển hình
Trên thế giới, nhiều khu công nghiệp sinh thái đã đạt được những thành tựu đáng kể về kỹ thuật, công nghệ và quản lý môi trường. Tuy nhiên, phần lớn các mô hình này vẫn tập trung chủ yếu vào hiệu quả vận hành, mà chưa chú trọng đúng mức đến yếu tố văn hóa, bản sắc địa phương và sự gắn kết cộng đồng.
Kalundborg (Đan Mạch) được biết đến là mô hình cộng sinh công nghiệp đầu tiên trên thế giới, nơi các nhà máy liên kết với nhau thông qua trao đổi năng lượng, nước và nguyên vật liệu. Đây là mô hình tiên phong về kỹ thuật trong việc tạo ra giá trị gia tăng từ chất thải của doanh nghiệp này trở thành đầu vào của doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, điểm hạn chế là mô hình này chủ yếu dựa vào giải pháp kỹ thuật và hiệu quả kinh tế, trong khi chưa tích hợp các yếu tố văn hóa – xã hội hoặc chiến lược phát triển cộng đồng.
Kitakyushu (Nhật Bản) là hình mẫu nổi bật về khu công nghiệp sinh thái có năng lực kỹ thuật và quản lý môi trường vượt trội. Với các công nghệ xử lý chất thải tiên tiến và hệ thống giám sát môi trường chặt chẽ, Kitakyushu đã đạt được mức độ kiểm soát ô nhiễm cao và đóng góp tích cực cho chương trình tái tạo đô thị xanh của Nhật Bản. Tuy nhiên, mô hình này chủ yếu tập trung vào các giải pháp kỹ thuật – công nghệ và hiệu quả vận hành, trong khi chưa tích hợp sâu các yếu tố văn hóa, con người hay sự tham gia của cộng đồng vào triết lý phát triển tổng thể. Chính cách tiếp cận thiên về chuyên môn kỹ thuật như vậy khiến mô hình này thiếu chiều sâu nhân văn và bản sắc địa phương.
Changi (Singapore) là một ví dụ điển hình cho mô hình logistics xanh tích hợp, nơi các yếu tố cảng biển, sân bay và hệ thống công nghệ thông tin (ICT) được kết nối hiệu quả nhằm giảm phát thải và tối ưu chuỗi cung ứng. Mô hình này thể hiện rõ nét xu hướng hiện đại, linh hoạt và toàn cầu hóa. Dù vậy, điểm yếu của Changi là không thể hiện rõ bản sắc địa phương, thiếu sự gắn kết giữa mô hình công nghiệp và không gian văn hóa – xã hội của cư dân bản địa.
Những điểm khác biệt nổi bật so với các KCN sinh thái quốc tế
So với các khu công nghiệp sinh thái điển hình trên thế giới, Nam Cầu Kiền thể hiện nhiều điểm khác biệt mang tính đột phá:
Triết lý phát triển: Nam Cầu Kiền không chỉ đề cao hiệu quả kỹ thuật mà còn lồng ghép sâu sắc giá trị văn hóa và con người Việt vào trong mô hình kinh tế tuần hoàn – điều rất hiếm thấy ở các mô hình công nghiệp quốc tế.
Chủ đầu tư: Mô hình được phát triển bởi một doanh nghiệp tư nhân Việt Nam – Tập đoàn Shinec – với tinh thần tiên phong, trong khi nhiều mô hình quốc tế do nhà nước hoặc các liên doanh lớn dẫn dắt.
Sản phẩm xanh đặc trưng: KCN có hệ thống xử lý và chế biến chất thải hữu cơ thành phân bón, vật liệu xây dựng, hoặc đưa tro bay vào quy trình tái chế, vượt ra ngoài các mô hình chỉ tập trung vào xử lý nước hoặc năng lượng như thông thường.
Mô hình mở – lan tỏa: Khác với nhiều KCN sinh thái quốc tế mang tính khép kín, Nam Cầu Kiền được thiết kế như một hệ sinh thái mở – nơi các mô hình, công nghệ và kinh nghiệm có thể huấn luyện, chuyển giao và nhân rộng.
Văn hóa doanh nghiệp: Mỗi doanh nghiệp trong Nam Cầu Kiền được coi là một “công dân sinh thái”, với cam kết đạo đức rõ ràng về môi trường và cộng đồng – điều chưa phổ biến tại nhiều KCN quốc tế.
Giá trị thương hiệu: Nam Cầu Kiền đang trở thành biểu tượng cho việc “Người Việt làm được mô hình sinh thái đẳng cấp thế giới” – một giá trị tinh thần mạnh mẽ, tạo dựng niềm tin và tự hào trong cộng đồng doanh nghiệp nội địa.
Với những nỗ lực và kết quả nổi bật, Nam Cầu Kiền đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng UNIDO lựa chọn là mô hình điểm đầu tiên của Việt Nam về khu công nghiệp sinh thái. Đây là minh chứng rõ nét cho vai trò tiên phong và tầm ảnh hưởng của mô hình.
Nam Cầu Kiền là một trong những khu công nghiệp tiên phong áp dụng mô hình chuyển đổi KCN sinh thái theo hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam, UNIDO và GIZ. Trong quá trình phát triển, khu công nghiệp này đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chí sinh thái do các tổ chức quốc tế khuyến nghị, trở thành một ví dụ thực tiễn tiêu biểu cho khả năng chuyển đổi sang mô hình công nghiệp bền vững tại Việt Nam.
Đồng thời, Nam Cầu Kiền cũng tiên phong trong việc áp dụng các tiêu chuẩn toàn cầu như IPIECA, ESG và các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc. Những tiêu chuẩn này giúp khu công nghiệp không ngừng cải thiện, tiến tới phát triển toàn diện và hội nhập sâu rộng với các xu thế toàn cầu.
Với những nền tảng vững chắc đã xây dựng, Nam Cầu Kiền đang hướng đến tầm nhìn trở thành: “Khu công nghiệp sinh thái kiểu mẫu của Việt Nam – nơi văn hóa và kinh tế tuần hoàn hòa quyện trong một hệ sinh thái phát triển bền vững.”
Tầm nhìn này được xây dựng dựa trên ba trục thương hiệu cốt lõi:
Sinh thái thực chất: Mô hình không chỉ mang lại màu xanh hình thức, mà thực sự tuần hoàn, tương hỗ và có dữ liệu minh bạch trong từng hoạt động sản xuất và quản trị.
Sinh thái văn hóa: Không gian và con người tại Nam Cầu Kiền thấm đẫm bản sắc Việt, gắn liền với truyền thống, di sản và chiều sâu văn hóa địa phương.
Sinh thái cộng đồng: Mỗi doanh nghiệp và mỗi cá nhân tại đây cùng phát triển trong một cộng đồng hài hòa, gắn kết và cùng hướng đến mục tiêu chung: phát triển bền vững và bao trùm.
Nam Cầu Kiền không chỉ là một khu công nghiệp sinh thái tiên phong tại Việt Nam, mà còn là biểu tượng cho một hướng đi mới – nơi phát triển kinh tế không tách rời môi trường, văn hóa và con người. Với cách tiếp cận toàn diện, hài hòa giữa các giá trị kỹ thuật, đạo đức và bản sắc dân tộc, Nam Cầu Kiền đang mở ra một chuẩn mực mới cho mô hình khu công nghiệp của tương lai: thực chất – bền vững – có chiều sâu văn hóa.
Từ một vùng đất công nghiệp thuần túy, Nam Cầu Kiền đang dần trở thành một điểm đến của đổi mới sáng tạo, của cộng đồng doanh nghiệp có trách nhiệm, và của những giá trị phát triển bền vững được nuôi dưỡng qua từng hành động cụ thể. Hành trình của Nam Cầu Kiền không chỉ là hành trình của một khu công nghiệp, mà là câu chuyện của Việt Nam trong kỷ nguyên mới – nơi mà “xanh” không chỉ là màu sắc, mà là tầm nhìn và cam kết lâu dài.
