Nâng "chất" tăng trưởng kinh tế

Theo báo cáo đánh giá mới của Chính phủ gửi đến Quốc hội, tăng trưởng kinh tế dựa nhiều hơn vào gia tăng năng suất lao động, đây là điểm nổi bật nhất của thay đổi cách thức hay chất lượng tăng trưởng trong giai đoạn này.

Báo cáo nêu, năng suất lao động giai đoạn 2016 - 2020 ước tính tăng 26,2%. Trong đó, năng suất lao động nội ngành tăng 16,6%; năng suất do chuyển dịch cơ cấu ngành tăng 9,4% và năng suất do chuyển dịch lao động tăng 0,2% .

Bên cạnh đó, năng suất lao động của Việt Nam giai đoạn 2011 - 2019 tiếp tục cải thiện đáng kể theo hướng tăng đều qua các năm, là quốc gia có tốc độ tăng năng suất lao động cao trong ASEAN.

Cu thể, năm 2019, năng suất lao động Việt Nam theo giá hiện hành đạt 110,5 triệu đồng/lao động (tương đương 4.792 USD/lao động), theo giá so sánh (2010) tăng 6,28%, giúp duy trì mức tăng năng suất lao động toàn xã hội bình quân giai đoạn 2016 - 2019 đạt 5,8%/năm, cao hơn so với mức tăng bình quân 4,3%/năm của giai đoạn 2011 - 2015, đạt mục tiêu đặt ra tại Nghị quyết số 27/NQ-CP ngày 21/ 02/ 2017 của Chính phủ (tăng trên 5,5%).

Theo giá so sánh, bình quân năm trong giai đoạn 2016-2019, năng suất lao động toàn nền kinh tế tăng 6,01%, cao hơn tốc độ tăng 4,27% của giai đoạn 2011-2015.

Trong đó một số ngành có tốc độ tăng NSLĐ cao như: Nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 7,92%; bán buôn và bán lẻ tăng 6,45%; thông tin truyền thông tăng 7,64%. 

Nếu tính trong giai đoạn 2011-2019 tốc độ tăng năng suất lao động của Việt Nam cao hơn các nước ASEAN-6. Tính theo sức mua tương đương (PPP 2011), năng suất lao động của Việt Nam giai đoạn 2011-2019 tăng bình quân 4,87%/năm, cao hơn mức tăng bình quân của Singapore (1,37%/năm); Malaysia (2,04%/năm); Thái Lan (3,17%/năm); Indonesia (3,59%/năm); Philippines (4,33%/năm); Brunei (giảm 0,32%/năm). Nhờ đó, Việt Nam đã thu hẹp được khoảng cách tương đối với các nước ASEAN có trình độ phát triển cao hơn.

Tuy nhiên, theo PPP 2011, năng suất lao động của Việt Nam năm 2019 chỉ bằng 7,6% mức năng suất của Singapre; 19,5% của Malyasia; 37,9% của Thái Lan; 45,6% của Indonesia; 56,9% của Philippines và 68,9% của Brunei. Điều này cho thấy nền kinh tế Việt Nam sẽ phải đối mặt với thách thức rất lớn trong thời gian tới để có thể bắt kịp mức năng suất lao động của các nước ASEAN-6.

Theo Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng: "Nguyên nhân chủ yếu khiến năng suất lao động của Việt Nam trong giai đoạn 2011 - 2019 vẫn còn thấp là do quy mô nền kinh tế Việt Nam nhỏ, quá trình chuyển dịch kinh tế còn chậm. Ngoài ra, quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực, nhưng còn chậm; máy móc, thiết bị và quy trình công nghệ còn lạc hậu; chất lượng nguồn nhân lực hạn chế; khu vực doanh nghiệp chưa thực sự là động lực quyết định tăng trưởng năng suất lao động".

Bên cạnh đó, quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước còn chưa được như mong muốn, việc phân bổ nguồn lực của các doanh nghiệp nhà nước còn hạn chế.