Ngành hàng không thời gian tới: Phi công không cần… bay

QUÂN BẢO• 02/04/2022 05:05

Theo Hiệp Hội Công Nghiệp Hàng Không (AIA), trong tương lai sẽ không còn cảnh phi công ngồi trong buồng lái. Thay vào đó, họ có thể “lái” nhiều máy bay cùng lúc mà không cần rời khỏi mặt đất.

>>Amazon được cấp phép giao hàng bằng máy bay không người lái

Giới quan sát dự đoán hàng không sẽ trải qua một cuộc chuyển đổi lớn. Trong một hoặc hai thập kỷ tới, máy bay không người lái sẽ trở nên phổ biến hơn, đảm nhận những công việc khó khăn thay con người và vận chuyển hàng hóa giữa các trung tâm hậu cần. Thậm chí nếu công chúng chấp nhận, máy bay không người lái còn có thể chở người.

Theo một nghiên cứu từ AIA và Avascent, thị trường máy bay không người lái dự kiến tăng 25% mỗi năm, đạt khoảng 325 tỷ USD từ nay đến 2040. Con số này bao gồm mọi phương tiện hàng không, từ máy bay cất và hạ cánh thẳng (VTOL) cho đến những động cơ phản lực cánh quạt nhỏ và máy bay khu vực hay máy bay chở hàng và chở khách.

Hàng loạt startup cũng nhảy vào lĩnh vực này và huy động tổng cộng được 7 tỷ USD tính đến thời điểm này. Một trong những cái tên nổi bật là Wisk Aero (hậu thuẫn bởi Boeing), Xwing, Reliable Robotics và Kitty Hawk. Trong khi đó, những đơn vị sản xuất VTOL điện như Joby Aviation, Archer và Lilium dự định khởi động dịch vụ air taxi (máy bay cỡ nhỏ chở khách trên những chặng đường ngắn theo yêu cầu của khách rồi nhận tiền, tương tự taxi) với phi công con người. Tuy nhiên họ cũng dự định tích hợp các máy bay không người lái.

Dĩ nhiên, mặc dù gọi là máy bay không người lái, thế nhưng không có nghĩa là con người không liên quan chút gì đến vận hành bay. Điều thay đổi ở đây là cách con người tương tác với máy bay. Không còn ngồi trong buồng lái và lái, con người sẽ trở thành những người giám sát, quản lý máy bay. Một chuyên gia trong ngành cho biết máy bay không người lái có thể tạo thêm 100.000 công việc cho đến năm 2040, đa số liên quan đến kỹ sư, phần mềm, vận hành và logistics.

>>Startup máy bay không người lái hưởng lợi trong COVID-19

Trước đây, máy bay không người lái thường chỉ được dùng trong những khu vực “dơ bẩn và nguy hiểm”, chẳng hạn trong đám cháy, kiểm tra cơ sở hạ tầng, khảo sát mùa vụ hoặc cung cấp điểm phát wifi cho các vùng thiên tai.

Sau đó máy bay không người lái được áp dụng trong việc chuyển hàng hóa. Đây là một bước tiến lớn, vì một chiếc máy bay nhỏ có thể vận chuyển lên đến 1.500kg.

Trong tương lai, máy bay không người lái có thể dùng để chở người, trong dịch vụ air taxi. Theo AIA, việc này có thể thành hiện thực trong ít nhất một thập kỷ tới. Và một trong những yếu tố lớn nhất ảnh hưởng đến viễn cảnh này là “sự chấp nhận của công chúng”. Dù cho công nghệ sẵn sàng để phục vụ, nhưng không phải ai cũng cảm thấy thoải mái khi ngồi trên một chiếc máy bay không phi công.

Hiện nay, ngành hàng không cũng đã được tự động hóa rất nhiều. Khi thực hiện các nhiệm vụ bay thông thường, phi công thường quan sát và giữ trách nhiệm đưa ra các quyết định quan trọng. Theo thời gian, phi công sẽ dần chuyển từ buồng lái xuống mặt đất, điều khiển đồng thời nhiều máy bay cùng lúc. Dĩ nhiên, các nhà sản xuất phải chứng minh được hệ thống tự động của họ đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn hiện hành. Hay như theo chuyên gia hàng không Sergio Cecutta, đối tác của SMG Consulting, ngành hàng không đã sẵn sàng “tự bay”. Vấn đề giờ đây là quy định hơn là vấn đề về kỹ thuật.