Ngày 8/6 sẽ có kết quả thanh tra việc xuất khẩu gạo

Trả lời báo chí tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 5/2020 và chiều ngày 2/6, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, an ninh lương thực luôn là vấn đề quan trọng của các quốc gia.

Việc điều hành gạo Bộ Công Thương thực hiện trong chức năng của mình một cách thường xuyên, tránh gây ảnh hưởng tới cung-cầu.

Theo đánh giá số liệu thống kê của tổng cục hải quan, 2 tháng đầu năm 2020, gần 1 triệu tấn gạo đã được xuất khẩu tăng 31,7% so với cùng kỳ năm 2019. Trong khi đó, các quốc gia đã tăng dự trữ chiến lược khiến giá gạo thế giới liên tục tăng cao, giá gạo trong nước cũng tăng cao.

Bộ Công Thương đánh giá nguy cơ thiếu hụt có thể xảy ra do tích trữ gạo tăng cao do dịch, cùng với việc mua gạo dự trữ quốc gia còn nhiều vấn đề. Vì vậy Bộ Công Thương đề xuất tạm dừng xuất khẩu gạo.

Tuy nhiên, sau khi tham vấn các bên, Bộ Công Thương đã điều chỉnh đề xuất. Chính phủ sau đó đã cho xuất khẩu gạo bình thường.

"Đến giờ phút này chúng ta vẫn phải quan tâm an toàn và an ninh lương thực", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh. Đồng thời cho biết, Bộ Công Thương đã đôn đốc các địa phương theo sát, nắm bắt việc dự trữ gạo lưu thông 5% với các thương nhân. Thương nhân xuất khẩu gạo phải ký kết cam kết đảm bảo cung cấp với ít nhất một hệ thống siêu thị. Đồng thời có phương án xử lý các thương nhân không đảm bảo dự trữ lưu thông.

“Trong quá trình điều hành gạo cũng luôn bám sát các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan nhằm triển khai các nhiệm vụ được giao đặc biệt với mặt hàng chiến lược là gạo”, Thứ trưởng Bộ Công Thương khẳng định.

Về vấn đề trách nhiệm các cá nhân (nếu có) liên quan đề xuất chính sách điều hành gạo, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, Chính phủ đã thành lập đoàn của Thanh tra Chính phủ để xem xét vấn đề xuất khẩu gạo. Theo quy định, Đoàn sẽ làm việc trong 35 ngày, tới ngày 8/6 đoàn mới kết thúc quá trình làm việc và sẽ công bố rộng rãi.

Đồng quan điểm rằng trong khi đại dịch COVID-19 thì an ninh lương thực là vấn đề cần được quan tâm, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, đề xuất của Bộ Công Thương ban đầu là do bối cảnh đặc biệt của giãn cách xã hội. Tuy nhiên, sau khi đánh giá lại trữ lượng và nghe các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Thủ tướng đã bỏ quota xuất khẩu gạo, đây là quyết định đúng đắn. 

Bởi theo Người phát ngôn VPCP, dù thời tiết khắc nghiệt nhưng sản xuất gạo vẫn đạt nhiều kết quả tích cực, chúng ta cấy sớm hơn và thu hoạch sớm hơn do đó rất được mùa vụ Đông Xuân và vụ Hè Thu tới. Bộ trưởng cho biết, trữ lượng sản xuất năm 2020 là 43,5 triệu tấn thóc, 29,96 triệu tấn thóc, dư hơn 13 triệu tấn thóc. 7 triệu tấn gạo, như vậy có thể cao hơn 400-500.000 tấn gạo so với năm 2019.

Việc thanh tra xuất khẩu gạo sẽ được đoàn thanh tra báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ nếu phát hiện dấu hiệu trục lợi.

Trên thực tế, thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy, chỉ 15 ngày sau khi xuất khẩu gạo được phép trở lại trạng thái bình thường theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ (từ 1/5), khối lượng gạo xuất khẩu đã đạt 525.842 tấn, trị giá 276,479 triệu USD. Lũy kế xuất khẩu gạo từ ngày 1/1 đến 15/5 đạt 2,613 triệu tấn, tương ứng với kim ngạch 1,258 tỉ USD.

Bộ NNPTNT đánh giá, xuất khẩu gạo là điểm sáng trong 5 tháng đầu năm, gạo trở thành mặt hàng có giá trị tăng trưởng cao nhất trong các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu, đạt 1,4 tỉ USD, tăng 18,9%.

Tuy nhiên, điều đáng nói, trước khi có được kết quả trên, quá trình bị tạm dừng xuất khẩu gạo đã khiến doanh nghiệp và người nông dân chịu nhiều thiệt hại. Vì vậy, xử lý trách nhiệm cá nhân có liên quan (nếu có) là vấn đề được dư luận đặc biệt quan tâm.