Người dùng không muốn quay lại xe xăng sau khi trải nghiệm xe điện?

Theo báo cáo Mobility Consumer Insights năm 2025 của McKinsey & Company, 76% hộ gia đình tại Mỹ sở hữu xe điện cho biết họ sẽ tiếp tục mua xe điện trong lần tiếp theo, tăng đáng kể từ mức 56% của năm trước. Sự tăng trưởng này được giải thích nhờ vào cải thiện hạ tầng trạm sạc, sự xuất hiện của các mẫu xe điện bền bỉ, phạm vi di chuyển xa hơn sau mỗi lần sạc và mức giá phải chăng. Mức độ hài lòng của người dùng xe điện tại Mỹ cũng tăng từ 60% lên 73% chỉ trong một năm.

Ngay cả trong các hộ gia đình sử dụng song song xe xăng và xe điện, phần lớn cũng đang nghiêng về việc chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện. Có 59% trong số này cho biết, sẽ thay thế xe xăng hiện tại bằng xe điện, chỉ 14% định mua tiếp xe xăng và 24% chọn xe hybrid sạc điện (PHEV) làm giải pháp trung gian. Tuy nhiên, không phải tất cả người tiêu dùng đều sẵn sàng chuyển đổi. Trong nhóm chỉ sở hữu xe xăng, 35% khẳng định họ sẽ không bao giờ mua xe điện và chỉ 7% dự định mua xe điện trong lần tiếp theo. Ngược lại, 17% trong nhóm này tỏ ra hứng thú với PHEV một lựa chọn "cầu nối" giữa xe xăng và xe điện hoàn toàn.

Thị trường xe điện tại Mỹ hiện đang phản ánh rõ sự chia rẽ giữa các khu vực. Các bang tiên phong như California, New York và Washington đã đạt mức độ phổ cập xe điện tương đương nhiều quốc gia châu Âu. Trong khi đó, phần lớn khu vực nông thôn vẫn trung thành với xe xăng, một phần do thói quen lâu năm, phần khác vì hạ tầng trạm sạc chưa phát triển đồng đều. Nhân khẩu học cũng đóng vai trò quan trọng: hơn 50% người Mỹ dưới 45 tuổi cho biết xe kế tiếp của họ sẽ là xe điện. Ngược lại, các thế hệ lớn tuổi hơn như Gen X và Boomers lại ít quan tâm đến xu hướng này, đặc biệt là ở ngoài các thành phố lớn.

Mặc dù những con số nội địa về sự hài lòng và xu hướng quay lưng với xe xăng có vẻ đầy hứa hẹn, nhưng trên bình diện toàn cầu, Mỹ vẫn đang tụt hậu trong cuộc đua xe điện. Một cuộc khảo sát toàn cầu của McKinsey với 26.000 người tham gia, mỗi quốc gia lớn có 3.000 người tham gia, cho thấy chỉ 12% người tiêu dùng Mỹ có ý định mua EV cho lần mua tiếp theo, trong khi tại châu Âu là 23% và ở Trung Quốc lên đến 45%. Tệ hơn, 32% người Mỹ khẳng định sẽ không bao giờ cân nhắc mua xe điện, trong khi tại Trung Quốc tỷ lệ này chỉ là 3%.

Philipp Kampshoff, đối tác cấp cao tại McKinsey, cho rằng tâm lý đối với xe điện ở Mỹ không có nhiều thay đổi trong những năm gần đây, trong khi ở châu Âu và Trung Quốc, sự quan tâm và sẵn sàng chuyển đổi đang tăng rõ rệt. Ông nhận xét rằng xu hướng người Mỹ chuyển dần sang hybrid sạc điện hiện nay rất giống với bối cảnh Trung Quốc cách đây một thập kỷ, khi PHEV đóng vai trò là bước chuyển tiếp giữa xe xăng và xe điện hoàn toàn. Với nhiều người Mỹ sống ở những khu vực "sa mạc sạc điện" hoặc còn nhiều nghi ngại về công nghệ mới, PHEV có thể là giải pháp tạm thời phù hợp, dù không phải là lựa chọn lâu dài hoàn hảo.

Điều đáng chú ý trong báo cáo là một khi người tiêu dùng Mỹ đã trải nghiệm xe điện, phần lớn họ không muốn quay lại với xe xăng. Điều này phản ánh sự chuyển biến quan trọng trong nhận thức: xe điện không còn là lựa chọn thử nghiệm mang tính thời thượng, mà đã dần trở thành giải pháp ổn định, lâu dài và phù hợp với nhu cầu thực tế.

Xu hướng xe điện đang tăng tốc trên toàn cầu. Châu Âu đã lên kế hoạch cấm bán xe xăng mới từ năm 2035, trong khi Trung Quốc hiện đang là một trong những quốc gia dẫn đầu về tốc độ chuyển đổi sang xe điện, nhờ vào sự kết hợp giữa chính sách ưu đãi lâu dài, phát triển hạ tầng mạnh mẽ và sự cạnh tranh quyết liệt trong ngành sản xuất ô tô.

Tại Việt Nam, xe điện cũng đang bước vào giai đoạn tăng tốc. VinFast là cái tên nổi bật với các mẫu xe điện nội địa và tham vọng vươn ra toàn cầu. Ngoài ra, nhiều hãng quốc tế cũng đang đưa xe điện vào thị trường Việt Nam, từ châu Âu, Hàn Quốc đến Trung Quốc. Bài học từ Mỹ cho thấy rằng khi người dùng có cơ hội trải nghiệm xe điện một cách đầy đủ, từ sự thuận tiện, chi phí hợp lý đến hạ tầng hỗ trợ tốt, họ có xu hướng gắn bó lâu dài với lựa chọn này thay vì quay lại xe xăng. Đây là tín hiệu lạc quan cho tương lai điện khí hóa giao thông tại Việt Nam, nếu các điều kiện hỗ trợ được phát triển đồng bộ.