Nguồn lực cho doanh nghiệp nhỏ

Nghị quyết 198/2025/QH15 có 6 chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, gồm: Miễn thuế trong 3 năm đầu; Ưu đãi trong lựa chọn nhà thầu dự án mua sắm công; Cung cấp miễn phí phần mềm kế toán, dịch vụ tư vấn kế toán, thuế; Hỗ trợ tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh; Hỗ trợ thuê nhà, đất là tài sản công và Ưu đãi vay vốn với Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Trong dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành Nghị quyết 198, theo đánh giá của VCCI còn tồn tại một số điểm chưa phù hợp, dẫn đến nguy cơ bỏ sót một số nhóm chủ thể kinh doanh không được thụ hưởng chính sách.

Cụ thể, chính sách hỗ trợ miễn phí dịch vụ đào tạo về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự cho các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ và cá nhân kinh doanh thực hiện theo Nghị định 80/2021/NĐ-CP. Dẫu vậy, Nghị định này không nhắc đến hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.

Một điểm khác là chi phí đào tạo và đào tạo lại nhân lực của doanh nghiệp lớn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi. Dự thảo quy định khoản chi phí này được xác định theo quy định của Luật Lao động và văn bản hướng dẫn. Tuy nhiên, Luật Lao động hiện hành chỉ đề cập đến chi phí đào tạo trong mối quan hệ giữa doanh nghiệp với chính người lao động của mình.

Đây chỉ là lát cắt nhỏ phản ánh sự khác biệt giữa chính sách vĩ mô và thực tế vi mô khi triển khai. Dĩ nhiên, Nghị quyết vạch ra tầm nhìn chiến lược, vì vậy khâu thi hành đòi hỏi quá trình dài, cơ quan hành pháp tận tâm tận lực với chủ thể thụ hưởng.

Bên cạnh Nghị quyết 198/2025/QH15 - từ đại dịch COVID-19 đến nay từng có rất nhiều quyết sách được ban hành để doanh nghiệp tư nhân tiếp cận gói tín dụng lên đến hàng trăm nghìn tỷ đồng.
Dữ liệu tổng quát cho thấy: số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm gần 98% trong nền kinh tế nhưng tiếp cận chưa đến 20% tổng dư nợ tín dụng của hệ thống ngân hàng. Trong khi đó, dư nợ tín dụng của khu vực tư nhân đã chiếm tới 93%.

Nhiều nguyên nhân được doanh nghiệp, chuyên gia chỉ ra, nhưng tựu trung lại: Doanh nghiệp không đáp ứng được điều kiện khắt khe của ngân hàng; quy trình thẩm định khoản vay quá phức tạp và kéo dài; tồn tại khoảng cách giữa chính sách hỗ trợ từ Chính phủ và cách thức triển khai thực tế tại ngân hàng.

Một số hiệp hội đã gửi kiến nghị đến Ngân hàng Nhà nước và đưa ra đề xuất như: mở rộng đối tượng cho vay, ưu tiên tăng mức vay đối với các doanh nghiệp làm ăn có lãi, có uy tín, trả nợ đúng hạn; định giá tài sản của doanh nghiệp gần với giá thị trường thời điểm xét hồ sơ vay.

Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam hiến kế: trong trường hợp vay vốn đơn lẻ khó khăn, cần có sự liên kết chặt chẽ giữa Hiệp hội với các ngân hàng, qua đó, giúp kết nối và tạo dựng niềm tin, giúp nhóm doanh nghiệp này dễ tiếp cận nguồn vốn hơn.