Nguyên nhân nào khiến người Việt đối diện với nhiều vấn đề sức khoẻ

Trong khi thừa cân, béo phì đang trở thành vấn nạn của những quốc gia phát triển như Mỹ, Anh,… thì tỷ lệ này tại Việt Nam là thấp nhất thế giới, xếp trên Nhật Bản – quốc gia được xem là hình mẫu về lối sống lành mạnh (theo WHO). Tuy nhiên, một vấn đề đáng quan ngại đó là tỷ lệ suy dinh dưỡng, thấp còi vẫn còn ở mức cao và tỷ lệ béo phì có xu hướng gia tăng ở thành thị.

Các nghiên cứu khoa học đều cho thấy thói quen như ăn uống mất kiểm soát và lười vận động là những nguyên nhân chính khiến nhiều người bị thừa cân, béo phì. Đáng nói hơn, đây cũng là những tác nhân dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, thấp còi của người Việt và nhiều vấn đề về sức khỏe khác như ung thư, tiểu đường, tim mạch.

Lười vận động vì quỹ thời gian eo hẹp

Trong thời đại hiện nay, lý do thường xuyên được đưa ra để né tránh việc tập thể dục chính là sự bận rộn và quỹ thời gian eo hẹp. Nhưng ít ai biết rằng việc lười vận động là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của con người.  Theo Sổ tay phòng chống ung thư của Cơ quan nghiên cứu Ung thư quốc tế (IARC), trực thuộc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chỉ ra nó có thể là con đường ngắn nhất dẫn đến các căn bệnh nguy hiểm, đặc biệt là ung thư.

Năm 2014, một báo cáo tổng hợp lại 43 nghiên cứu trên 70.000 trường hợp ung thư đã chỉ ra: Những người dành nhiều thời gian ngồi làm việc có nguy cơ ung thư đại trực tràng lớn hơn 24% so với người bình thường. Những người ngồi nhiều để xem TV có nguy cơ tăng gấp rưỡi, do cộng thêm hiểm họa đến từ đồ ăn vặt và nước uống có hại cho sức khỏe.

Các nhà khoa học đánh giá mức độ nguy hiểm của tình trạng lười vận động là cực kì nghiêm trọng tương đương như nạn hút thuốc lá. Theo thống kê thì nếu thế giới giảm được 10% tỷ lệ của tình trạng này sẽ ngăn chặn được cái chết của hơn 500.000 người/năm.

Lối sống không lành mạnh như dành thời gian nhiều cho xem tivi, đọc báo, làm việc bằng máy vi tính, nói chuyện qua điện thoại, lái xe, ăn uống, ngồi lì trong văn phòng… đang ngày càng phổ biến trong đại bộ phận người Việt Nam. Hoạt động thể lực ngày ít đi kèm theo vô số hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe.

Theo một nghiên cứu khoa học về tập luyện thể dục thể thao mới được công bố gần đây của tạp chí Y khoa The Lancet (Anh), có khoảng 1/3 số người trưởng thành trên khắp thế giới mắc bệnh “lười vận động” và đặc biệt Việt Nam được xếp vào nhóm nước lười vận động nhất với chỉ 15,3% dân số tập thể dục nhiều hơn 30 phút mỗi ngày.

Thực tế cho thấy, mọi người quá chú trọng vào việc ăn kiêng nhưng không biết rằng chính lười vận động làm cho lượng calo dư thừa trong cơ thể không được đốt cháy và tích tụ khiến lượng mỡ tăng lên nhanh chóng. Chính bởi vậy mới dẫn đến hậu quả cân năng tăng không kiểm soát.

Ăn uống vô tổ chức cũng ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ

Nhiều thói quen ăn uống gây hại khủng khiếp cho cơ thể, nhưng nhiều người Việt vẫn đang làm hàng ngày mà không hề biết.

Trường Đại học Sydney, Australia, vừa công bố kết quả nghiên cứu cho thấy có 6 thói quen chính trong sinh hoạt làm tăng nguy cơ mắc bệnh mãn tính (béo phì, suy dinh dưỡng, tiểu đường, tim mạch,...) và tử vong. Nhóm nghiên cứu đã theo dõi lịch sinh hoạt và các chỉ số sức khỏe của 231.000 người Australia ở độ tuổi trên dưới 45 tuổi. Trong suốt 6 năm nghiên cứu, nhóm đã khảo sát định kỳ thói quen sinh hoạt của các đối tượng và lập bảng thống kê phân tích đối với những người đã qua đời.

Kết quả ghi nhận có ăn uống bừa bãi, không khoa học (lượng rau quả đưa vào cơ thể ít, ăn nhiều chất béo bão hòa và muối) và thiếu vận động là những thói quen quan trọng có mối liên quan trực tiếp đến bệnh tật và tử vong. Những thói quen còn lại bao gồm: hút thuốc, uống rượu, ngồi nhiều (ngồi quá 7 tiếng mỗi ngày) và ngủ không khoa học (ít hơn 7 tiếng hoặc nhiều hơn 9 tiếng mỗi ngày). Nhóm có các thói quen xấu này càng nhiều thì nguy cơ đoản thọ càng cao. Các cá nhân hội tụ đủ cả 6 thói quen xấu này có tuổi thọ chỉ bằng 1/5 người bình thường.

Đáng nói, tất cả những thói quen xấu nêu trên đều là những thói quen mà người Việt hay mắc phải.

Về thói quen ăn uống bất hợp lý của người Việt, tại Hội nghị công bố báo cáo tình trạng trẻ em toàn cầu năm 2019, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã nhấn mạnh: Hiện có tới 57% người Việt Nam ăn thiếu rau, thừa muối, thừa bia rượu… chưa kể là thiếu vi chất (vitamin, I ốt,…). Cũng trong hội nghị này, nhiều chuyên gia y tế cho rằng, bữa ăn của người Việt hiện này đang thiếu cân đối, thiếu vi chất dinh dưỡng. Điều này sẽ gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, trí tuệ, khả năng sinh sản và lao động của người lớn, cản trở sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của trẻ em. Việc thiếu vi chất dinh dưỡng còn là nguyên nhân dẫn tới suy dinh dưỡng thấp còi, chậm phát triển chiều cao khi trưởng thành.

Nhìn chung, để cải thiện những vấn đề về sức khỏe của người Việt Nam, bên cạnh việc thay đổi đồng thời những thói quen không lành mạnh thì cần có sự tập trung hơn hết vào việc nâng cao chất lượng dinh dưỡng trong bữa ăn của người Việt cũng như tăng cường các hoạt động vận động, thể dục, thể thao.