Nhập khẩu ô tô giảm nhịp, ngành linh kiện phục hồi mạnh mẽ

Hoạt động nhập khẩu ô tô nguyên chiếc trong tháng 10/2025 ghi nhận dấu hiệu chững lại. Theo số liệu từ Cục Hải quan Việt Nam, cả nước nhập 16.343 xe, giảm 5,5% (tương đương 952 xe) so với tháng 9. Tuy nhiên, kim ngạch nhập khẩu lại tăng từ 402 triệu USD lên 430,8 triệu USD, cho thấy sự chuyển dịch rõ rệt sang các dòng xe có giá trị cao hơn. Điều này phản ánh rằng nhu cầu thị trường chưa suy giảm, mà người tiêu dùng đang hướng tới những sản phẩm cao cấp, nhiều công nghệ và giá trị sử dụng lớn hơn thay vì tập trung vào số lượng.

Ba thị trường cung cấp chính vẫn là Indonesia, Thái Lan và Trung Quốc, chiếm khoảng 92% tổng lượng xe nhập khẩu. Trong tháng 10, Thái Lan lần đầu vươn lên dẫn đầu với 5.249 xe (tăng 22,7%), trong khi Indonesia giảm mạnh 30% còn 5.219 xe. Trung Quốc đạt 4.452 xe, tăng 9,2%. Sự thay đổi bất ngờ của Indonesia cho thấy nguồn cung từ các thị trường chủ lực hoàn toàn có thể biến động, qua đó đặt ra rủi ro khi thị trường Việt Nam phụ thuộc quá lớn vào vài quốc gia.

Phân khúc xe dưới 9 chỗ tiếp tục duy trì vị thế chủ lực với 11.482 xe, trị giá gần 230 triệu USD, chiếm hơn 70% tổng lượng xe nhập khẩu. Tuy vậy, phân khúc này cũng giảm 8,9% so với tháng trước. Indonesia vẫn là nguồn cung lớn nhất với 5.188 xe dù giảm hơn 30%, trong khi Thái Lan tăng gần 30% lên 4.483 xe cho thấy doanh nghiệp nhập khẩu đang điều chỉnh chiến lược cung ứng. Một số thị trường khác giảm mạnh như Nhật Bản gần 46% và Đức hơn 70%. Đáng chú ý, tháng 10 tiếp tục không phát sinh nhập khẩu xe trên 9 chỗ - xu hướng kéo dài từ đầu năm. Diễn biến này phản ánh nhu cầu thấp ở phân khúc xe khách và việc các doanh nghiệp trong nước đang ưu tiên mô hình lắp ráp thay vì nhập khẩu nguyên chiếc.

Ở nhóm xe vận tải, bức tranh lại có phần tích cực hơn. Lượng nhập đạt 2.427 xe, tăng 6,4% so với tháng trước, với kim ngạch 81,6 triệu USD, tăng 23,7%. Trung Quốc dẫn đầu với 1.656 xe (tăng 16,1%), còn Thái Lan đạt 750 xe, giảm nhẹ 7,6%. Nhóm “xe loại khác” ghi nhận 2.434 xe nhập khẩu, tăng nhẹ về lượng nhưng kim ngạch tăng mạnh 18,9% lên 119 triệu USD, trong đó xe xuất xứ Trung Quốc chiếm hơn 92%.

Tính chung 10 tháng năm 2025, Việt Nam nhập khẩu 171.364 ô tô nguyên chiếc, tăng 20% so với cùng kỳ. Trong đó, xe dưới 9 chỗ đạt 128.564 xe (tăng 9,5%), còn xe vận tải đạt 22.415 xe (tăng gần 80%). Tổng kim ngạch nhập khẩu ô tô nguyên chiếc đạt 3,85 tỷ USD, tăng 31% so với cùng kỳ năm trước. Những con số này cho thấy thị trường ô tô vẫn duy trì đà tăng trưởng đáng kể, bất chấp sự chững lại cục bộ trong tháng 10.

Đáng lưu ý hơn, thị trường linh kiện - phụ tùng ô tô lại có diễn biến sôi động và tích cực. Theo Cục Hải quan, kim ngạch nhập khẩu linh kiện - phụ tùng trong tháng 10 đạt 532,6 triệu USD, tăng 8,3% so với tháng trước. Trung Quốc tiếp tục là nguồn cung lớn nhất với 241 triệu USD, cùng Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Indonesia chiếm khoảng 94% tổng kim ngạch. Lũy kế 10 tháng, nhập khẩu linh kiện đạt 4,65 tỷ USD, tăng 18,4% so với cùng kỳ.

Diễn biến này cho thấy hoạt động sản xuất - lắp ráp trong nước đang “ấm lên”, chứ không chỉ phụ thuộc vào xe nhập khẩu nguyên chiếc. Việc các doanh nghiệp tăng cường nhập linh kiện có thể phản ánh chiến lược mở rộng sản xuất, nâng công suất và chuẩn bị cho các kế hoạch tung sản phẩm mới, đặc biệt trong bối cảnh xe hybrid và xe điện bắt đầu gia tăng sự hiện diện tại Việt Nam.

Tổng cộng, Việt Nam chi khoảng 8,5 tỷ USD để nhập khẩu ô tô nguyên chiếc và linh kiện trong 10 tháng năm 2025, tăng gần 24% so với cùng kỳ. Đây là con số lớn, vừa chứng tỏ nhu cầu thị trường mạnh mẽ, vừa đặt ra bài toán về sự phụ thuộc vào nhập khẩu và khả năng tự chủ của ngành công nghiệp ô tô trong nước.

Nhìn tổng thể, thị trường đang bước vào giai đoạn cân bằng hơn. Xe nguyên chiếc giảm nhịp tăng trưởng, trong khi linh kiện - nền tảng cho sản xuất nội địa lại khởi sắc. Điều này mở ra cơ hội thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ và tăng tỷ lệ nội địa hóa. Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, Việt Nam cần có chiến lược dài hạn về sản xuất, phát triển chuỗi cung ứng và giảm lệ thuộc vào vài thị trường xuất khẩu lớn. Bài toán lớn hơn không chỉ là nhập khẩu bao nhiêu, mà là làm thế nào để chủ động hơn trong tương lai của ngành ô tô.