Nhiều sai phạm về quy trình xả lũ tại các thuỷ điện tại Nghệ An

Đoàn kiểm tra xác định công tác dự báo của 2 nhà máy thủy điện Nhạn Hạc, Châu Thắng chưa chính xác, còn bị động, chưa thực hiện việc cảnh báo sớm cho vùng hạ du. Đặc biệt, thủy điện Châu Thắng chực hiện chưa tốt công tác kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng các thiết bị phục vụ cho công tác vận hành dẫn đến xảy ra tình trạng hư hỏng thiết bị quan trắc, giám sát tự động.

Chưa phát cảnh báo sớm cho vùng hạ du…

Như Diễn đàn Doanh nghiệp đã thông tin, đăng tải bài viết “Nghệ An: Thủy điện xả lũ sai quy trình, người dân lãnh đủ?” vào ngày 15/10, về 2 đập, hồ chứa thủy điện Châu Thắng, Nhạn Hạc có dấu hiệu xả lũ sai quy trình khiến cho huyện miền núi Quỳ Châu phải gánh chịu cảnh ngập lụt trên diện rộng, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản.

>>Nghệ An: Thuỷ điện xả lũ sai quy trình, người dân lãnh đủ?

Mới đây, ngày 31/10, đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh Nghệ An do Sở Công Thương chủ trì đã có báo cáo kết quả kiểm tra việc vận hành xả lũ của các đập, hồ chứa thủy điện Châu Thắng, Nhạn Hạc trong đợt mưa lớn từ ngày 26 – 27/9/2023.

Trong đó, thủy điện Nhạn Hạc được xây dựng trên sông Quang, thuộc địa bàn xã Mường Nọc và xã Quang Phong, huyện Quế Phong, tỉnh Nghệ An. Tại thời điểm 0h ngày 27/9/2023, lưu lượng về hồ là 103,403m3/s, tương ứng với mực nước hồ là 307,9m. Đến 2h ngày 27/9/2023, lưu lượng về hồ 683,914m3/s, tương ứng mực nước hồ là 312,114m.

Với lưu lượng này tương ứng với dung tích nước về hồ chứa 4,179 triệu m3, đồng thời mực nước hồ chứa vượt cao trình 312,114m, vì vậy theo quy trình vận hành đơn hồ chứa thủy điện Nhạn Hạc chủ sở hữu hồ chứa vận hành trong tình huống khẩn cấp và thực hiện xả lũ khẩn cấp để đảm bảo an toàn cho công trình đầu mối và chuyển qua chế độ vận hành bảo đảm an toàn cho công trình.

Đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh đã kết luận hồ chứa thủy điện Nhạn Hạc đã có quy trình vận hành được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt theo thẩm quyền. Theo đó, việc vận hành điều tiết lũ (từ thời điểm lũ lên đến khi đạt đỉnh) không được làm gia tăng lưu lượng xả xuống hạ du so với lưu lượng tự nhiên đến hồ.

Mặt khác, hồ thủy điện Nhạn Hạc có dung tích hữu ích nhỏ (4,82 triệu m2), không có dung tích phòng lũ và không có chức năng cắt lũ, vì vậy căn cứ mực nước của hồ chứa thủy điện Nhạn Hạc trong suốt quá trình vận hành xả lũ do chủ hồ cung cấp, nhà máy đã vận hành đảm bảo tuân thủ vận hành thiết bị xả lũ theo quy trình được phê duyệt.

>>Nghệ An xin ý kiến Bộ Công Thương giải quyết tồn tại ở dự án thuỷ điện Bản Vẽ

Liên quan đến việc vận hành nâng cửa van sớm hơn so với dự kiến theo thông báo số 2709/2023/TB-NMNH gửi cho các cơ quan, đơn vị lúc 1h56’; trong khi đó dự kiến 5h30’, thực tế lúc 3h ngày 27/9/2023, đơn vị này lý giải là chủ sở hữu hồ chứa vận hành trong tình huống khẩn cấp và thực hiện vận hành để đảm bảo an toàn cho công trình. Theo đó, tổng lưu lượng xả qua nhà máy từ lúc 3h - 14h15’ ngày 27/9/2023 không lớn hơn lưu lượng về hồ nên không làm gia tăng lũ cho vùng hạ du.

Đặc biệt, Đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh cũng đã chỉ rõ các nội dung mà thủy điện Nhạn Hạc còn chưa thực hiện tốt; đó là công tác dự báo chưa chính xác, còn bị động trong công tác dự báo lưu lượng nước về hồ nên chưa thực hiện được thông báo cảnh báo sớm cho vùng hạ du.

Ngoài ra, công tác phối hợp trong phòng, chống thiên tai của nhà máy và UBND huyện Quỳ Châu thực hiện chưa tốt. Việc phát hành thông báo chưa có kết nối chặt chẽ (hộp thư đi nhà máy đã ghi nhận việc gửi các thông báo vận hành điều tiết hồ chứa qua hộp thư điện tử gmail, tuy nhiên UBND huyện Quỳ Châu phản ánh không nhận được).

Hư hỏng thiết bị quan trắc, giám sát

Tương tự, đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh Nghệ An cũng đã tổ chức kiểm tra và chỉ rõ những sai phạm đối với thủy điện Châu Thắng trong việc thực hiện quy trình vận hành xả lũ. Đơn vị này được xây dựng trên dòng sông Quang, nằm giáp ranh giữa 2 xã Châu Thắng (Quỳ Châu) và Mường Nọc (Quế Phong.

Đáng nói, ngoài những nội dung chưa tốt như thủy điện Nhạn Hạc, thủy điện Châu Thắng còn thực hiện chưa tốt công tác kiểm tra, bảo trì, bão dưỡng các thiết bị phục vụ cho công tác vận hành dẫn đến xảy ra tình trạng hư hỏng thiết bị quan trắc, giám sát tự động.

>>Phía sau thủy điện Suối Choang ở Nghệ An – Bài 2: Trăm khổ đổ đầu… dân bản

Theo kết luận của đoàn kiểm tra, hồ thủy điện Châu Thắng có dung tích hữu ích nhỏ (4,217 triệu m3), không có dung tích phòng lũ và không có chức năng cắt lũ, vì vậy căn cứ mực nước của các hồ trong suốt quá trình vận hành xả lũ do chủ hồ cung cấp, nhà máy đã vận hành bảo đảm tuân thủ vận hành thiết bị xả lũ theo đúng quy trình phê duyệt.

Tổng lưu lượng xả qua nhà máy (qua tổ máy phát điện, qua cửa van và tràn tự do) vào lúc 2h35 ngày 27/9/2023 (thời điểm bắt đầu mở cửa van từ trạng thái đóng hoàn toàn) đến lúc 6h ngày 5/10/2023 (thời điểm đóng hoàn toàn cửa van xả tràn) không lớn hơn lưu lượng về hồ nên không làm gia tăng lũ cho vùng hạ du.

Tuy nhiên, công tác dự báo của nhà máy chưa chính xác, còn bị động trong công tác dự báo lưu lượng nước về hồ nên chưa thực hiện được thông báo cảnh báo sớm cho vùng hạ du. Đặc biệt, chưa thực hiện tốt công tác kiểm tra, bảo trì, bão dưỡng các thiết bị phục vụ cho công tác vận hành dẫn đến xảy ra tình trạng hư hỏng thiết bị quan trắc, giám sát tự động.

Trước đó, Diễn đàn Doanh nghiệp cũng đã đăng tải nhiều bài viết thông tin về đợt mưa lũ, ngập lụt lịch sử trên diện rộng ở huyện miền núi Quỳ Châu vào cuối tháng 9 vừa qua. Cụ thể, mưa lũ đã gây hậu quả lớn khiến cho 1 người dân bị chết đuối, hàng nghìn ngôi nhà bị ngập saau trong biển nước, nhiều tuyến giao thông huyết mạch bị sạt lở, chia cắt nghiêm trọng, cơ sở hạ tầng, tài sản vật chất của người dân và chính quyền địa phương bị hư hỏng. Ước tính tổng thiệt hại hơn 177 tỷ đồng, gấp hơn 6,5 lần tổng thu ngân sách toàn huyện trong năm 2022.