Những chiếc phong bì gõ cửa Cục An toàn thực phẩm

Những năm qua, vấn đề tham nhũng trong quản lý An toàn thực phẩm lộ diện qua nhiều bản án, những vụ việc ấy đã phơi bày sự mục ruỗng bên trong một cơ quan gác cửa sức khoẻ cộng đồng.

Việc Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Trần Việt Nga vừa bị bắt vì nhận hối lộ dường như không gây bất ngờ. Trước đó, nguyên Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong cũng đã vướng cùng tội danh. Hai đời lãnh đạo liên tiếp sa lưới là hệ quả tất yếu của nhiều năm buông lỏng và dung dưỡng tiêu cực.

An toàn thực phẩm gắn trực tiếp với sức khỏe, thậm chí tính mạng của hàng triệu người dân. Cục An toàn thực phẩm nắm quyền thẩm định, cấp phép quảng cáo cho vô số sản phẩm. Nhưng khi con dấu bị biến thành món hàng, khi quy trình thẩm định bị bóp méo thành cuộc “chạy chọt” sau cánh cửa công quyền, thì kỷ cương pháp luật bị bẻ cong, và người tiêu dùng trở thành nạn nhân cuối cùng. Những sản phẩm được tung hô rầm rộ trên truyền thông có thể chỉ là “giấy thông hành” mua bằng phong bì, chứ không phải bằng tiêu chuẩn khoa học hay trách nhiệm công vụ.

Câu chuyện này lột trần một thực tế nhức nhối, đó là cơ chế “xin - cho” vẫn ăn sâu trong quản lý. Thay vì tạo dựng một quy trình minh bạch để doanh nghiệp nghiêm túc tuân thủ, hàng rào thủ tục lại trở thành mảnh đất màu mỡ cho tiêu cực. Quyền lực công bị mua bán, doanh nghiệp chân chính thì nản lòng, còn kẻ làm ăn chụp giật lại hưởng lợi.

Hai đời Cục trưởng cùng sa lưới cũng cho thấy cơ chế giám sát đã thất bại. Phải chăng, nếu không có sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan điều tra, những chiếc phong bì sẽ tiếp tục trôi chảy qua từng bàn tay, và hàng triệu người dân sẽ mãi vô tình trở thành “chuột bạch” của một thị trường lỏng lẻo.

Câu hỏi cần được trả lời lúc này, tại sao những sai phạm lặp lại suốt nhiều năm trời mà không bị phát hiện? Ai chịu trách nhiệm cho sự buông lỏng ấy?

Vụ việc ở Cục An toàn thực phẩm cũng cho thấy, chống tham nhũng không chỉ là “làm trong sạch bộ máy”, mà còn là biện pháp sống còn để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Khi sự liêm chính bị đánh đổi bằng phong bì, cái giá phải trả không chỉ là vài bản án hình sự, mà còn là sự xói mòn niềm tin xã hội, uy tín quốc gia bị tổn hại, và hệ lụy khôn lường cho nền kinh tế.

Điều công chúng chờ đợi bây giờ không chỉ là xử lý nghiêm cá nhân sai phạm, mà là một cuộc cải tổ thực sự. Phải dẹp bỏ cơ chế “xin – cho”, thay bằng công khai minh bạch; ứng dụng công nghệ số để mọi hồ sơ, quy trình đều được giám sát trực tuyến; xác lập trách nhiệm giải trình rõ ràng để không ai có thể đứng ngoài pháp luật.

Người dân có quyền sử dụng sản phẩm an toàn, doanh nghiệp chân chính có quyền cạnh tranh công bằng. Muốn vậy, những “cánh cổng” như Cục An toàn thực phẩm phải trở thành lá chắn bảo vệ cộng đồng, chứ không thể là nơi những chiếc phong bì dễ dàng “gõ cửa”.

Và chỉ khi bộ máy công quyền được thanh lọc, kỷ cương pháp luật được đặt cao hơn lợi ích cá nhân, niềm tin xã hội mới có thể hồi sinh.