Nông sản Việt “gặp hạn” vì dịch viêm phổi corona (Kỳ III): Chăn nuôi, thủy sản cũng “dính đòn”

Phát biểu tại Hội nghị “Thúc đẩy thương mại, phát triển sản xuất nông sản trước tác động dịch bệnh corona",  Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhận định, bệnh viêm phổi cấp do biến chủng virus corona là loại dịch bệnh mới cực kỳ nguy hiểm, đe dọa tính mạng người dân và nền kinh tế toàn cầu. Bệnh lan từ Vũ Hán (Trung Quốc) ra 27 quốc gia, với 17.000 ca bệnh, 362 ca tử vong, trong đó có 1 ca tử vong ngoài Trung Quốc, bệnh đang trên đà của chu kỳ dịch tễ học, tăng nhanh. Điều đáng lo ngại là dịch bệnh chưa có vắc xin, chưa có thuốc đặc trị.

Nguy hiểm hơn là yếu tố thời tiết khiến dịch này càng nguy hiểm. Mưa phùn, lạnh giá ở miền Bắc cực kỳ phù hợp với loại bệnh này, điều đó dự báo một tương lai ảm đạm cho phát triển kinh tế toàn cầu. Việt Nam hiện có 8 người bị, 3 tỉnh, thành phố đã công bố dịch. Đó là chưa kể, ngày 1/2/2020, Trung Quốc tiếp tục công bố điểm dịch H5N1 tại Hồ Nam, trong đó chủng lây chéo sang người cực kỳ phức tạp.

Nông nghiệp là ngành chịu tác động nặng nề nhất

Đặc biệt, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định, dịch viêm phổi corona bùng phát, nông nghiệp là lĩnh vực tổn thương lớn nhất.

Lý giải nhận định này, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết, Trung Quốc là thị trường khổng lồ của xuất khẩu nông sản Việt Nam. Chiếm khoảng 22-24% tổng thương mại nông sản xuất khẩu của Việt Nam hàng năm. Trong đó, có những nhóm nông sản chủ lực như rau củ quả chiếm đến 80%.

Ngoài ảnh hưởng tới thương mại, sự bùng phát dịch bệnh corona còn ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động đầu tư vào lĩnh vực.

Tuy nhiên, xác định việc ảnh hưởng và nguy cơ không chỉ một sớm một chiều, mà sẽ có những tác động lâu dài. Do đó, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT đề nghị các đơn vị Bộ ngành liên quan, cục vụ, hiệp hội doanh nghiệp và các doanh nghiệp chỉ ra những nhóm mặt hàng chịu tác động. Đưa ra kịch bản 1-2 tháng, 1-2 quý tới, từ đó đề ra nhóm giải pháp tổng thể.

“Với thế giới phẳng biến đổi khí hậu và nhiều biến động thì không phải là dịch corona thì cũng sẽ có biến cố khác xảy ra. Tinh thần là cương quyết, ráo riết nhưng phải bình tĩnh. Biến thách thức thành thời cơ, đây là tiền đề chỉ ra phải tái cơ cấu sâu sắc hơn nữa ngành nông nghiệp”, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nhấn mạnh.

Để không bán hàng chỗ này bán hàng chỗ khác, không bán hôm nay có thể bảo quản chế biến giá cao hơn vào hôm khác. Xác định nhóm giải pháp, ngành hàng ưu tiên trước. Chế biến sâu, liên kết chuỗi phải được tiến hành.

Khó khăn lan rộng

Cụ thể, theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, Trung Quốc hiện là thị trường lớn nhất của xuất khẩu nông sản Việt Nam, chiếm khoảng 26,9% tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, với diễn biến phức tạp, khó lường của dịch Viêm phổi cấp trong những ngày gần đây và những động thái của Chính phủ Trung Quốc trong việc hạn chế giao dịch hàng hóa để tránh tình trạng tập trung đông người tạo điều kiện cho dịch bệnh có cơ sở lây lan trên diện rộng, dự báo dịch Viêm phổi cấp sẽ có những tác động tiêu cực đến thương mại nông lâm thủy sản hai nước.

Theo đó, xuất khẩu nông sản dự báo sẽ gặp nhiều thách thức. Cụ thể, đối với mặt hàng trái cây chủ lực, nhất là thanh long, dưa hấu chiếm tỷ trọng lớn phục vụ thị trường Trung Quốc trong dịp cao điểm Tết Nguyên Đán và lễ sau Tết.

Qua rà soát, từ nay đến hết rằm tháng Giêng âm lịch, tại tỉnh Long An lượng thu hoạch thanh long khoảng 21.600 tấn. Đợt tiếp theo từ ngày 8/2-28/2 thu hoạch khoảng 54.000 tấn. Đầu tháng 3, tại Tiền Giang thu hoạch khoảng 10.000 tấn, Bình Thuận khoảng 100.000 tấn...Hầu hết các sản phẩm trái cây nêu trên là xuất khẩu tươi, chưa qua chế biến.

Trong khi đó, Trung Quốc đang hạn chế giao dịch tại các cặp chợ biên giới trên địa bàn tỉnh Quảng Tây, Vân Nam, lịch nghỉ Tết Nguyên Đán của Trung Quốc kéo dài tới ngày 9/2, do đó, tình trạng ùn tắc, dư cung cục bộ sẽ diễn ra.

“Đến tối ngày 2/2/2020, theo cập nhật có khoảng 175 xe thanh long loại 20 tấn/xe tại Lạng Sơn”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết.

Đối với các sản phẩm từ chăn nuôi được xuất khẩu sang Trung Quốc, đặc biệt là sản phẩm sữa Việt Nam mới được phép xuất khẩu chính ngạch từ tháng 10/2019, Thứ trưởng nhận định, việc xuất khẩu sẽ gặp khó khăn khi thông thương nội địa và quốc tế của Trung Quốc bị đình trệ do tác động của dịch bệnh Corona.

Khó khăn cũng tương tự với sản phẩm thuỷ sản. Theo đó, trong quý I/2020, Trung Quốc đã thông báo tạm dừng khiến cho việc xuất khẩu thủy sản gặp khó khăn về thời điểm giao hàng.

“Cụ thể, nhiều nhà nhập khẩu Trung Quốc đã thông báo cho các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tạm dừng việc giao hàng cho đến hết ngày 9/2/2020 hoặc cho đến khi có thông tin bình thường hóa các hoạt động trở lại từ Chính phủ Trung Quốc”, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết.

Ngoài ra, giao thông hạn chế cũng được đánh giá sr cản trở hoạt động giao dịch, trao đổi, làm việc giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý hai bên trong lĩnh vực thương mại nông sản.

Cụ thể, việc tạm dừng đường bay, khó khăn trong giao thông giữa hai nước sẽ gây ảnh hưởng lớn đối với hoạt động giao dịch, làm việc trao đổi của doanh nghiệp hai nước, đặc biệt đối với các hoạt động vận chuyển hàng hóa nông sản bằng đường hàng không, đường thủy, đường bộ.

Đồng thời, ảnh hưởng đến công tác thu xếp, bố trí đoàn công tác khảo sát thực tế, làm việc trao đổi với phía Việt Nam để hoàn tất báo cáo mở cửa thị trường đối với sản phẩm tổ yến, xuất khẩu bột cá, tháo gỡ khó khăn cho một số doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam bị phía Trung Quốc tạm dừng xuất khẩu, dự kiến sẽ diễn ra trong tháng 3 tới.