Nước cờ sai lầm của Nokia trong cuộc đua 5G với Huawei

Mong muốn giành lợi thế trong cuộc đua đấu thầu xây dựng mạng 5G, Nokia từng đầu tư một bộ vi xử lý mạnh mẽ để chào hàng các nhà mạng viễn thông. Đó là chip FPGA. Ưu điểm của loại chip này là tính linh hoạt. Nó có thể được lập trình lại khi lắp đặt vào ăng-ten phát sóng cho phù hợp với tiêu chuẩn riêng của từng thị trường hay nhà mạng.

Khi đó, Nokia còn có một lựa chọn khác, là chip SoC (system-on-chip). Loại chip này rẻ, tiết kiệm điện. Nhưng nhược điểm là một khi chip được chế tạo thì rất khó lập trình lại. Nếu đặt hàng sản xuất chip SoC và sau đó các tiêu chuẩn 5G không hỗ trợ, công ty sẽ có một loạt chip vô dụng. Đó là lý do Nokia quyết định chọn làm FPGA và điều này sau đó đã được chứng minh là lựa chọn sai lầm.

Các tiêu chuẩn cho mạng 5G được tạo ra sớm hơn Nokia dự tính. Năm 2018, khi các tiêu chuẩn đã gần như hoàn thiện, thị trường không cần loại chip mạnh mẽ, dễ tùy biến mà chỉ cần chip giá rẻ, đúng chuẩn sử dụng.

Lúc này, Nokia nhận ra rằng họ có quá nhiều chip FPGA và không đủ các loại rẻ như Huawei và Ericsson. "Mua FPGA giống việc mua một chiếc xe hơi với rất nhiều tính năng mà bạn không sử dụng", Sandro Tavares - Trưởng bộ phận marketing di động của Nokia - thừa nhận. Trong khi đó, chip SoC chính xác là "những gì bạn cần".

Giám đốc một hãng viễn thông châu Âu cho biết mức giá cho một số thiết bị Nokia cao gấp đôi so với các sản phẩm của Huawei và Ericsson sử dụng chip SoC. Các lãnh đạo Nokia cho biết mức chênh lệch giá phần lớn nằm trong khoảng từ 5 đến 15%. Các sản phẩm của Nokia dùng chip FPGA cũng tốn nhiều điện hơn. Đây là nhược điểm đối với các nhà mạng không dây đang cố gắng cắt giảm mức tiêu thụ điện năng.

Hậu quả là Nokia đã tụt lại phía sau. Theo hãng nghiên cứu viễn thông Dell’Oro Group, năm ngoái, Huawei đã tăng thị phần thiết bị viễn thông lên 28,3% toàn cầu, từ 27,5% năm 2018. Ericsson cũng tăng thị phần lên 13,9% từ 13,7%. Trong khi đó, Nokia lại giảm từ 16,9% xuống 16,2%.

Sau khi nhận ra sai lầm của mình, Nokia đã thay thế người đứng đầu mảng kinh doanh thiết bị không dây bằng Tommi Uitto. Ông là người khởi động chương trình tái cấu trúc hai năm mà Nokia cho biết đang bắt đầu có kết quả.

Ông Uitto đã tăng gấp đôi nhân viên R&D để tập trung vào việc sản xuất chip rẻ hơn. "Chúng tôi chỉ đơn giản là không có đủ người", Uitto nói. Ông cũng tăng số nhà cung cấp chip từ một lên ba. "Chúng tôi gặp rắc rối do chỉ phụ thuộc vào một hãng cung ứng", ông giải thích thêm.

Việc tái cấu trúc diễn ra sau một vài năm đầy biến động đối với Nokia. Tháng tới, CEO Rajeev Suri sẽ rời vị trí này theo kế hoạch. Người được chọn thay thế là Pekka Lundmark. Ông là cựu giám đốc một công ty năng lượng sạch Phần Lan và từng làm việc tại Nokia 20 năm trước.

Thời gian qua, Suri tập trung vào việc bán trọn gói các thiết bị mà nhà mạng viễn thông, nhà cung cấp dịch vụ Internet cố định cần để xây dựng mạng 5G. Ông Suri đánh cược rằng, bằng cách cung cấp dải sản phẩm tương đương như Huawei, Nokia có thể giành thị phần từ tay đối thủ Trung Quốc.

Nokia cũng đã sẵn sàng hưởng lợi từ cuộc tấn công dai dẳng của Mỹ với Huawei. Các quan chức Mỹ đã tìm cách hạn chế doanh số của Huawei trên toàn thế giới, cảnh báo rằng Trung Quốc có thể ra lệnh cho Huawei sử dụng thiết bị hoặc nhân viên của mình để theo dõi hoặc tấn công mạng. Huawei và Trung Quốc đến nay phủ nhận cáo buộc này.

Mỹ hiện không có doanh nghiệp lớn nào trong ngành này. Vì thế, giới chức nước này lo lắng cả Nokia và Ericsson đều không thể giành chiến thắng trước Huawei trong dài hạn. Thời gian qua, họ cố gắng hỗ trợ, giảm thuế cho cả hai công ty này. Họ còn động viên Cisco Systems cũng như các công ty khác xem xét khả năng làm M&A.

Đầu năm nay, Nokia đã phát hành các loại chip SoC tương đương với Huawei và Ericsson. Ông Uitto cho biết 35% các lô hàng của Nokia trong năm nay sẽ có chip SoC. Tỷ lệ này sẽ được nâng lên 100% vào năm 2022.