Gửi bình luận
Theo Bộ Tài chính, các hộ kinh doanh trên cả nước đang tạo ra 8- 9 triệu việc làm, tương đương khối công ty tư nhân.
Thực hiện Nghị quyết số 68, khoảng 5 triệu hộ kinh doanh không nộp thuế khoán mà chuyển sang kê khai gắn với hoá đơn, chứng từ từ 1/1/2026. Thay đổi lớn này đảm bảo công bằng, minh bạch cho các hoạt động kinh tế, tạo nền tảng phát triển bền vững các hộ kinh doanh và hướng đến hiện thực mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2030.
Tuy nhiên, trước mắt, thay đổi thói quen kinh doanh đã tồn tại nhiều năm với phần lớn hộ hạn chế về công nghệ, nhân lực, vốn là vấn đề không dễ dàng, đòi hỏi công tác tuyên truyền hướng dẫn và chính sách hỗ trợ cần đồng bộ, thực chất, hiệu quả.
Đồng tình chấp hành chính sách mới nhưng anh Nguyễn Ngọc Anh - chủ hộ kinh doanh tại Phường Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) còn trăn trở với khó khăn khi kê khai đầu vào từ hàng trăm mặt hàng vật liệu sản xuất từ nhiều nguồn cung cấp khác nhau. Trong đó, một số mặt hàng được bán với số lượng lớn như dây thun nhưng lại được tái chế từ lốp xe đã qua sử dụng được thu gom nhỏ lẻ nên rất khó có hoá đơn đầu vào. Chưa kể, với lượng hàng tồn kho vào thời điểm 30/12/2025, kê khai xảy ra sai lệch, anh Ngọc Anh băn khoăn liệu có bị xử phạt hay không.
Tương tự, một số tiểu thương tại chợ bán buôn Đồng Xuân (phường Hoàn Kiếm, Hà Nội) e ngại việc thiếu hoá đơn đầu vào khó xuất hoá đơn đầu ra đúng chuẩn, nhất là với một số mặt hàng kinh doanh mùa vụ, thời gian quay vòng dài, theo tháng, theo năm khiến cho việc kê khai theo thời gian ngắn sẽ khó khăn hơn. Trong khi đó, anh Nguyễn Phú Bình - hộ kinh doanh thực phẩm vùng miền tại đường Láng (TP Hà Nội) lo lắng khác khi toàn bộ rau củ quả và thực phẩm chế biến do gia đình ở quê tự canh tác, chế biến hoặc thu mua từ các hộ lân cận nên không có chứng từ. Việc chứng minh sản lượng thực tế của một số mặt hàng khó khăn bởi đặc thù của sản phẩm nông nghiệp có hao hụt.
Những băn khoăn, trăn trở trên không phải là ngoại lệ bởi hộ kinh doanh với quy mô nhỏ, nguồn lực hạn chế, dễ tổn thương khi chính sách thay đổi. Khảo sát do VCCI thực hiện với gần 1.400 hộ kinh doanh ở nhiều lĩnh vực cho thấy, quá trình chuyển đổi thực hiện hoá đơn điện tử còn nhiều rào cản. Ngoài thói quen kinh doanh là khó khăn liên quan đến chi phí đầu tư ban đầu tốn kém, thủ tục phức tạp, thiếu hướng dẫn, chưa nắm rõ quy định liên quan đến tài chính, kế toán, thuế… Trên cơ sở đó, VCCI kiến nghị các cơ quan chức năng cần bổ sung quy định không hồi tố truy thu thuế hoặc xử phạt với giai đoạn trước 1/6 - thời điểm bắt đầu áp dụng hoá đơn điện tử, hoá giải rào cản tâm lý lo ngại bi truy thu thuế do không có hoá đơn đầu vào hợp lệ cho hàng tồn kho. Để hỗ trợ hiệu quả, có chính sách hỗ trợ tài chính, xem xét miễn hoặc giảm thuế trong 6 -12 tháng đầu…
Ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết: Quan trọng nhất để quá trình chuyển đổi thành công, công tác tuyên truyền hỗ trợ cần được thực hiện mạnh mẽ, gắn liền với quá trình chuyển đổi số; xây dựng chế độ kế toán đơn giản, dễ tích hợp và phần mềm dùng chung cho các hộ kinh doanh được tích hợp trên hệ thống của cơ quan thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ chuyển từ ghi chép thủ công sang sử dụng phần mềm hiện đại.
Với tinh thần đó, hiện cơ quan thuế đã cung cấp miễn phí các dịch vụ thuế điện tử tích hợp từ đăng ký thuế, kê khai đến nộp thuế giúp hộ kinh doanh chuyển từ ghi chép thủ công sang kê khai nộp thuế nhanh chóng, mọi lúc, mọi nơi chỉ với một số thao tác trên thiết bị điện tử có kết nối mạng. Chính sách cũng sẽ được xem xét, điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với thực tiễn, giải quyết những khó khăn, vướng mắc đang tồn tại, tạo thuận lợi nhất cho hoạt động kinh doanh.
Về lâu dài, tại đề án Chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán vừa được Bộ Tài chính phê duyệt, nhiều luật liên quan đến chính sách thuế và hỗ trợ doanh nghiệp dự kiến được trình Quốc hội xem xét sửa đổi bổ sung như Luật Quản lý thuế, Luật Phí và lệ phí, Luât Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; đồng thời nghiên cứu xây dựng Luật Kinh doanh cá thể. Những cải cách này không chỉ nhằm đảm bảo thu đúng, thu đủ nghĩa vụ thuế phát sinh với hộ kinh doanh mà còn hướng tới đồng hành, hỗ trợ hộ kinh doanh phát triển. Thời gian qua, một số quy định pháp luật còn mang tính chất “phân biệt đối xử” giữa các loại hình kinh doanh, chưa tạo sân chơi bình đẳng.
Nhấn mạnh, các hộ kinh doanh sẵn sàng nộp thuế, chỉ cần thủ tục đơn giản, dễ làm, không làm phát sinh chi phí, nhân sự, GS TS Hoàng Văn Cường - Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đồng tình với chủ trương tiếp tục cải cách thuế, đơn giản hoá thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ. Trước mắt, nên có các phần mềm hỗ trợ với mức giá thấp hoặc trợ giá để bà con dễ tiếp cận; tăng tốc chuyển đổi số, kết nối đồng bộ hệ thống giữa hộ kinh doanh và cơ quan thuế để sau khi kê khai các hộ có thể nắm bắt thông tin kinh doanh nhanh chóng, minh bạch.
Nội dung quan trọng khác là mức khởi điểm chịu thuế đang được đề xuất là 200 triệu đồng/năm. Theo GS TS Hoàng Văn Cường, đây là mức thấp nếu so với mức đề xuất giảm trừ của người làm công ăn lương, khoảng 185 triệu đồng/năm (chưa kể người phụ thuộc). Để công bằng giữa các đối tượng nộp thuế cũng như khuyến khích hộ kinh doanh phát triển, cần tính toán nâng ngưỡng doanh thu tính thuế.
Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam Nguyễn Thị Cúc tính toán, với doanh thu 200 triệu đồng/năm tương đương với khoảng 540.000 đồng doanh số mỗi ngày - một con số thấp. Trong khi mức giảm trừ gia cảnh đối với thuế thu nhập cá nhân đang có xu hướng tăng và người làm công ăn lương sau khi giảm trừ gia cảnh mới phải nộp thuế thì cũng rất nên xem xét áp dụng như vậy.
Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi), góp ý nội dung này, Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho rằng: Thực hiện cơ chế mới, doanh thu kê khai của hộ kinh doanh theo hóa đơn sẽ cao hơn đáng kể mức khoán hiện hành. Điều này dẫn tới gia tăng gánh nặng thuế như thuế VAT, thuế thu nhập cá nhân của các hộ, cá nhân kinh doanh.
Vì vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo đánh giá tác động sự thay đổi nghĩa vụ thuế. Trường hợp chênh lệch giữa doanh thu kê khai và thuế khoán quá lớn cần xem xét điều chỉnh thuế suất để hộ, cá nhân kinh doanh không bị ảnh hưởng lớn, phù hợp tinh thần Nghị quyết 68 và mục tiêu cải thiện đời sống nhân dân.
