Ô tô chuẩn Euro 5 dùng xăng dầu cấp thấp, nỗi lo bị phá động cơ

>>Gần 6 triệu ô tô và 70 triệu xe máy xăng ra đường, ô nhiễm nặng nề, thay đổi làm sao?

“Đỏ mắt” tìm cây xăng Euro 5

Theo quy định của Chính phủ, từ ngày 1/1/2022, các mẫu xe ô tô mới bán ra tại thị trường Việt Nam, đều phải đạt chuẩn khí thải mức 5 (Euro 5).

Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho biết, sau gần 2 năm thực hiện, đến thời điểm hiện tại, các doanh nghiệp đều đã áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 5, trên các mẫu xe sản xuất mới. Kể từ thời điểm chính thức áp dụng đến nay, đã có hàng chục mẫu xe mới, với doanh số hàng trăm nghìn xe, bán đến tay người tiêu dùng.

Để đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 5, các xe ô tô đều được trang bị thiết bị cảm biến OBD cũng như các thiết bị lọc khí, nhằm làm giảm hàm lượng hạt phát thải gây ô nhiễm. Điểm khác biệt ở chỗ, khi nâng cấp từ Euro 3 lên Euro 4, nhà sản xuất chỉ cần nâng cấp lại linh kiện xe, điều chỉnh và xử lý các bộ phận xúc tác là đã đạt yêu cầu. Tuy nhiên, với Euro 5, nhà sản xuất phải áp dụng công nghệ mới hơn để giảm lượng xả thải xuống thấp hơn. Bên cạnh đó, yêu cầu kỹ thuật đối với Euro 5 cũng cao hơn Euro 4 khi có thêm hạng mục tiêu chuẩn về bụi mịn PM.

Vậy nhưng số lượng cửa hàng bán xăng, dầu đạt chuẩn Euro 5 hiện vẫn còn rất hạn chế. Loại xăng đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là RON 95-V và dầu diesel là DO 0,001S-V. Đến nay, cả hai loại nhiên liệu này đều chưa sản xuất được tại Việt Nam mà phải nhập khẩu. Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đang nhập khẩu và phân phối loại nhiên liệu này. Do là nhiên liệu mới, trong khi số lượng xe đạt chuẩn Euro 5 chưa thực sự phổ biến, nên Petrolimex ưu tiên bán tại một số tỉnh, thành có lưu lượng phương tiện lớn như: Hà Nội, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh… để khảo sát nhu cầu của thị trường. Theo thông báo của Petrolimex, tại Hà Nội có gần 20 cửa hàng cung ứng xăng RON 95-V, Đà Nẵng có 11 cửa hàng và TP. Hồ Chí Minh có 120 cửa hàng. Tuy nhiên, VAMA cho biết, khi kiểm tra trên ứng dụng của Petrolimex vào đầu tháng 10/2023, các cửa hàng có bán loại xăng này thấp hơn nhiều.

Nhiều cửa hàng cho biết, đang gặp khó khăn về việc mở rộng mặt bằng, để đặt thêm trụ bơm, bồn chứa. Nếu bây giờ mà đặt trụ bơm xăng RON 95-V và dầu diesel DO 0,001S-V, sẽ phải cắt bỏ các trụ bơm xăng dầu khác, đồng nghĩa với việc có nguy cơ sụt giảm doanh thu. Hơn nữa, hiện nay cũng chưa có quy định bắt buộc phải bán xăng dầu tiêu chuẩn Euro 5.

Nỗi lo hỏng động cơ

Ông Nguyễn Trung Hiếu, Trưởng tiểu ban Kỹ thuật, Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho rằng, để có thể đạt được tiêu chuẩn khí thải mức 5 cần phải có sự đồng bộ giữa động cơ ô tô và nhiên liệu. Bất cứ xe nhập khẩu hay lắp ráp nào sử dụng nhiên liệu không đạt tiêu chuẩn tương ứng, sẽ ảnh hưởng tới động cơ. Điều này không chỉ khiến chiếc xe đối mặt với nguy cơ hỏng hóc mà còn khiến mục tiêu giảm phát thải ròng trở nên vô nghĩa.

Thiết bị cảm biến OBD khi nhận thấy có yếu tố bất thường về khí xả, đèn báo check engine (kiểm tra động cơ) trên xe sẽ báo sáng. Khách hàng có thể không biết điều này, cứ nghĩ xe bị lỗi động cơ lại mang đến hãng. Nếu đã biết về điều này, có thể khách hàng sẽ có tâm lý chủ quan, vẫn nghĩ rằng do khí thải không sạch như tiêu chuẩn. Thế nhưng, rất có thể khi đó động cơ lại gặp một trục trặc khác, không phải do khí thải gây ra, ảnh hưởng đến an toàn và rất nhiều vấn đề khác, ông Hiếu nói thêm.

Đối với người tiêu dùng, việc tìm kiếm một cửa hàng có bán xăng, dầu tiêu chuẩn Euro 5 hiện nay khá khó khăn, nhất là ở những nơi cách xa các trung tâm lớn. Thời gian qua, một số người tiêu dùng ở các địa phương đã phản ánh, xe của họ mới mua, trong hướng dẫn sử dụng, khuyến cáo của nhà sản xuất ghi rõ, nên đổ xăng 95 hoặc xăng 97, theo tiêu chuẩn khí thải Euro 5. Nhưng tại địa phương nơi họ sinh sống không tìm đâu ra xăng RON 95- V, chỉ có xăng RON 95-IV và RON 95-III. Vì vậy, bắt buộc phải đổ xăng dưới tiêu chuẩn, nên rất băn khoăn, về lâu dài xe sử dụng loại xăng tiêu chuẩn không phù hợp, có ảnh hưởng gì đến động cơ và khả năng vận hành hay không? Có khách hàng lo ngại, khi nhà sản xuất đã khuyến cáo như vậy mà lại dùng nhiên liệu không phù hợp, trong trường hợp xảy ra sự cố liên quan đến động cơ, sẽ bị từ chối bảo hành.

Đại diện VAMA cho biết, hiện nay các hãng xe đều có chính sách hỗ trợ xử lý, bảo hành ở mức độ nhất định đối với phương tiện bị báo lỗi, hư hỏng do sử dụng nhiên liệu không đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5. Tuy nhiên, chủ xe phải hạn chế sử dụng nhiên liệu không phù hợp, đặc biệt là với xe có giá trị cao, bởi chi phí sửa chữa rất tốn kém và hãng xe sẽ không bảo hành 100% các lỗi hư hỏng.

Theo VAMA, số lượng ô tô đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 5 bán ra sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới và nhu cầu về xăng dầu tiêu chuẩn Euro 5 sẽ ngày càng bức thiết. Trong khi đó, dự kiến phải đến đầu năm 2028, Việt Nam mới cung cấp sản phẩm xăng dầu đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5 sản xuất trong nước. Các doanh nghiệp ô tô đang rất quan ngại về vấn đề này, bởi như vậy sẽ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của họ.

VAMA đã đưa ra đề xuất: cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các bộ, ban, ngành, các đơn vị liên quan, cương quyết buộc hệ thống cung cấp xăng dầu phải đáp ứng nhu cầu sử dụng xăng thế hệ mới cho người dân. Các hãng xe cũng mong muốn, trong tương lai gần, nhiên liệu đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5 được cung cấp rộng rãi trên thị trường, để khách hàng có thể dễ dàng tiếp cận.