PHÁP LUẬT CUỐI TUẦN: Than “thổ phỉ” - Bệnh nan y… càng để lâu, càng khó chữa

NGUYỄN GIANG• 07/03/2021 04:50

Cứ dăm bữa nửa tháng, các cơ quan chức năng lại mở cuộc tuần chinh rầm rộ đánh sập các lò than, tụ điểm tập kết than lậu. Rồi ít ngày sau, mọi việc lại như cũ. Đó là chuyện thường ngày ở Quảng Ninh…

hihi

Một số doanh nghiệp tư nhân và cá nhân bên ngoài đã thông đồng với cán bộ thuộc Công ty than Hạ Long, Công ty than Khe Sim…, lợi dụng danh nghĩa thực hiện hợp đồng bốc xúc đất đá để khai thác than trái phép với quy mô lớn.

Ngược thời gian quay lại thập niên những năm 2000 tại Quảng Ninh, người dân địa phương đã quá quen với chuyện chẳng cần cho phép, cũng không cần xin phép, chỉ cần biết ở đâu có than ngầm, là sẽ có ngay những nhóm người lén lút… "hạ trại", than được đào đến đâu bán đến đó... nhiều người vẫn gọi là than "thổ phỉ". Cho đến sau này, tất cả các khu vực tài nguyên than đều đã được phân vùng và giao hẳn cho các doanh nghiệp thuộc ngành than quản lý và được các chủ mỏ quản lý hết sức chặt chẽ. Thế nhưng, không hiểu bằng con đường nào đó mà hiện nay một lượng lớn tài nguyên lại vẫn đang bị biến thành thứ gọi là "than thổ phỉ"… Câu hỏi này có lẽ chỉ ngành than mới có thể trả lời!

Còn nhớ từ vài năm trước, các đơn vị thuộc Bộ Công an và Cảnh sát biển Việt Nam lập chuyên án, bắt giữ nhiều tàu than trái phép có nguồn gốc từ các cảng bến thuộc Km6…Tuy vậy, ngoại trừ dàn lãnh đạo Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển 324 vướng vào lao lý, thì dường như những ông chủ của các cảng than lân cận đều đã “thoát hiểm” một cách êm đẹp.

Trước đó, người dân ở TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh, gọi khu vực Km6 (phường Quang Hanh) là "thiên đường than lậu". Lý do là tại đây từ lâu đã tồn tại hàng loạt các bến cảng, bãi tập kết than, xít (than chất lượng thấp dùng để pha trộn) lậu. Các bến cảng, bãi tập kết than trái phép ở TP Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh tồn tại hơn 10 năm qua nhưng không bị xử lý, gây mất an ninh trật tự, ô nhiễm môi trường.

hihi

Dư luận hoài nghi cho rằng, phải chăng, một “liên minh ma quỷ” đang thao túng hoạt động tại tập đoàn này?

Theo tìm hiểu, các bến cảng than lậu này hoạt động được nhờ núp dưới các loại giấy phép theo kiểu thu mua chế biến, tận thu đất đá xít mỏ, than mót… Các loại giấy phép này tiếp tay cho ông chủ các bến bãi hợp thức hóa nguồn than trôi nổi và trộm cắp từ các than mỏ trong khu vực.

Ngoài những bến cảng được cấp phép phục vụ hoạt động chế biến, tiêu thụ của Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) và Tổng Công ty Đông Bắc, hầu hết là các bến bãi đều sử dụng sai mục đích; chế biến, kinh doanh than trái phép... Nhiều kho chứa than còn được xây dựng nhà công vụ, hàng rào, lắp đặt hệ thống sàng tuyển, chế biến than một cách kiên cố. Một số dự án ở đây cũng biến tướng, làm trái quy định.

Ở khu vực Km6 có 6 cảng than trá hình, phần lớn do những ông "trùm" có tiếng về làm than ở đất Cẩm Phả điều hành trong nhiều năm dài nhưng không hề bị chính quyền dẹp bỏ. UBND TP Cẩm Phả cho hay các bến cảng, bãi tập kết kể trên được hình thành hơn 10 năm qua, ban đầu do các cá nhân san lấp biển làm nơi chế biến than, xít để bán. Còn theo một lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường TP Cẩm Phả, không chỉ gây ô nhiễm, hoạt động tập kết than trái phép của các cảng, bến bãi kể trên luôn là mối nguy cho việc xuất bán tài nguyên trái phép khiến chính quyền địa phương rất khó xử lý.

Mới đây, sự việc khiến dư luận dậy sóng khi ngày 23/02/2021, các lực lượng nghiệp vụ của Công an tỉnh Quảng Ninh đồng loạt bắt giữ vụ tổ chức khai thác than trái phép với khối lượng lên tới 100 nghìn tấn, trị giá khoảng 200 tỷ đồng, tại khu vực vỉa Dày, Tây Khe Sim, thuộc khai trường quản lý khai thác than của Công ty than Hạ Long (TKV), phường Quang Hanh, TP.Cẩm Phả, Quảng Ninh.

Kết quả điều tra ban đầu xác định một số doanh nghiệp tư nhân và cá nhân bên ngoài đã thông đồng với cán bộ thuộc Công ty than Hạ Long, Công ty than Khe Sim,… lợi dụng danh nghĩa thực hiện hợp đồng bốc xúc đất đá để khai thác trái phép với quy mô lớn, chiếm đoạt than một cách công khai nhằm thu lợi bất chính với số tiền đặc biệt lớn. Dư luận bức xúc cho rằng, tại sao những sự việc “động trời” như vậy lại có thể diễn ra trong một thời gian dài mà không hề bị phát hiện? Liệu chăng cơ quan chức năng không biết? Tập đoàn TKV không biết?

Dư luận hoài nghi cho rằng, phải chăng, một “liên minh ma quỷ” đang thao túng hoạt động tại tập đoàn này? Có thể thấy những nghi ngờ là hoàn toàn có cơ sở, bởi trong vụ việc này, chính các cán bộ của TKV đều góp mặt, những hoạt động “trộm cắp” được diễn ra ngang nhiên giữa thanh thiên bạch nhật, thậm chí ở ngay trong chính khai trường quản lý của Tập đoàn này.

Theo tìm hiểu, đã nhiều lần UBND tỉnh Quảng Ninh đề nghị Tập đoàn TKV chỉ đạo các công ty, đơn vị thành viên nỗ lực trong việc quản lý các khu vực khai thác than, kiên quyết không để tư nhân vào khai trường khai thác than trái phép, làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường và gây thiệt hại về kinh tế...

Chỉ đạo là như vậy, quyết liệt đến như vậy… ai cũng biết, điều đó là cần thiết. Thế nhưng xem ra vẫn không khác gì so với cách điều hành của những năm trước đây, và thực tế đã chứng minh: Cấm thì cứ cấm nhưng than lậu, than “thổ phỉ” vẫn lộng hành, thậm chí đã trở thành “chứng bệnh nan y”, càng để lâu, càng khó chữa!