Trong những năm gần đây, lãnh đạo địa phương có ý thức và chiến lược làm marketing địa phương một cách nghiêm túc, đây được coi như “phép màu” giúp địa phương phát triển bền vững.
Vậy tiếp thị địa phương như thế nào cho hiệu quả nhằm tạo ra sức bật kinh tế, cải thiện môi trường kinh doanh và mời gọi đầu tư phát triển?
Tại Việt Nam, ý thức marketing địa phương cũng được áp dụng và mang lại những hiệu quả ban đầu rất tích cực. Điển hình có thể giới thiệu mốt số tỉnh thành như: Quảng Ninh, Thừa Thiên Huế, Đồng Tháp, Đà Lạt Lâm Đồng, TP. Hồ Chí Minh… Giới chuyên gia và một số trường đại học cũng góp phần vào lý luận và thực tiễn cho các địa phương.
Có thể hình dung tóm tắt tiếp thị địa phương phương bao gồm chiến lược kinh tế hoặc quy hoạch hướng đến thị trường (B2B, B2C và nhà đầu tư); chiến lược mở rộng thị trường và quảng bá thương hiệu cho địa phương và sản phẩm (với khái niệm rộng về sản phẩm); Du lịch, văn hoá và lịch sử hay di sản được tư duy và khai thác dưới góc độ phát triển hài hoà với kinh tế và tạo ra lòng tự hào của người dân và tình cảm của khách hàng; Chiến lược và chuỗi các mối liên kết lấy con người làm trung tâm được duy trì nhất quán và thường xuyên bằng sự thấu hiểu và nghiên cứu.
Và sau kết là một chiến lược định vị thương hiệu địa phương làm ngọn cờ dẫn dắt tư duy và hành động. Định vị rất quan trọng và là nguyên lý cốt lõi trong marketing nói chung. Nói cách khác, không có định vị thì không gọi là marketing.
Quảng Ninh đi lên từ thế mạnh của Vịnh Hạ Long, đã xây dựng chính quyền thông minh và minh bạch trong năng lực quản lý, sang phát triển OCOP. Những nỗ lực đó đã được duy trì liên tục và mang lại những kết quả cụ thể được đánh giá từ thị trường.
Thành phố Hồ Chí Minh là nơi tiên phong xây dựng thương hiệu điểm đến du lịch thành công và bài bản. Thương hiệu Vibrant Hochiminh City được quốc tế đánh giá cao về định vị và giá trị cốt lõi với nhận diện nổi bật. Đề án được xây dựng chuyên nghiệp bởi nhóm chuyên gia, công ty nghiên cứu thị trường và hội đồng khoa học phản biện (2012-2015)…
Mỗi địa phương dù “giàu” hay “nghèo” đều có thể tìm ra cho mình một “định vị khác biệt”, thậm chí là độc đáo hay độc nhất. Đó là tiền đề cho quá trình tiếp thị địa phương thành công.
Tuy vậy, làm tiếp thị địa phương đòi hỏi tư duy khái quát và sâu rộng hơn so với làm marketing cho một sản phẩm hay nhãn hàng cụ thể. Vì vậy, lãnh đạo địa phương nên phối hợp và lắng nghe ý kiến hay tham vấn (thậm chí là tư vấn) bởi các chuyên gia và các tổ chức tư vấn uy tín; có tầm tư duy chiến lược và cả về năng lực sáng tạo. Đồng thời cần lưu ý tuyệt đối tránh đi vào lối mòn, vì dù là các tổ chức tư vấn có tên tuổi nhưng năng lực tư vấn của các chuyên gia trực tiếp tham gia thì nhiều khi còn hạn chế.
Để tránh tư tưởng ý lại hay chủ quan, địa phương cần có chủ trương mời gọi tổ chức các khoá đào tạo căn bản về marketing địa phương cho lãnh đạo tiềm năng tất cả các sở ngành. Đây là chìa khoá thành công bước đầu cả về nhân lực quản trị thực thi các chiến lược marketing đột phá, mang lại sự thay đổi ngoạn mục cho cả địa phương mình trong tương lai và các thể hệ tiếp theo.
Địa phương cần chắt chiu từng lợi thế hay những điểm độc đáo, mà đôi khi tưởng chứng nhỏ nhoi, nhưng nếu biết cách khai thác sẽ mang lại những lợi ích to lớn dưới nhiều góc độ, từ truyền thông quảng bá hay kích thích thương mại hay hấp dẫn đầu tư. Như một câu chuyện ở Long An trong dịp hội thảo gần đây (11/2020), chúng tôi đã khơi gợi sản phẩm truyền thống tưởng chừng đang bị bỏ qua, đó là nghề nuôi ngựa ở Đức Hoà đang bị mai một. Nếu được khai thác trở lại dưới góc độ trường đua ngựa du lịch, thì đây là một tiềm năng kinh tế to lớn của địa phương.
Tiếp thị địa phương ngay nay rất gần gũi với mọi người, từ việc hoạch định cây trồng vật nuôi và chế biến sản phẩm phù hợp với thị trường gắn liền với những nỗ lực liên kết phân phối và tiêu thụ, cho đến việc tìm kiếm những giá trị văn hoá di sản và lịch sử để nâng tầm thương hiệu và quảng bá kết hợp với du lịch đầy sáng tạo, cho đến những quy trình quản trị bộ máy chính quyền gần gũi thân thiện và hiệu quả và hoạch định chiến lược hoạch định đầu tư đúng hướng…
Tuy nhiên, ít có địa phương nào tổ chức thực hiện triển khai những chương trình roadshow quảng bá tiếp thị địa phương mình sang các tỉnh thành khác hay hơn thế nữa là việc thường xuyên làm các roadshow ra nước ngoài. Đây là những điều mà các quốc gia khác đã làm liên tục, ngay như Malaysia, Thailand hay cả với Hoa Kỳ… cũng chăm chút quảng bá từng thị mặt hàng nhỏ khi tiềm năng thị trường còn chưa cao (như việc quảng bá thị bò Mỹ cách đây 15 năm).