Phí tự động không dừng: Đừng để 3.000 tỷ đồng bị lãng phí

Sau 5 tháng triển khai dịch vụ thu phí tự động không dừng (ETC), tại nhiều trạm thu phí, làn ETC rất ít phương tiện qua lại, còn ở các làn thu phí truyền thống (mua vé bằng tiền mặt), số lượng phương tiện rất đông, thậm chí ùn ứ vào giờ cao điểm. Tức là, mục tiêu vận hành thu phí ETC tại tất cả các trạm trên toàn quốc đã đạt được, nhưng hiệu quả không cao.

Theo thống kê từ Tổng cục Đường bộ, hiện cả nước có khoảng 1,7 triệu phương tiện đã dán thẻ, chiếm chưa đầy 50% tổng số phương tiện cần dán, trong đó lại chỉ có khoảng 60% phương tiện đã nạp tiền để sử dụng dịch vụ. Vấn đề đặt ra ở đây là: Vì sao thu phí ETC lại chưa được người dân mặn mà? 

Kết quả kiểm tra cho thấy, tình trạng không giao dịch được vẫn diễn ra tại nhiều trạm thu phí trên đường cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ - Ninh Bình, Hà Nội - Hải Phòng, Bắc Giang - Lạng Sơn... Những lỗi gây nhiều bức xúc cho khách hàng như bị thu sai mệnh giá, xe không qua trạm vẫn bị trừ tiền.

Hoặc, hệ thống không nhận dạng được thẻ khi xe qua trạm; Phương tiện dán thẻ của Công ty cổ phần Giao thông số Việt Nam (VDTC) thường bị lỗi khi qua trạm của Công ty TNHH Thu phí tự động (VETC), không kiểm tra được số dư trong tài khoản giao thông, dẫn đến barie không mở..v..v.

Cũng cần nhắc lại rằng, công nghệ ETC hết sức đơn giản, đã được nhiều nước áp dụng vì nó lợi về thời gian, chi phí và quan trọng là minh bạch, bảo đảm sự công bằng, giảm bớt thất thoát. Nên đứng về các mặt mà nhìn lại đều có lợi. Việt Nam không cần sáng tạo, chỉ cần bê nguyên về làm.

Thế nhưng, dù Thủ tướng đã chỉ đạo, việc triển khai ETC vẫn chậm tiến độ. Đến khi thực hiện được mục tiêu đề ra thì lại phát sinh nhiều vấn đề như đã nói ở trên. Lỗi đến từ nhiều phía chứ không phải của riêng bên nào.

Hầu hết chủ phương tiện chậm tham gia dán thẻ sử dụng ETC một phần vì thói quen dùng tiền mặt của người dân vẫn còn phổ biến. Phần khác các doanh nghiệp ô tô cũng chưa thực sự hiểu rõ bản chất vấn đề, họ e ngại nếu nộp tiền vào tài khoản sẽ bị ứ đọng vốn, ảnh hưởng đến kinh doanh.

Trong khi, các đơn vị dán thẻ là các trung tâm đăng kiểm không để tâm thực hiện. Các lực lượng chức năng liên quan chưa vào cuộc đồng bộ, quyết liệt để các bộ, ban, ngành tham gia thực hiện, triển khai…

Có thể  nói, dự án ETC không thành công đó chính là do cách tổ chức triển khai không tốt. Dĩ  nhiên, trước bức xúc của người dân với tư cách là khách hàng sử dụng dịch vụ thì  Bộ GTVT, các đoàn công tác của Bộ đã kiểm tra việc vận hành ETC tại các trạm thu phí trên cả nước.

Và để chấn chỉnh những lỗi, bất cập nói trên, Bộ GTVT yêu cầu khắc phục ngay lỗi dán thẻ, bố trí nhân viên thường trực tại các trạm để xử lý bất cập. Về lâu dài, các nhà cung cấp dịch vụ cần xây dựng quy chế phối hợp để giải quyết các vướng mắc.

Không thể phủ nhận nhiều dự án lớn về giao thông, các công trình xã hội đã và đang mang lại rất nhiều cho lợi ích quốc gia, trong đó có dự án ETC. Trong  bối cảnh câu chuyện “lùm xùm” về trạm thu phí BOT thu quá cao hay nơi đặt vị trí bất hợp lý không còn là mới tại nhiều địa phương đến nay vẫn chưa hết “nóng” gây bức xúc trong dư luận xã hội thì dự án ETC càng cần phải được hiện thực hóa vì lợi ích chung.

Lâu nay, mọi người cứ kêu ca các dự án BOT không minh bạch nhưng giờ đã có ETC để minh bạch thì tại sao không ủng hộ? Đây là một chủ trương đúng đắn, có lợi cho nước cho dân. Vì thế, Bộ GTVT phải lấy quyền lợi của người dân làm trung tâm. Thậm chí, nếu cần thì các cơ quan quản lý Nhà nước cần có biện pháp cứng rắn để chủ trương ETC được thực hiện hiệu quả.

Đừng để dự án được đầu tư tới hơn 3.000 tỷ đồng cho cả hai giai đoạn, được sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ và Bộ GTVT  trở nên lãng phí, biến dự án từ trọng điểm thành không trọng điểm.