Phủ sóng trạm sạc: Bước quyết định cho tương lai xe điện Việt

Động lực phát triển xe điện

Sự phát triển của mạng lưới trạm sạc công cộng đang trở thành "chìa khóa" mở ra cánh cửa phổ cập xe điện tại Việt Nam. Nếu như trước đây, nỗi lo lớn nhất của người dùng xe điện là làm sao để “tiếp năng lượng” cho phương tiện khi di chuyển đường dài, thì giờ đây, các trạm sạc công cộng dần xóa nhòa rào cản này.

Thực tế, phần lớn các mẫu xe điện từ phân khúc A trở lên đang có khả năng vận hành khoảng 300 km mỗi lần sạc đầy, đáp ứng tốt nhu cầu di chuyển nội đô và liên tỉnh. Tuy nhiên, thói quen sử dụng xe xăng trong thời gian dài khiến không ít người vẫn giữ tâm lý e dè trước viễn cảnh “hết điện giữa đường”. Do đó, sự hiện diện của các trạm sạc trên những tuyến hành trình chính là lời trấn an hữu hình nhất, giúp người dùng mạnh dạn hơn khi chuyển sang sử dụng xe điện.

Hiện nay, nổi bật trong hệ thống trạm sạc tại Việt Nam là V-GREEN, mạng lưới có quy mô hơn 150.000 cổng sạc với nhiều mức công suất, trải rộng trên toàn bộ 63 tỉnh, thành. Đây là hệ thống được phát triển riêng cho xe điện VinFast, đồng thời áp dụng chính sách sạc miễn phí đến hết tháng 6/2027, góp phần khuyến khích người dùng trải nghiệm xe điện. Bên cạnh đó, thị trường cũng ghi nhận sự tham gia của nhiều đơn vị khác như Eboost, EV One, EverCharge, EVN, DatCharge, Rabbit EVC, VuPhong Energy, SolarEV, Autel... Đặc biệt, Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power) mới đây đã công bố kế hoạch xây dựng hệ thống trạm sạc riêng, tạo thêm động lực cho cuộc đua hạ tầng sạc điện.

Không chỉ dừng lại ở quy mô trong nước, những hợp tác quốc tế cũng tạo sức bật mới cho ngành này. Porsche và Charge+ đang triển khai mạng lưới 17 trạm sạc nhanh, trong đó giai đoạn một đã công bố 9 địa điểm có công suất lên đến 180 kW, đặt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng và các điểm nghỉ dọc hành trình như Ninh Bình, Phan Thiết, Bảo Lộc. Xa hơn, Charge+ hướng đến kết nối mạng lưới sạc điện xuyên suốt 5.000 km từ Singapore đến Hà Nội, bao phủ khoảng 1.700 km cao tốc tại Việt Nam.

Vẫn tồn tại những thách thức

Dù mạng lưới trạm sạc đang mở rộng, nhưng để đạt mục tiêu bao phủ diện rộng, Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Về mặt kỹ thuật, PGS.TS Phạm Xuân Mai, nguyên trưởng Khoa Kỹ thuật giao thông - ĐH Bách Khoa TP HCM, cho rằng việc thiếu tiêu chuẩn chung cho các trạm sạc là vấn đề đáng lo ngại. “Nếu không thống nhất các xe phải tìm đúng chỗ sạc đúng tiêu chuẩn của mình; gây ra tình trạng mỗi hãng chỉ sạc được trụ sạc xe mình mà các xe các hãng khác không thể dùng chung một trụ sạc”, ông nhấn mạnh.

Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn liên quan đến sự hợp tác giữa các thương hiệu xe điện. Khi các hãng còn dè chừng trong việc chia sẻ hạ tầng sạc, việc đồng bộ hóa hệ thống sẽ càng khó khăn. Điều này có thể dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, thay vì hướng đến mục tiêu chung là phát triển ngành xe điện.

Bên cạnh đó, bài toán đầu tư cũng là thách thức lớn. Xây dựng trạm sạc đòi hỏi nguồn vốn đáng kể, và dù các doanh nghiệp tư nhân có thể tham gia, việc mở rộng mạng lưới trên phạm vi toàn quốc vẫn cần sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhà nước.

Ngoài ra, chính sách khuyến khích cũng đóng vai trò then chốt. Việc hỗ trợ phí lắp đặt trạm sạc tại nhà hoặc giảm giá điện cho sạc xe ban đêm có thể giúp giảm tải áp lực lên các trạm sạc công cộng. Các thành phố trên thế giới thường có mật độ trạm sạc khá dày: trung bình 1-2 km ở trung tâm đô thị, 5 km ở khu vực ngoại ô và 10 km ở vùng xa. Đây là mô hình Việt Nam có thể tham khảo và áp dụng linh hoạt.

Rõ ràng, trạm sạc công cộng không chỉ là động lực thúc đẩy xe điện phát triển mà còn là lợi thế cạnh tranh giữa các hãng xe tại Việt Nam. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu phủ sóng toàn quốc, các thách thức về tiêu chuẩn kỹ thuật, nguồn vốn đầu tư và chính sách cần được giải quyết đồng bộ. Chỉ khi Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng cùng chung tay, viễn cảnh về một tương lai xe điện bùng nổ tại Việt Nam mới thực sự trở thành hiện thực.