Bùng nổ thị trường xe điện và hybrid tại Việt Nam

Theo báo cáo mới nhất từ Phòng Nghiên cứu thị trường của Oto.com.vn, năm 2024, doanh số ô tô điện ( EV) và hybrid (HEV) tại Việt Nam đạt 97.000 xe, chiếm 22% tổng thị phần xe du lịch. Trong đó, ô tô điện chiếm khoảng 90.000 xe và ô tô hybrid chiếm khoảng 7.000 xe. Tính đến cuối 2024, tỷ lệ xe xanh đạt 15-20% và dự báo con số này tiếp tục tăng lên 25-30% vào năm 2025.

Các phân khúc nổi bật bao gồm: xe điện cỡ nhỏ giá rẻ (dưới 500 triệu đồng) được ưa chuộng nhờ giá cả phải chăng và phù hợp đô thị. Xe hybrid tầm trung (700 triệu - 1,2 tỷ đồng) trở thành lựa chọn của gia đình trung lưu nhờ tiết kiệm nhiên liệu. Ngoài ra, loại SUV điện cao cấp lại thu hút giới thượng lưu với công nghệ thông minh.

Ông Lê Hoàng Minh, Giám đốc Oto.com.vn, nhận định: “Năm 2024 là bước ngoặt khi EV không còn là sản phẩm thử nghiệm. Người tiêu dùng sẵn sàng chi trả cho công nghệ xanh, nhất khi chính sách hỗ trợ mạnh từ Chính phủ.”

Những động lực chính thúc đẩy sự bùng nổ này được cho là từ chính sách ưu đãi của Chính phủ. Các ưu đãi quan trọng như miễn lệ phí trước bạ, phí đăng ký, ưu đãi thuế tiêu thụ đặc biệt... đã tạo ra bước ngoặt trong việc kích cầu thị trường. Chính sách này không chỉ giảm gánh nặng tài chính cho người tiêu dùng mà còn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe điện mở rộng quy mô, đồng thời thu hút đầu tư từ cả trong và ngoài nước.

Bên cạnh đó, ưu tiên phát triển hạ tầng sạc cũng được coi là một động lực của sự phát triển. Một rào cản lớn đối với việc áp dụng xe điện là sự hạn chế của mạng lưới trạm sạc. Để khắc phục điều này, các doanh nghiệp lớn như VinFast, V-Green, Petrolimex, PV Power và EVN đang tích cực mở rộng hệ thống sạc điện trên khắp cả nước. Với hơn 150.000 cổng sạc đã được triển khai, hạ tầng sạc đang dần trở nên thuận tiện và hiện đại hơn, tạo niềm tin cho người tiêu dùng khi chuyển đổi từ phương tiện chạy xăng dầu sang xe điện.

Bà Nguyễn Thị Hằng, chuyên gia từ Viện Năng lượng (Bộ Công thương), chia sẻ: “Việt Nam đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, để đạt 30% thị phần, cần đồng bộ hóa chính sách thuế, đầu tư hạ tầng và nâng cao nhận thức người dùng.”

"Người chơi" chính trên thị trường xe điện hóa Việt Nam là Vinfast. VinFast không chỉ thống trị thị trường nội địa (chiếm 90% doanh số EV) mà còn là biểu tượng quốc gia trong cuộc đua toàn cầu. Tháng 5/2024, mẫu SUV mini VF3 giá 235 triệu đồng của hãng tạo cơn sốt với 27.700 đơn đặt cọc chỉ sau 66 giờ, chứng minh sức hút của phân khúc giá rẻ.

Tuy nhiên, thị trường đang dần đa dạng hơn với sự thâm nhập của các thương hiệu ngoại. Hyundai, Kia (Hàn Quốc) đang tập trung vào xe hybrid cao cấp; BYD, Wuling tập trung vào xe điện. Trong khi Toyota, Honda (Nhật Bản) đang đẩy mạnh tung ra các mẫu xe hybrid mới.

Một giám đốc kinh doanh Hyundai tại Hải Phòng cho biết: “Chúng tôi đang kỳ vọng doanh số xe hybrid có thể sẽ tăng 40% vào 2025 nhờ các mẫu Tucson và Santa Fe mới.”

Tuy nhiên, dù tăng trưởng ấn tượng, thị trường xe xanh Việt Nam vẫn đối mặt rào cản. Hạ tầng sạc xe điện ở khu vực nông thôn và trên các tuyến đường cao tốc vẫn còn hạn chế. Điều này có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng, đặc biệt là ở những vùng ngoài đô thị lớn. Ngoài ra, giá điện cao khiến chi phí vận hành chưa thực sự hấp dẫn.

PGS.TS Đặng Quang Vinh, Viện trưởng Viện Chiến lược Phát triển, cảnh báo: “Nếu không giải quyết bài toán hạ tầng và giá cả, làn sóng xe điện có thể chững lại sau 2025.”

Dù vậy, triển vọng của thị trường xe điện và hybrid tại Việt Nam là rất khả quan. Để đạt được mục tiêu tăng trưởng 25-30% và chiếm từ 15-20% tổng doanh số xe du lịch vào năm 2025, cần có những giải pháp đồng bộ và đột phá.

Chính phủ cần sớm triển khai trợ giá điện cho trạm sạc, mở rộng ưu đãi thuế. Trong khi đó, doanh nghiệp cần giảm giá thành pin, phát triển xe đa dạng phân khúc. Và cuối cùng là sự thay đổi nhận thức của người dùng, coi việc chuyển đổi sang xe điện là một ưu tiên. Bà Lê Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch VinFast, tiết lộ: “Chúng tôi đang phát triển pin có tuổi thọ 10 năm, giá thành giảm 30% vào 2026. Điều này sẽ cách mạng hóa thị trường.”

Nhìn chung, sự bùng nổ xe điện và hybrid đang phản ánh một Việt Nam năng động, sẵn sàng tiếp thu công nghệ vì mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, thành công chỉ đến khi Chính phủ, doanh nghiệp và người dùng cùng chung tay. Liệu Việt Nam có trở thành hình mẫu chuyển đổi xanh của khu vực, hay sẽ lỡ nhịp trước sức ép cạnh tranh toàn cầu. Cơ hội đang rộng mở, nhưng thời gian không chờ đợi ai.