Việt Nam - điểm đến hứa hẹn của các doanh nghiệp Mỹ

NGUYỄN CHUẨN• 30/04/2023 03:00

Việt Nam đang dần trở thành một điểm đến sản xuất lý tưởng của các doanh nghiệp Mỹ.

>>>Đối thoại lao động Việt - Mỹ: mở rộng hợp tác giữa 2 nước

Đi qua những rào cản quá khứ

Kể từ khi hai nước tuyên bố bình thường quan hệ ngoại giao vào ngày 11 tháng 7 năm 1995, cách đây 28 năm, quan hệ thương mại song phương Việt - Mỹ đã tăng cường một cách đáng kể, tăng từ 450 triệu USD năm 1994 lên trên 111 tỷ USD vào năm 2021. Mỹ đã trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, trong khi Việt Nam trở thành thị trường xuất khẩu tăng trưởng nhanh nhất ở chiều ngược lại.

Việt Nam đã tiến hành những cải cách kinh tế lớn được gọi là “Đổi mới” vào năm 1986, ưu tiên xây dựng nền kinh tế thị trường và tạo cơ hội cạnh tranh cho khu vực tư nhân. Với dân số ngày càng tăng, đây là một khoản đầu tư lớn cho các doanh nghiệp quốc tế.

Sau đó, Mỹ và Việt Nam đã làm việc trong nhiều năm để đàm phán một hiệp định thương mại song phương, có hiệu lực vào năm 2001. Thỏa thuận này đã giúp dỡ bỏ một số hàng rào phi thuế quan đồng thời giảm thuế đối với nhiều loại hàng hóa ở mức trung bình từ 3% đến 40%, bao gồm cả nông sản, sản phẩm động vật và đồ điện tử. Việt Nam cũng được hưởng quy chế tối huệ quốc (MFN), điều quan trọng để trở thành một phần của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã thúc đẩy Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) – một hiệp định thương mại tự do (FTA) có sự tham gia của các nước ASEAN cũng như Mỹ và Australia. Việt Nam được coi là một trong những nước hưởng lợi lớn nhất từ FTA này, được tiếp cận thị trường Mỹ. Tuy nhiên, tất cả những điều này đã dừng lại vào năm 2017, khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, hủy bỏ thỏa thuận này, cho rằng nó sẽ làm suy yếu các doanh nghiệp và việc làm nước Mỹ. Việt Nam và 10 quốc gia khác vẫn tiếp tục ký kết Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) vào tháng 3 năm 2018.

Bất chấp những trở ngại đó, thương mại song phương Việt - Mỹ vẫn tăng trưởng và các nhà phân tích kỳ vọng vào mối quan hệ thương mại giữa hai nước tiếp tục phát triển thịnh vượng. Gần đây, Việt Nam đã nổi lên như một điểm đến sản xuất thay thế lý tưởng cho Trung Quốc đối với các doanh nghiệp Mỹ, một phần là do cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung và sự gián đoạn của chuỗi cung ứng do đại dịch COVID-19.

>>>Nỗ lực thúc đẩy hợp tác Việt - Mỹ trong bối cảnh mới

>>>Nâng tầm quan hệ Việt - Mỹ (Kỳ II): Cần thực chất và hiệu quả hơn

Điểm đến của các doanh nghiệp Mỹ

Có thể nói, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đã có tác động liên tục đến Việt Nam. Việt Nam đã nổi lên như một lựa chọn thay thế hoàn hảo cho Trung Quốc khi các nhà đầu tư chuyển hướng hoặc mở rộng sang các quốc gia khác để tăng khả năng tiếp cận thị trường.

Những doanh nghiệp Mỹ đã tìm đến Việt Nam.

Do chi phí lao động tăng cao, nhu cầu đa dạng hóa và sự chuyển trọng tâm của chính phủ từ các ngành sử dụng nhiều lao động sang các ngành công nghệ cao, các công ty Mỹ hoạt động tại Trung Quốc đã dần chuyển hoạt động sản xuất sang Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam.

Trong khi đó, Việt Nam lại có nhiều lợi thế. Sự gần gũi về mặt địa lý, chi phí lương thấp và lao động lành nghề, cùng với đó là các hiệp định thương mại và kết nối khu vực, Việt Nam đã nổi lên như một trong những lựa chọn thay thế được ưa thích nhất cho các nhà sản xuất. Các công ty lớn của Mỹ như Apple, Intel, Qualcomm, Universal Alloy Corporation (UAC), Nike và Key Tronic EMS đã chuyển dây chuyền sản xuất sang Việt Nam do chi phí liên quan đến chiến tranh thương mại.

Tất cả những yếu tố này đã giúp tăng cường thương mại giữa hai nước kể từ khi bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Đáng chú ý, kim ngạch thương mại song phương Việt - Mỹ lập kỷ lục mới trong năm 2021, đạt 111,56 tỷ USD, tăng gần 21 tỷ USD so với năm trước, theo Tổng cục Hải quan.

Con số này đã đưa Mỹ trở thành đối tác thương mại lớn thứ hai có kim ngạch xuất nhập khẩu với Việt Nam đạt mốc 100 tỷ USD, sau Trung Quốc. Lần đầu tiên cán mốc 100 tỷ USD là một thành tựu lớn đối với cả hai nước, xét đến đại dịch, cũng như sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu và các hoạt động hậu cần.

Những doanh nghiệp Mỹ nào đang đầu tư tại Việt Nam?

Tập đoàn Cargill có trụ sở tại Mỹ là một trong những tập đoàn đầu tiên đến Việt Nam, hiện đang điều hành 12 nhà máy, sử dụng khoảng 1.600 nhân viên trên cả nước.

Ngày càng nhiều các tập đoàn lớn của Mỹ coi Việt Nam là điểm đến hứa hẹn.

Tương tự, những GE, Apple, Qualcomm, Nike, Morgan Stanley, ACORN International, General Dynamics, Hue Capital LLC, Intel, Lockheed Martin International, Google và USTelecom cũng đã và đang duy trì nhiều hoạt động sản xuất tại Việt Nam.

Tập đoàn Universal Alloy (UAC), chuyên sản xuất các thiết bị điện tử cho máy bay do Boeing và Airbus chế tạo, đã đầu tư 170 triệu USD vào Khu Công nghệ cao Đà Nẵng. Công ty có kế hoạch mở rộng hơn nữa trong những năm tới. Các nhà đầu tư Mỹ khác như Vector Fabrication cũng đã đầu tư vốn vào Việt Nam với dự án gần đây trị giá 59 triệu USD tại Khu công nghệ cao Đà Nẵng.

Gần đây nhất, hơn 50 công ty, bao gồm các công ty quốc phòng, dược phẩm và công nghệ, tham gia vào phái đoàn kinh doanh “lớn nhất từ trước đến nay” do Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, một cơ quan công nghiệp và tổ chức, đã đến Việt Nam để thảo luận về các cơ hội đầu tư và bán hàng.

Không chỉ những người cũ như Intel, Apple, Coca-Cola hay là PepsiCo, mà còn có những người mới, thậm chí lần đầu đặt chân đến Việt Nam như SpaceX và Netflix. Một số công ty đến để hiểu rõ hơn về tình hình chính sách của Việt Nam, một số quan tâm đến Việt Nam như một trung tâm sản xuất và cung cấp dịch vụ cho người tiêu dùng ngày càng giàu có vào thời điểm tăng trưởng kinh tế đạt hơn 8% vào năm ngoái.

Trong số đó có SpaceX, công ty đang tìm cách bán dịch vụ internet vệ tinh của mình cho Việt Nam và các nước trong khu vực. Ngoài ra, các công ty bán dẫn, gã khổng lồ dược phẩm Pfizer và Johnson & Johnson, nhà sản xuất thiết bị y tế Abbott, công ty tài chính Visa và Citibank, công ty internet và đám mây là Meta và Amazon Web Services, có vẻ cũng muốn tìm kiếm cơ hội.

Rõ ràng, với lực lượng lao động có kỹ năng và chi phí thấp, cơ sở hạ tầng, chính phủ ổn định, môi trường an toàn và các hiệp định thương mại tự do của Việt Nam là những gì các nhà đầu tư Mỹ đang tìm kiếm trong thời điểm khó lường này, điều đó cũng biến Việt Nam trở thành một điểm đến lý tưởng của các doanh nghiệp Mỹ.