"Báo động đỏ" khủng hoảng năng lượng ở Châu Á

DIỄM QUỲNH• 27/06/2022 12:00

Tại nhiều quốc gia Châu Á, giá năng lượng tăng cao đã và đang tác động tiêu cực đến đời sống của người dân, cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.

Ở Sri Lanka, mọi người xếp hàng dài hàng để có thể đổ đầy một bình nhiên liệu cho phương tiện giao thông của mình. Sri Lanka đang phải hứng chịu những khủng hoảng nghiêm trọng về tài chính và thiếu nguồn năng lượng, buộc phải giới hạn giờ làm việc của công nhân nhằm nỗ lực tiết kiệm năng lượng.

Ở Bangladesh, Ấn Độ hay Pakistan, tình trạng mất điện buộc các trường học phải đóng cửa, các cơ sở kinh doanh ngừng hoạt động và người dân sống trong cảnh ngột ngạt khi không có điều hòa trong cái nắng với nhiệt độ lên tới 100 độ F (37 độ C). Ngày 28/5 vừa qua, Công ty Than Ấn Độ, một doanh nghiệp Nhà nước, đã phải công bố nhập khẩu than lần đầu tiên kể từ năm 2015 do tình trang mất điện trên diện rộng kéo dài.

>> Căng thẳng Nga - Ukraine: Cận kề khủng hoảng năng lượng

Mọi người xếp hàng dài để mua dầu hỏa về sử dụng trong gia đình tại một trạm xăng ở Colombo. Ảnh AFP

Mọi người xếp hàng dài để mua dầu hỏa về sử dụng trong gia đình tại một trạm xăng ở Colombo, Sri Lanka. Ảnh AFP

Ngay cả ở những quốc gia phát triển, chẳng hạn như Úc, những lo ngại về kinh tế cũng đang khởi phát khi người tiêu dùng phải gánh chịu chi phí năng lượng cao hơn. Giá điện trong quý I/2022 của Úc tăng 141% so với cùng kỳ năm ngoái, các hộ gia đình đang bị thúc giục cắt giảm sử dụng điện.

Tình trạng thiếu hụt năng lượng chủ yếu do tác động của đại dịch COVID-19 và cuộc chiến Nga-Ukraine. Trong đại dịch, mức tiêu thụ năng lượng giảm hơn 3% trong quý I/2020 khi đóng cửa các nhà máy, và hạn chế các phương tiện di chuyển…. Nhưng giờ đây, nhu cầu năng lượng lại tăng vọt, bất ngờ đẩy giá than, dầu và khí đốt lên mức cao kỷ lục. Ngoài ra, cuộc chiến Nga - Ukraine đã đẩy giá nguyên, nhiên liệu tăng mạnh. Bởi vì Nga là nhà sản xuất dầu lớn thứ 3 và nhà xuất khẩu dầu thô lớn thứ 2 trên thế giới, bị Hoa Kỳ và nhiều đồng minh trừng phạt, càng làm cho nguồn cung dầu khí bị hạn chế, khiến giá tăng vọt.

Ông Antoine Halff, Trợ lý nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Toàn cầu của Đại học Columbia cho biết: “Các quốc gia đang phát triển hoặc mới đi lên công nghiệp hóa đã và đang chịu tác động mạnh của cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay. Pakistan, Sri Lanka... đang thực sự gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn cung cấp năng lượng.”

Các thành viên Quốc hội quận Nam Kolkata tham gia biểu tình phản đối giá nhiên liệu tăng ở Kolkata, Ấn Độ vào ngày 2/6

Người dân ở Nam Kolkata tham gia biểu tình phản đối giá nhiên liệu tăng ở Kolkata, Ấn Độ vào ngày 2/6

Cách đây một tuần, Bộ trưởng Năng lượng và Năng lượng Sri Lanka cho biết chỉ còn vài ngày nữa là nước này hết nhiên liệu. Pakistan cũng có những thông báo tương tự khi Bộ trưởng Thông tin Marriyum Aurangzeb cho biết: "Chúng tôi đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng nghiêm trọng. Trường học, nhà máy đóng cửa, nhân công được yêu cầu nghỉ thứ Sáu trong ba tháng tới.

>>Ngành than và sự thiếu hụt của ngành điện

Tình trang thiếu hụt năng lượng đã và đang tác động nghiêm trọng tới nhiều quốc gia ở Châu Á, như Sri Lanka, Pakistan, Ấn Độ...., có thể khiến tăng trưởng kinh tế của các quốc gia này suy giảm mạnh do đình trệ sản xuất, giảm giờ làm và ngày làm việc để ứng phó với tình trạng thiếu điện.

Nguy hiểm hơn, do thiếu điện trên diện rộng, nhiều quốc gia đẩy mạnh nhập khẩu than. Điều này có nguy cơ làm trầm trọng tình trạng ô nhiễm môi trường. Ông Sandeep Pai, Trưởng nhóm nghiên cứu cao cấp của Chương trình Năng lượng của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết: “Việc các quốc gia tăng cường nhập khẩu than trong bối cảnh giá dầu, khí tăng cao là một phản ứng tạm thời đối với cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, nếu trong một hoặc hai năm tới, các quốc gia này tiếp tục phụ thuộc vào than để sản xuất điện thì sẽ ảnh hưởng đáng kể đến cuộc chiến chống lại sự nóng lên toàn cầu".

Các chuyên gia cho rằng, cuộc khủng hoảng năng lượng chỉ có thể "hạ nhiệt" khi chiến sự Nga- Ukraine kết thúc và Mỹ, phương Tây rút lại các lệnh trừng phạt đối với Nga.